وظیفه بانک در قبال چکی که صادرکننده آن فوت کرده چیست؟

اگر بانک از فوت صادرکننده چک و یا همان صاحب حساب جاری مطلع نباشد، وظیفه خاصی در قبال چک ندارد اما اگر حساب مسدود باشد، نمی تواند چک را نقد کند و چک غیر قابل پرداخت می باشد. با توجه به این موضوع که چک در هنگام زنده بودن متوفی صادر شده و وی چک را با اختیار و رضایت خودش صادر کرده است، بانک تنها در صورتی می تواند چک را پرداخت کند که کارهایی از قبیل حصر وراثت، تعیین ورثه و بررسی اموال متوفی انجام نشده باشد.این امر در مواردی هم که چک مدت دار بوده و تاریخ سر رسید آن بعد از فوت صادر کننده است، مصداق دارد. ‏مطابق ماده ۲۳۱ قانون امور حسبی بدهی های مدت دار (موجل) متوفی بعد از فوت او حال و بروز می شود، لذا در این حالت هم، چون چک در زمان حیات متوفی صادر شده، با مرگ او بدهی مدت دار او حال می شود و بانک باید قبل از تاریخ سررسید وجه چک را به دارنده چک پرداخت کند. از طرفی هم به موجب ماده ۳۱۱ قانون تجارت، پرداخت چک نباید وعده داشته باشد و بانک ها باید با داشتن موجودی در حساب متوفی، وجه چک را پرداخت کنند.

صدور چک سفید امضاء مطلقا ممنوع!

از صدور چک های سفید امضاء حتی برای نزدیکان و اقوام و آشنایانتان بپرهیزید .

هنگام به سرقت رفتن اوراق بهادار و چک هایتان سریعا بانک مربوطه مراجعه کنید و سپس مراجع انتظامی و قضایی را مطلع کنید و از آنها آگاهی ها و راهنمایی های لازم را کسب کنید .

تاریخ چک را افقی، عمودی، به عدد و به حرف بنویسید

تاریخ چک باید به صورت افقی و عمودی به صورت عددی و به حروف نوشته شود . همچنین جلوی تمامی قسمت های پر شده را ببندید و هنگام امضای چک، نباید آثار امضا روی برگه های دیگری از دسته چک باقی بماند.

از نوشتن چک در وجه حامل خودداری کنید

از نوشتن چک در وجه حامل بپرهیزید . هیچ گاه قبل از صدور چک هایتان آنها را امضا یا مهر نکنید و همیشه هنگام صدور چک مواردی چون تاریخ، مبلغ و... را کامل کنید و سپس آن را مهر و امضا نمایید. در ته برگ دسته چک نیز آنچه را در برگه های چک می نویسید، بنویسید.

از شعبه بانک مربوطه درباره حساب افرادی که از آنها چک می گیرید اما شناختی نسبت به آنها و میزان اعتبارشان ندارید، اطلاعاتی دریافت کنید. برای قبول چک های تضمینی، رمزدار و مسافرتی نیز قبل از معامله، با شعب بانکی نزدیک محل، درباره اصالت و جعلی نبودنشان تحقیق کنید.

تمامی چک ها را با یک قلم بنویسید

از خودکار به جای هر نوع قلمی برای نوشتن چک استفاده کنید چون رنگ هر خودکاری ولو اندک با خودکارهای دیگر متفاوت است و این تفاوت رنگ، جعل را سخت می کند.

روی مبلغ چک، چسب شیشه ای بچسبانید

روی مبلغ قابل پرداخت در نوشتن چک چسب شیشه ای بچسبانید و با سر ناخن خود آن را به کنده شدن حساس کنید. هر چند جاعلان راه کندن چسب را از چک می دانند اما چسب زدن شما کار آنها را سختوگاهی غیر ممکن می سازد.

مبلغ چک را به ریال، تومان، عدد و حروف بنویسید

برای نوشتن چک مبلغ را به رقم و حروف و ریال و به تومان بنویسید و از مسخره شدن توسط افراد دیگر برای حساسیتتان در هنگام نوشتن چک نهراسید.

امضاهای خیلی شلوغ و پیچیده نداشته باشید

اگر امضایتان ساده باشد به راحتی جعل می شود و اگر امضایتان بسیار شلوغ و پیچیده باشد متصدی بانک نمی تواند هنگام ازدیاد ارباب رجوع دقت کند و باز هم جاعلان می توانند جعل امضا نمایند . بهتر است امضای شما با

نوشتن نام و نام خانوادگیتان همراه باشد ،در این صورت جعل امضا برای جاعلان سخت است زیرا دستخط هر فرد مختص اوست و نوشتن نامتان، خود دربردارنده گونه ای سبک خاص است.

چک موردی در قانون جدید

طبق تبصره 2 الحاقی به ماده 6 قانون صدور چک:

 

“به منظور کاهش تقاضا برای دریافت دسته چک و رفع نیاز اشخاص به ابزار پرداخت وعده دار، بانک مرکزی مکلف است ظرف مدت یک سال پس از لازم الاجراء شدن این قانون، ضوابط و زیرساخت خدمات برداشت مستقیم را به صورت چک موردی برای اشخاصی که دسته چک ندارند، به صورت یکپارچه در نظام بانکی تدوین و راه اندازی نماید تا بدون نیاز به اعتبارسنجی، رتبه‌بندی اعتباری و استفاده از دسته چک، امکان برداشت از حساب این اشخاص برای ذی‌نفعان معین فراهم شود.

 

در صورت عدم موجودی کافی برای پرداخت چک موردی، صاحب حساب تا زمان پرداخت دین، مشمول موارد مندرج در بندهای (الف) تا (د) ماده (۵) مکرر این قانون و نیز محرومیت از دریافت دسته چک، صدور چک جدید و استفاده از چک موردی می‌باشد.”

 

این تبصره در واقع همان قانونی است که درباره چک موردی در قانون صدور چک وضع شده است و بیان می دارد که هدف اصلی از ایجاد این نوع چک کاهش تقاضا برای دریافت دسته چک و رفع نیاز افراد به داشتن ابزاری برای پرداخت در آینده است.

 

در واقع برای افرادی در نظر گرفته شده است که دسته چک ندارند و نیازی هم به دسته چک ندارند اما برای برخی از پرداخت های خود چک لازم دارند در این صورت می توانند به بانکی که در آن حساب جاری دارند مراجعه کرده و برای دریافت این چک اقدام کنند زیرا برخلاف دسته چک نیازی به اعتبار سنجی ندارد و بدون نیاز به رتبه بندی اعتباری امکان صدور آن وجود دارد.

مهلت برگشت زدن چک تا چه زمانی است؟

بر طبق قانون در صورتی که دارنده چک تا ۶ ماه از تاریخ صدور چک برای وصول آن، به بانک مراجعه نکرده و ظرف ۶ ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت، شکایت کیفری خود را مطرح نکند، حق شکایت ندارد و تنها برای مطالبه وجه چک برگشتی، می‌تواند به صورت حقوقی اقدام کند.

چک برگشتی چیست؟

چک برگشتی به چکی گفته می‌شود که صادر کننده آن در حساب بانکی خود موجودی لازم برای صدور چک را نداشته باشد که در این صورت چک برگشت می‌خورد.

رفع مسدودی حساب چک برگشتی

.تأمین موجودی

.ارائه لاشه چک برگشتی به صادر کننده، بعد از پرداخت وجه چک به صاحب جک

.ارائه رضایت‌ نامه محضری صاحب چک به بانک

.واریز مبلغ چک به حساب جاری و مسدود کردن آن به مدت ۱۲ ماه

.ارائه نامه رسمی از مرجع صالح، مبنی بر اتمام عملیات اجرایی در خصوص چک برگشتی

.ارائه حکم قضایی، مبنی بر برائت ذمه صاحب حساب در خصوص چک برگشتی

.گذشت ۳ سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت چک برگشتی

شرایط رفع مسدودی چک برگشتی

.یکی از شرایط رفع مسدودی چک برگشتی، گذشت مدت ۳ سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت چک است.

.شرط دوم برای رفع مسدودی چک برگشتی این است که در مدت ۳ سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت وجه چک، هیچ گونه شکایت حقوقی و کیفری، از سمت مالک چک، علیه صادرکننده چک برگشتی، صورت نگیرد.

آیا چک بدون تاریخ کیفری است؟

خیر، با توجه به ماده ۱۱ قانون صدور چک، چک بدون تاریخ، ضمانت اجرای کیفری ندارد.

آیا چک بدون تاریخ اعتبار دارد؟

بله، چک بدون تاریخ نیز مانند سایر چک‌های بانکی دارای اعتبار اسناد لازم الاجرا است.

اداره ثبت

مراجعه به اداره ثبت، روش دیگر برای اجرا گذاشتن چک بدون تاریخ است. صاحب چک به بانک مراجعه کرده و گواهی عدم پرداخت چک بدون تاریخ را دریافت می‌کند. در مرحله بعد با ارائه مدارک لازم نظیر چک و گواهی عدم پرداخت به اداره ثبت، درخواست صدور اجرائیه را مطالبه می‌نماید.

بعد از ابلاغ اجرائیه به صادر کننده چک، آن شخص باید ظرف مدت ۱۰ روز برای پرداخت مبلغ موجود در چک، اقدام نماید. در صورت عدم پرداخت وجه در مدت تعیین شده، صاحب چک می‌تواند دادخواست خود مبنی بر توقیف اموال صادر کننده چک و فروش اموال او را به اداره ثبت تقدیم کند.

طرح دعوی حقوقی

در روش طرح دعوی حقوقی، صاحب چک باید بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت چک از بانک، به یکی از شعب خدمات قضایی مراجعه کرده و درخواست خود مبنی بر مطالبه وجه چک را تنظیم کند.

سپس گواهی عدم پرداخت چک و کپی چک را ضمیه دادخواست خود کند. صاحب چک در روش طرح دعوی حقوقی، علاوه بر تقاضای پرداخت مبلغ چک بدون تاریخ، حق مطالبه هزینه‌‌های دادرسی و خسارات مربوطه از صادر کننده چک و ظهرنویسان را دارد.

اجرا گذاشتن چک بدون تاریخ به چه صورت است؟

برای اجرا گذاشتن چک بدون تاریخ ابتدا باید صاحب چک، تاریخ را در چک قید کند. سپس بعد از درج تاریخ با استفاده از روش‌های زیر برای اجرا گذاشتن چک اقدام نماید.

توقیف اموال برای چک برگشتی از طریق مرجع ثبتی در چه صورتی امکان ‌پذیر است؟

توقیف اموال برای چک برگشتی از طریق مرجع ثبتی در صورتی امکان ‌پذیر است که دست خط و امضای ثبت شده از صاحب حساب یا صادر کننده چک نزد بانک با امضا و دست خط موجود در چک تطابق نداشته باشد.

شکایت از طریق مراجع ثبتی

اگر چک به هر دلیل یا هر شکلی از طریق مراجع کیفری قابل مطالبه نبود، می‌توان شکایت را از روش مراجع ثبتی و با پرداخت مبلغی برای هزینه اجرای ثبت، پیگیری کرد. از طریق شکایت ثبتی با معرفی و توقیف اموالی که به اسم صادر کننده، ثبت رسمی شده اند، می‌توان وجه چک را از طریق مزایده و فروش اموال توقیفی و یا انتقال رسمی به دارنده چک، وصول کرد.