تعریف جرم از دیدگاه موازین مختلف علمی متغیر می باشد و هر علم جرم نسبت به اصول عملی و تئوری خود تعریفی را از جرم ارائه می دهد. اما در این مبحث جرم را از دیدگاه قانونگزار جمهوری اسلامی ایران مورد بررسی قرار می دهیم.
در ماده 2 ق.م.ا در این باب مقرر می دارد هر فعل یا ترک فعلی که در قانون برای ان مجازات تعیین شده باشد) از این دیدگاه ترتیب ارکان مجرمانه به این ترتیب واقع می شود که عبارت از:
1 رکن مادی
2 رکن قانونی
3رکن معنوی
چرا که ابتدا مباشر جرم باید مرتکب عملی گردد و بعد در صورت لزوم ابتدا آن فعل مادی را با موازین قانونی در نظر می گیرند و در صورت جرم دانستن و صدور قرار مجرمیت نوبت به مرحله تفکیک و بررسی رکن معنوی آن می رسد .
در این مبحث به انواع جرم می پردازیم و در صورت حصول توفیقات بعدی به تبیین ارکان جرم نیز خواهیم پرداخت .
انواع جرم:
در چارچوب کلی نظام اجتماعی جرم را به انواع خود می توان تقسیم نمود:
1 جرائم حدی
2 جرائم مخل نظم عمومی
3 جرائم مضر به نفع شخصی
4جرائم مختلط
5 تخلف
جرائم مخل نظم:
عمومی:
جرائم مخل نظم عمومی عبارت از ان است که مباشر مرتکب فعل و عملی مجرمانه می گردد که برای نظم و هنجارهای اساسی اجتماع مضر و ناپسند است و در مرحله شدید تر ان ممکن است موجب بر اندازی آن نظام اجتماعی شود .
مثل:جاسوسی. محاربه. قتل
امثال مشابه(بند2 م2ق.ا.د.ک)
جرائم حدی:
در جرائم حدی که مستوجب مجازات حدی است که در آن بیشتر جنبه تدین و تقدس به موازین فقهی اسلام مد نظر است و در کشور ایران ما به عنوان مسلمان پایبند به احکام الهی ی باشد که از سوی پروردگار عالمیا وضع گردیده و کلیه مسلمانان مکلف به رعایت آن می باشند.
مثل:زنا . لواط . قوادی
وامثالهم(بند اول م2ق.ا.د.ک)
جرائم مضر نفع شخصی:
در این نوع جرائم بیشتر جنبه شخصی بودن ان مطرح است بدین جمت که هر شخص باید موصون از تعرض دیگران می باشد و هر شخص باید امنیت فردی و اجتماعی خود را دارا باشد و به پیرو این نوع جرائم فقط با شکایت شاکی خصوصی مطرح و با رضایت ان موضوع منتفی است.
مثل:ضرب و شتم .فحاشی و غیره(بند3م2ق.ا.د.ک)
جرائم مختلط:
این نوع جرائم معمولا از ارکان مختلف را داراست به طوری که هم جنبه عمومی دارد هم جنبه شخصی . جنبه الهی دارد و اجتماعی .یا دارای هر سه جهت مجرمانه می باشد. مثل سرقت حدی.محاربه و …(تبصره 2م 2ق.اد.ک)
تخلف:
تخلف نوع بسبار خفسف تری نسبت به مابقی جرائم را داراست و در واقع برزخی است ما بین نظم عمومی و ضرر به شخص ثالث. مثل جرائم راهنمایی و رانندگی. جرائم علیه محیط زیست. زیرا اولا جرم است چرا که دارای رکن قانونی است . دارای جنبه الهی است اما در مرحله بسیار ضعیف و خفیف تا حدی که نمی توان چنین شخص را محارب یا کافر به خدا دانست . و دارای ضرر شخصی است اما قابل اغماض و در مرحله بیسار خفیف.قانو نگذار در
ماده 2 ق.ا.د.ک مقرر می دارد .( کلیه جرائم دارای جنبه الهی است) این تیتر ماده نیز مبین رکن تخلف در زمره جرائم می باشد .ولی مستند نیز از انجاست که فقها گفته اند هر کس موجب ضرر جامعه اجتماعی مسلمانان یا ضرر مسلمانی باشد که دارای عقوبت اخروی است .چرا که مسلمان به خدا نباید مضر برای اطرافیان و جامعه اسلامی باشد.
