مرخصی سالانه یا مرخصی استحقاقی به روزهایی از سال گفته می‌شود که کارمند می‌تواند در محل کار حاضر نشود و در ازای این غیبت نیز مبلغی از حقوق او کسر نشود. این مدل مرخصی یکی از انواع مرخصی است که در تمام کشورها متداول است و تمام کارمندان در دنیا این مدل مرخصی را در قرارداد کاری خود دارند. در قانون کار، برای هر کارمند در هر ماه ۲.۵ روز مرخصی در نظر گرفته شده است که این مرخصی برای شرایط عادی است. به صورت کلی هر کارمند می‌تواند در سال معادل ۲۶ روز مرخصی استحقاقی (با احتساب ۴ روز جمعه ۳۰ روز می‌شود) داشته باشد که مدت زمان ساعتی آن نیز ۱۹۲ ساعت خواهد بود. این تمام تعریفی است که می‌توان از مرخصی استحقاقی داشت که در تمام شرکت‌ها لازم الاجرا است.
البته که میزان این مدل مرخصی در برخی شرکت‌ها متفاوت است و ممکن است شرکتی به جای ۲.۵ روز ۱.۵ روز مرخصی در ماه برای کارمندان خود در نظر بگیرد. این کاملا به کارفرما و نظر و سیاست شرکت او بستگی دارد. مرخصی استحقاقی نکات دیگری نیز دارد که این نکات عبارت‌اند از:
تعطیلات رسمی کشور و همچنین ۱۱ اردیبهشت که روز کارگر است، در میان روزهای تعطیل هر کارمندی به شمار می‌آید که کارفرما در این روزها نمی‌تواند کارمند را وادار به کار کند (مگر مواقع خاص و در ازای پرداخت اضافه کاری). این روزها جزء ایام مرخصی محسوب نخواهد شد.
هر کارگر و یا کارمندی می‌تواند تنها روز از مرخصی سالانه خود را ذخیره کند.
در ماده ۷۱ قانون کار عنوان شده است که در صورت بازنشستگی، ازکارافتادگی، تعطیلی کارگاه یا فوت کارگر، تمام مطالبات کارمند در مورد مرخصی یا به خود او و یا به ورثه او پرداخت می‌شود.
استعفا و همچنین ترک کردن کار باعث می‌شود که مطالبات باقی ماند از مرخصی به او تعلق نگیرد.
مرخصی کارگران برای کمتر از یکسال کار، به نسبت مدت کار آنها محاسبه می‌شود.
در مورد میزان مرخصی روز پنجشنبه و میزان ساعت کار پرسنل در این روز، کارفرما و سیاست‌های شرکت او تصمیم گیرنده است.
مرخصی در روز پنجشنبه ۴ ساعت در نظر گرفته می‌شود.
در صورت عدم توافق بین کارمند و کارفرما بر سر مرخصی، اداره کار و امور اجتماعی محل نظر نهایی را اعلام میکند.
در ماده ۶۹ مشخص شده است که در صورت تنظیم مرخصی، امکان جابجایی مرخصی بین خود کارگران (برای سه ماه آخر هر سال و برای سال بعد با تایید شورای اسلامی کار) در روزهای سال وجود دارد.
