مرجع صالح رسیدگی به اعتراض منع تعقیب

مطابق ماده 271 قانون آیین دادرسی کیفری مرجع رسیدگی به اعتراض به قرارهای قابل اعتراض دادسرا حسب مورد دادگاه کیفری دو ، دادگاه کیفری یک و دادگاه انقلاب است . یعنی با توجه به اینکه رسیدگی به اصل اتهام در صلاحیت کدامیک از مرجع قضایی فوق است اعتراض به قرار منع تعقیب نیز در آن مرجع رسیدگی خواهد شد به عنوان مثال رسیدگی به جرایم که مجازات آنها سلب حیات است مانند قتل که در صلاحیت دادگاه کیفری یک است ، رسیدگی به اعتراض قرار منع تعقیب در خصوص شکایت قتل در دادگاه کیفری یک انجام می شود . رای صادره نیز وفق مقررات قابل اعاده دادرسی کیفری می باشد.

مشاوران دادگاه اطفال و نوجوانان

بر اساس ماده 315 قانون آیین دادرسی کیفری تبصره 2، در جرایم اطفال و نوجوانان که در دادگاه کیفری یک ویژه اطفال و نوجوانان مطرح می شود، با توجه به شرایط تعیین شده در قانون آیین دادرسی کیفری، حضور مشاور در جلسه رسیدگی الزامی است. اگر طفل یا نوجوان دختر است، باید مشاور زن در جلسات رسیدگی حضور یابد.

دادگاه اطفال و نوجوانان

بر اساس ماده 306 و 340 قانون آیین دادرسی کیفری، جرایم لواط، زنا، جرم منافی عفت و جرم تعزیری درجه 7 و 8 مستقیم در دادگاه اطفال و نوجوانان قابل رسیدگی است. دادگاه اطفال و نوجوانان در حوزه قضایی هر شهرستان تشکیل می شود. انجام تحقیقات مقدماتی جرایم اطفال و نوجوانان 9 تا 15 سال در دادگاه اطفال و نوجوانان و بعد از تکمیل تحقیقات مقدماتی رای صادر می شود.

ترک تعقیب چیست

مطابق ماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری در جرایم قابل گذشت، شاکی می‌تواند تا قبل از صدور کیفرخواست درخواست ترک تعقیب کند. پس همانگونه که ملاحظه می شود شاکی در صورتی می تواند درخواست ترک تعقیب را مطرح کند که:

۱- جرم از جمله جرایم قابل گذشت باشد

۲- پرونده در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا باشد و هنوز کیفر خواست صادر نشده باشد.

در صورتی که شاکی درخواست ترک تعقیب را در یکی از دفاتر خدمات قضایی ثبت نماید، بعد از ارجاع درخواست شاکی به دادسرا، دادستان قرار ترک تعقیب صادر می‌کند و اگر قرار تامین و نظارت قضایی از متهم در پرونده اخذ شده باشد، قرار مزبور ملغی می گردد.

درخواست ترک تعقیب در مورد شاکی که می خواهد موقتا از تعقیب متهم انصراف دهد بهترین راه حل است. چون مطابق شق آخرماده ۷۹ قانون آیین دادرسی کیفری شاکی می‌تواند تعقیب مجدد متهم را فقط برای یک‌ بار تا یک‌ سال از تاریخ صدور قرار ترک تعقیب درخواست کند.

سوالی که می توان مطرح کرد:در مواردی که پرونده به طور مستقیم در دادگاه مطرح می شود(جرایم دارای مجازات درجه ۷ و۸) آیا امکان درخواست ترک تعقیب از سوی شاکی در دادگاه وجود دارد؟

در پاسخ می توان گفت:اولا : دلیلی بر سلب حق تقاضای صدور این قرار از شاکی در دادگاه وجود ندارد. ثانیا:دراین مورد با توجه به ملاک تبصره ۵ ماده ۸۱ قانون آیین دادرسی کیفری در تعلیق تعقیب ،برای صدور قرار ترک تعقیب نیز باید قائل به شایستگی دادگاه رسیدگی کننده بود.

شکایت کیفری بهتر است یا حقوقی؟

شکایت کیفری

شکایت کیفری زمانی مطرح می‌شود که یک جرم جنایی رخ داده است و هدف اصلی آن تعقیب و مجازات متهم است. شکایت کیفری به عنوان یک ابزار قانونی جهت حفظ امنیت عمومی و اعمال عدالت کیفری مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این حالت، نیروهای انتظامی و دستگاه قضایی مسئول جمع‌آوری شواهد، تحقیقات و رسیدگی به پرونده می‌شوند. هدف از شکایت کیفری تأمین عدالت و مجازات متهم است.

 

· شکایت حقوقی

در مواردی که ناهنجاری یا نقضی رخ داده است اما تأثیر آن بر جامعه به صورت جدی و کیفری نیست، شکایت حقوقی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این حالت، هدف اصلی شکایت تأمین حقوق و حفظ مصالح شخصی یا مالی شاکی است. به عنوان مثال، در خصوص موارد قراردادی، مشاغل، مسائل تملک مالی و مشاجرات مدنی، شکایت حقوقی معمولاً مناسب‌ تر است. در این حالت، نهادهایی مانند دادگاه‌های مدنی و مشاوران حقوقی برای رسیدگی به پرونده و اصلاح وضعیت حقوقی شاکی مسئولیت دارند.

 

می‌توان گفت که اگر جرمی جدی و جنایی رخ داده و تهدیدی عمومی وجود دارد، شکایت کیفری ممکن است مناسب ‌تر باشد. اما اگر مورد شما مربوط به یک نقض حقوقی است که نیاز به تأمین حقوق شخصی یا حل اختلاف دارد، شکایت حقوقی ممکن است گزینه بهتری باشد.

اگر شکایت کیفری به نتیجه نرسد چه اتفاقی می افتد؟

اگر شکایت کیفری به نتیجه نرسد یا در دادگاه به آن نتیجه ای که باید نتوانید برسید، اتفاقاتی که در ادامه بیان می شوند، احتمال رخ دادن دارند.

 

· قراردادن عدم ملاحقه

در برخی موارد، پرونده ممکن است به عنوان "قراردادن عدم ملاحقه" در نظر گرفته شود، که به معنی توافق بین طرفین است که از پیگیری قضایی ادامه ندهند. در این صورت، پرونده به صورت رسمی بسته می‌شود و دیگر اقدامات قضایی انجام نمی‌شود.

 

· تجدید نظر

در صورتی که دلایل جدید یا شواهد جدید برای تأیید شکایت کیفری به دست آید، ممکن است قراردادن عدم ملاحقه لغو شده و پرونده مجدداً بررسی شود. در این صورت، فرصت دوباره برای تحقیقات و رسیدگی به پرونده وجود دارد.

 

· استیناف

در برخی موارد، شاکی ممکن است استیناف را در مرحله‌ های بالاتری از سیستم قضایی انجام دهد. این به معنای ارائه درخواست بررسی مجدد پرونده توسط دیگر دیوان‌ها یا مراجع قضایی است.

 

· انصراف

شاکی ممکن است تصمیم بگیرد از شکایت خود انصراف دهد و دیگر به پیگیری قضایی ادامه ندهد. این مسئله می‌تواند به دلایل مختلفی اتفاق بیفتد، مانند عدم توانایی در جمع‌آوری شواهد کافی یا تمایل به حل وفقی از طریق مذاکره و توافق با متهم.

 

توجه داشته باشید که عواقب عدم رسیدن شکایت کیفری به نتیجه در هر حالت خاصی ممکن است متفاوت باشد و بسته به قوانین و سیستم قضایی هر کشور متغیر باشد. در هر صورت، بهتر است به منابع قانونی و وکیل خود مراجعه کنید تا درباره شرایط خاص مربوط به پرونده خود مطلع شوید.

مجازات شکایت کیفری چیست؟

مجازات‌های شکایت کیفری بستگی به نوع جرم و قوانین کیفری هر کشور و سیستم قضایی خاصی دارد. در ادامه چند مورد از معمول ترین و رایج ترین نوع مجازات ها را بیان می کنیم که در پس ارتکاب به جرائم کیفری صادر می شوند.

 

· حبس

مجازات حبس ممکن است به صورت موقت یا دائمی اعمال شود. مدت حبس ممکن است متغیر باشد و بسته به شدت جرم و تعداد جرایم که فرد مجرم مرتکب شده است، در نظر گرفته شود.

 

· مجازات مالی

مجازات مالی ممکن است شامل پرداخت جریمه به دولت یا خسارت به قربانیان جرم باشد. مقدار جریمه ممکن است براساس قوانین و سیستم قضایی هر کشور و شدت جرم متغیر باشد.

 

· تنبیهات اجتماعی

در برخی موارد، مجازات‌های اجتماعی مانند کارهای اجباری، خدمات اجتماعی، آموزش‌ های تربیتی و تأدیبی ممکن است برای جرایم خاصی تعیین شود.

 

· حبس شرطی

در برخی موارد، متهم ممکن است مجازات حبسی به شرطی دریافت کند که شرایط خاصی را که توسط دادگاه تعیین می‌شود، رعایت کند. اگر متهم شرایط را نقض کند، ممکن است به حبس مجازات واقعی محکوم شود.

 

· حکم ‌های مرتبط

در برخی موارد، مجازات‌های خاصی ممکن است صادر شود، مانند سلب حقوق مدنی، محرومیت از اشتغال در حرفه‌های خاص، تحت نظر قرار گرفتن در سیستم نظارتی و غیره.

روش رسیدگی به پرونده های کیفری در دادسرا

رسیدگی به پرونده‌های کیفری در دادسرا یا دادگاه‌های کیفری بر اساس قوانین و رویه‌های قضایی مربوطه در هر کشور و سیستم های قضایی خاص، انجام می‌شود. با این حال، در اکثر سیستم‌های قضایی، مراحل عمومی رسیدگی به پرونده‌های کیفری می توانند به شکل زیر باشند.

 

· پلیسی

اگر یک جرم مشکوک رخ داده است، ابتدا به پلیس اطلاع داده می‌شود. پلیس معمولاً یک گزارش پلیسی تهیه کرده و شروع به جمع آوری شواهد و ادله می‌کند.

 

· دستگیری

اگر شواهد و ادله کافی برای تأیید شکایت وجود داشته باشد، متهم ممکن است دستگیر شود و به مراحل بعدی منتقل شود.

 

· تحقیقات پلیسی

پلیس در این مرحله برای جمع آوری اطلاعات بیشتر، شواهد و ادله، متنازعات و دیدگاه‌های شاهدان و همچنین اعترافات متهم با سوالات و تحقیقات بیشتر شروع به فعالیت می کند.

 

· ارجاع به دادستان

پس از تحقیقات پلیسی، پرونده به دادستان ارجاع داده می‌شود. دادستان بررسی می‌کند که آیا شواهد و ادله کافی برای تعقیب کیفری وجود دارد و آیا پرونده به دادگاه ارجاع داده شود یا نه.

 

· مراحل دادگاه

اگر دادستان تصمیم بگیرد پرونده به دادگاه منتقل شود، رسیدگی به پرونده در دادگاه آغاز می‌شود. این مرحله شامل جلسات دادگاه، شنیدن شواهد و ادله، شهادت شاهدان، دفاع متهم و صدور حکم قضایی است.

 

· اجرای حکم

پس از صدور حکم قضایی، در صورت تصمیم به تشکیل حکم، مراحل اجرای حکم، شامل محکومیت متهم و اعمال تنبیهات تعیین شده در حکم را شامل می‌شود.

 

مهم است که توجه داشته باشید که مراحل و رویه‌های رسیدگی به پرونده‌های کیفری ممکن است بسته به قوانین و سیستم قضایی هر کشور یا منطقه متفاوت باشد. همچنین، مراحل بالا تنها یک چشم انداز کلی از فرایند رسیدگی به پرونده‌های کیفری هستند و جزئیات بیشتر و دقیق‌تر را می‌توانید در قوانین و مقررات قضایی مربوطه کشور خود یا با مشورت با وکیل حرفه ای و زبده در این زمینه به دست آورید.

چه مواردی شامل شکایت کیفری می شود؟

تمامی مواردی که در قسمت قبل به آن اشاره کردیم، در اصل مواردی هستند که شکایت های کیفری را شامل می شوند. به همین دلیل نیز باید در نظر داشته باشید که جرم رخ داده جزو کدام یک از این موارد است. یک بار دیگر برای بررسی و تاکید بیشتر، این موارد را توضیح خواهیم داد.

 

قتل یا تلاش برای قتل

انواع آزار و اذیت های جسمی و روانی

سرقت های مسلحانه و غیر مسلحانه

تجاوز جنسی

انواع تهدیدها

تخریب اموال

تجاوز به حریم خصوصی

جعل اسناد

خرابکاری ها و تخریب عمومی

استفاده از مواد مخدر

همچنین، موارد دیگری مانند تجاوز به حقوق مالکیت فکری، تقلب مالی، ارتشایی، جنایات رایانه‌ای و سایر جرائم جنایی نیز می‌توانند شامل شکایت کیفری شوند.

خصوصی

شکایت درباره نفوذ به حریم خصوصی یک فرد، نظیر جاسوسی، کنترل غیرقانونی بر روی داده‌های شخصی یا عکسبرداری بدون اجازه.

تجاوز به مالکیت

شکایت درباره تخریب یا تخریب مالکیت یک فرد یا یک سازمان.

تهدید و ترور

شکایت درباره تهدید، ترور یا تهدید به قتل یا آسیب جدی به یک فرد یا گروهی از افراد.

سرقت

شکایت درباره سرقت مالکیت یا سرقت نقدینگی.

آزار و اذیت

شکایت درباره آزار و اذیت جسمی یا روانی از طرف شخص دیگری.

قتل

شکایت در مورد قتل یا تلاش برای قتل یک فرد.

حداکثر مدت قرار بازداشت موقت در جرایم مواد مخدر

ماده 37 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر ، در خصوص حداکثر قرار مدت بازداشت موقت در جرایم مواد مخدر ، مقرر می دارد :

 

«طول مدت بازداشت موقت ، بیش از 4 ماه نخواهد بود . چنانچه در مدت مذکور ، پرونده اتهامی ، منتهی به صدور حکم نشده باشد، مرجع صادر کننده قرار ، مکلف به فک و تخفیف قرار تامین فوق می باشد . مگر آنکه جهات قانونی یا علل موجهی ، برای ابقا قرار بازداشت وجود داشته باشد که در این صورت ، با ذکر علل و جهات مزبور ، قرار ابقا می شود»

قرار بازداشت موقت چند روز است؟

بر اساس ماده 242 قانون آیین دادرسی کیفری هرگاه در جرائم موضوع بندهای (الف)، (ب)، (پ) و (ت) ماده (302) این قانون تا دو ماه و در سایر جرائم تا یک ماه به علت صدور قرار تامین، متهم در بازداشت بماند و پرونده اتهامی او منتهی به تصمیم نهائی در دادسرا نشود، بازپرس مکلف به فک یا تخفیف قرار تامین است. اگر علل موجهی برای بقای قرار وجود داشته باشد، با ذکر علل مزبور، قرار، ابقاء و مراتب به متهم ابلاغ می‌شود.

متهم می‌تواند از این تصمیم ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ به دادگاه صالح اعتراض کند. فک یا تخفیف قرار بدون نیاز به موافقت دادستان انجام می‌شود و ابقای تامین باید به تایید دادستان برسد و در صورت مخالفت دادستان، حل اختلاف با دادگاه صالح است. فک، تخفیف، یا ابقای بازداشت موقت، باید به تایید دادستان برسد و در صورت مخالفت دادستان، حل اختلاف با دادگاه صالح است.

 

هرگاه بازداشت متهم ادامه یابد مقررات این ماده، حسب مورد، هر دو ماه یا هر یک ماه اعمال می‌شود. به هرحال، مدت بازداشت متهم نباید از حداقل مجازات حبس مقرر در قانون برای آن جرم تجاوز کند و در هر صورت در جرائم موجب مجازات سلب حیات مدت بازداشت موقت از دو سال و در سایر جرائم از یک سال تجاوز نمی‏ کند.

 

تبصره ١- نصاب حداکثر مدت بازداشت، شامل مجموع قرارهای صادره در دادسرا و دادگاه است و سایر قرارهای منتهی به بازداشت متهم را نیز شامل می‌شود.

 

تبصره ٢- تکلیف بازپرس به اظهارنظر درباره درخواست متهم، موضوع ماده (241) این قانون، درصورتی است که وفق این ماده، نسبت به قرار اظهار نظر نشده باشد.

بازداشت موقت متهم باید قانونی و مستدل باشد

مستند به ماده 239 قانون آیین دادرسی کیفری ، قرار بازداشت موقت باید مستدل و موجه باشد و مستند قانونی و ادله آن و حق اعتراض متهم در متن قرار ذکر شود . با صدور قرار بازداشت موقت ، متهم به بازداشتگاه معرفی می‌شود . چنانچه متهم به منظور جلوگیری از تبانی ، بازداشت شود ، دلیل آن در برگه اعزام قید می‌شود .

بر اساس ماده 240 همین قانون ، قرار بازداشت متهم باید فوری نزد دادستان ارسال شود. دادستان مکلف است حداکثر ظرف بیست و چهار ساعت نظر خود را بطور کتبی به بازپرس اعلام کند. هرگاه دادستان با قرار بازداشت متهم موافق نباشد، حل اختلاف با دادگاه صالح است و متهم تا صدور رای دادگاه در این مورد که حداکثر از ده روز تجاوز نمی کند، بازداشت می‌شود.

شرایط صدور قرار بازداشت موقت

بر اساس ماده 238 قانون آیین دادرسی کیفری ، صدور قرار بازداشت موقت ، منوط به وجود یکی از شرایط زیر است :

 

الف – آ‎زاد بودن متهم موجب از بین رفتن آثار و ادله جرم یا باعث تبانی با متهمان دیگر یا شهود و مطلعان واقعه گردد و یا سبب شود شهود از اداء شهادت امتناع کنند.

 

ب – بیم فرار یا مخفی شدن متهم باشد و به طریق دیگر نتوان از آن جلوگیری کرد.

 

پ – آزاد بودن متهم مخل نظم عمومی ، موجب به خطر افتادن جان شاکی ، شهود یا خانواده آنان و خود متهم باشد.

برابر قوانین کیفری

اشخاصی که دارای محکومیت کیفری قطعی هستند و مجازات دوره محکومیت خود را طی نکرده اند ممنوع الخروج می باشند.