ماهیت حقوقی بیمه

مهم‌ترین نهاد در حقوق بیمه، شرکت‌های بیمه به‌عنوان شرکت‌های تجاری هستند که با انجام عملیات بیمه منفعت و سود کسب می‌کنند. اولین قانون در مورد حقوق بیمه در سال 1316 تصویب شد. براساس ماده یک قانون بیمه، بیمه عقدی است که شرکت بیمه به عنوان بیمه گر در قبال دریافت حق بیمه به بیمه گذار متعهد می شود که در صورت حادثه، خسارت وارده به بیمه گذار را جبران کند. در ایران بیمه گر در قالب شرکت های بیمه و شخص حقوقی فعالیت می کنند. اما بیمه گذار شخص حقیقی یا حقوقی است که با ایجاب از طرف بیمه گذار و قبول بیمه گر، عقد بیمه منعقد می شود.

قانون بیمه

قانون بیمه در کشور در سال 1316 با توجه به قانون بیمه فرانسه تصویب شد. قانون بیمه در سال 1340 تصویب و بعد از آن دولت لوایحی به صورت بخشنامه برای حمایت از قانون بیمه تصویب کرد. همچنین قانون بیمه مسئولیت بیمه شخص ثالث در سال 1347 تصویب شد. بیمه مرکزی در سال 1350 با هدف هدایت و راهنمایی سایر موسسه های بیمه ای  تشکیل شد.

حقوق بیمه چیست؟

حقوق بیمه یکی از شاخه‌های مهم حقوق شامل قوانین و مقررات بیمه‌ای برای حمایت از افراد در حوادث غیرقابل‌پیش‌بینی است. امنیت یکی از نیازهای اساسی افراد در جامعه است که برای تأمین این امنیت در حوادث غیرقابل‌پیش‌بینی باید حقوقی از طرف قانون‌گذار وضع شود و این لزوم وجود بیمه را مشخص می‌کند. حقوق بیمه شامل قوانین و مقررات در مورد بیمه اموال، بیمه اشخاص و بیمه مسئولیت است.

مقررات کیفری در حقوق تأمین اجتماعی

مطابق با ماده 97 قانون تامین اجتماعی، در صورتیکه اشخاص به وسیله اسناد و گواهی غیر واقعی با عناوین و وسایل تقلبی از مزایای مقرر در قانون تامین اجتماعی به سود خود، افراد خانواده و اشخاص ثالث استفاده کنند، به مجازات جریمه نقدی به میزان دو برابر خسارت وارده به سازمان تامین اجتماعی و در صورت تکرار به مجازات حبس از 61 روز تا شش ماه محکوم می شوند.

مرجع صالح رسیدگی به اختلافات تأمین اجتماعی

بر اساس قانون، مرجع صالح رسیدگی به اختلافات مربوط به تأمین اجتماعی شامل موارد ذیل است:

• مرجع رسیدگی‌کننده به اختلاف در مورد حق بیمه اجباری، خسارت و جرائم تأمین اجتماعی، هیات تشخیص مطالبات تأمین اجتماعی است.
• کمیسیون پزشکی سازمان تأمین اجتماعی
• کمیته استانی تشخیص مشاغل سخت و زیان‌آور در سازمان تأمین اجتماعی

اختلاف کارفرما با سازمان تأمین اجتماعی

در بعضی موارد بعد از ارسال صورت‌حساب حق بیمه کارگران، سازمان تأمین اجتماعی در خصوص میزان حق بیمه و خسارت ایراد مطرح می‌کند و درصورتی‌که کارفرما با ایراد سازمان موافق نباشد، بعد از ابلاغ مبلغ حق بیمه و خسارت، کارفرما می‌تواند اعتراض خود را مطرح کند. مهلت قانونی برای اعتراض به این اختلاف سی روز از تاریخ ابلاغ است.

مرجع صالح رسیدگی به اختلاف کارگر و کارفرما

قانون‌گذار بر اساس قانون کار و تأمین اجتماعی، در صورت ایجاد اختلاف بین کارگر و کارفرما، مراجعی را برای حل اختلاف تعیین کرده است؛ بنابراین درصورتی‌که اختلاف بین کارگر و کارفرما به دلیل اجرای قانون کار، موافقت‌نامه کارگاهی یا قرارداد پیمان دسته‌جمعی کار به وجود آید، می‌توانند باتوجه‌به نوع اختلاف کارگری به مراجع صالح برای رفع‌اختلاف مراجعه کنند. مراجع صالح حل اختلاف روابط کارگر و کارفرما شامل شورای اسلامی کار، هیات تشخیص، هیات حل اختلاف کارگر و کارفرما و دیوان عدالت اداری است. برای طرح دعوا کارگری باید نکاتی موردتوجه قرار گیرد که بهترین اقدام مشاوره با وکیل کار و تأمین اجتماعی است.

میزان جریمه عدم پرداخت بیمه کارگری

بر اساس ماده 98 قانون تامین اجتماعی، در صورتی که کارفرما در مهلت مقرر حق بیمه کارگری را واریز نکند، باید علاوه بر پرداخت مبلغ حق بیمه،جریمه معادل نیم در هزار مبلغ عقب افتاده بابت هر روز تاخیر به سازمان تامین اجتماعی با توجه به مقررات ماده 50 این قانون پرداخت کند.

مسئولیت عدم پرداخت بیمه کارگری

بر اساس ماده 108 قانون سازمان تامین اجتماعی، در صورتی که کارفرما حق بیمه قطعی کارگر را در مدت یک ماه بعد از ابلاغ سازمان تامین اجتماعی پرداخت نکند یا در مورد شرایط پرداخت با سازمان به توافق نرسد، باید مطابق با ماده 97 قانون سازمان تامین اجتماعی خسارت وارده در مورد عدم پرداخت حق بیمه کارگری را جبران کند. همچنین اگر کارفرما شخص حقوقی است، مدیرعامل شرکت مسئول عدم پرداخت حق بیمه کارگری به دلیل ایجاد ضرر و زیان به سازمان یا بیمه شده است.

وظایف سازمان تأمین اجتماعی

سازمان تأمین اجتماعی در قوانین و مقررات کار و تأمین اجتماعی، استانداردهای بین‌المللی کار را موردتوجه قرار داده است. وظایف و تعهدات سازمان تأمین اجتماعی شامل موارد ذیل است:

• حمایت از کارگران در حوادث، بیماری و بارداری
• پرداخت مستمری بازنشستگی کارگری
• پرداخت مستمری از کارافتادگی کارگری
• پرداخت بیمه بیکاری کارگر
• پرداخت غرامت دستمزد در مدت بیماری کارگر
• پرداخت هزینه وسایل پزشکی
• پرداخت هزینه کمک ازدواج
• پرداخت مستمری بازماندگان کارگر فوت شده
• پرداخت عیدی و مستمری بازنشستگان

حقوق تأمین اجتماعی

حقوق تأمین اجتماعی مربوط به تعهدات و تکالیف سازمان تأمین اجتماعی بر اساس قوانین و مقررات تأمین اجتماعی است. بر اساس قانون تأمین اجتماعی، تمام افراد در اولین روز اشتغال به کار باید تحت حقوق تأمین اجتماعی قرار گیرند و این حقوق را از سازمان تأمین اجتماعی درخواست کنند. سازمان تأمین اجتماعی، باهدف اجرا و گسترش انواع بیمه اجتماعی، تمرکز وجوه و درآمدهای موضوع قانون تأمین اجتماعی بر اساس اساسنامه مصوب هیئت وزیران تشکیل شده است.

اگر در حادثه ناشی از کار، کارفرما مقصر باشد چه می‌شود؟

در حوادث ناشی از کار، تعهدات سازمان تأمین اجتماعی مشروط به داشتن سابقه حق‌بیمه نیست.

نحوه تنظیم قرارداد کارگزاری بیمه چگونه است؟

ارکان قرارداد کارگزاری بیمه شامل موارد زیر است:

 

طرفین قرارداد

موضوع قرارداد کارگزاری بیمه

مدت قرارداد

مبلغ قرارداد

تعهدات طرفین

شرایط و نحوه فسخ قرارداد کارگزاری بیمه

نحوه حل اختلافات طرفین

قرارداد کارگزاری بیمه به چه معناست؟

"قرارداد کارگزاری بیمه (Insurance Brokerage Agreement) یک توافق‌نامه رسمی است که یا میان کارگزار بیمه و مشتری یا فی‌مابین شرکت بیمه و شخص کارگزار منعقد می‌شود. درهرصورت، بروکر بیمه ضمن دریافت کارمزد، خدمات مورد تقاضای کارفرمای خویش را انجام می‌دهد. (باتوجه‌به متن قرارداد، کارفرما یا مشتری بیمه است یا شرکت بیمه‌ای که به واسطه‌گری بروکر نیاز دارد)."

کارگزار بیمه کیست و چه وظایفی دارد؟

کارگزار بیمه یا همان بروکر بیمه وظایف زیر را برعهده دارد:

 

· کارگزار بیمه ابتدا نیازها و وضعیت‌ مشتری را تحلیل می‌کند تا بتواند بیمه‌نامه‌های مناسبی را به او پیشنهاد دهد.

 

· مشتری را راهنمایی کرده و توضیح می‌دهد که چه نوع پوشش بیمه‌ای برای بیمه‌گزار مناسب است.

 

· کارگزار بیمه درخواست مشتریان را به شرکت‌های بیمه ارسال می‌کند و از میان گزینه‌های موجود، دنبال پوشش‌های بیمه‌ای مناسب با قیمت‌های مقرون‌به‌صرفه می‌گردد.

 

· کارگزار بیمه پس از انعقاد بیمه‌نامه، به مشتریان خود کمک می‌کند تا در صورت وقوع حادثه و بروز خسارت، فرایند پیگیری خواسته خود را آغاز کند. او باید گزارش مربوط به ادعاها و خسارت‌ها را به شرکت بیمه‌گر و ناظران مربوطه ارائه دهد.

طرفین قرارداد بروکری بیمه باید اهلیت داشته باشند

شرایط صحت معاملات در ماده 190 قانون مدنی آمده است. مطابق این ماده هر دو طرف قرارداد بروکری بیمه باید اهلیت انجام معامله را داشته باشند؛ یعنی از انعقاد قرارداد ممنوع نشده و بتوانند تعهدات ناشی از این توافق را برعهده بگیرند. بر همین اساس، افراد زیر 18 سال، افراد ممنوع‌المعامله، اشخاص محجور و سفیه نمی‌توانند چنین موافقت‌نامه‌ای را امضا کنند.

حتماً شرط محرمانگی اطلاعات را در متن قراردادتان بنویسید

قرارداد کارگزاری بیمه باید شرایط مربوط به حفظ حریم خصوصی و محرمانگی اطلاعات مشتریان را تضمین کند. از سوی دیگر باید مشخص شود که کارگزار بیمه تا چه مدت پس از اتمام قرارداد موظف به رعایت این شرط است.

حادثه ناشی ازکار چیست؟

حادثه ناشی ازکار برای افراد بیمه شده سازمان تأمین اجتماعی مسئله بسیار حائز اهمیتی است. چرا که تمامی صدمات جبران ناپذیر نیستند. ولی بخش اعظم آن به راحتی با هزینه مالی مورد نیاز جبران میشود. در حین انجام کار آسیب ها و شرایطی ممکن است وجود داشته باشد که متاسفانه فرد را دچار مشکل و سلامت او را تهدید می کند.

ماده ۶۰ قانون تامین اجتماعی حادثه را در حین انجام وظیفه فرد بیمه شده در کارگاه و موسسه وابسته در حوزه کار خود قرار میدهد. حتی در خارج از محل کارگاه ممکن است کارگر به دستور کارفرما در حال انجام ماموریتی باشد که در این شرایط نیز اگر حادثه ای پیش بیاید حادثه ناشی از کار شناخته خواهد شد.

چه زمانی برای حل دعاوی کارگر و کارفرما به دیوان عدالت اداری مراجعه میشود؟

اگر چه رای قطعی صادر شده توسط هیئت حل اختلاف، لازم الاجرا میباشد؛ اما ممکن است در شرایطی هر یک از طرفین از اجرای حکم اجتناب نمایند. و یا اینکه بخواهند به این حکم اعتراض کنند. در این شرایط نیز قانونگذار مرجع دیگری به عنوان دیوان عدالت اداری در نظر گرفته است. این مرجع رای صادر شده را مورد بررسی قرار داده و تصمیم گیری میکند.

آیا مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری جزء سوابق پرداخت حق بیمه محسوب می شود ؟

بله – این مدت جز سوابق بیمه شده از نظر بازنشستگی، ازکارافتادگی و فوت محسوب خواهد‌ شد.