لایحه دفاعیه=ب

ریاست محترم شعبه … دادگاه عمومی حقوقی …

با سلام و احترام

موضوع: لایحه دفاعیه در پاسخ به دادخواست … (ذکر عنوان پرونده)

مشخصات پرونده:

شماره پرونده: …

خواهان: …

خوانده: …

موضوع دعوا: …

 

مقدمه و شرح ماوقع:

احتراماً، اینجانب … (نام خوانده یا وکیل)، در مقام دفاع از حقوق قانونی خود/موکلم، در پاسخ به دادخواست ارائه‌شده توسط خواهان، مراتب دفاعیه را به استحضار آن مقام محترم می‌رسانم: خواهان با ادعای … (ذکر ادعای خواهان)، بدون ارائه ادله و مستندات معتبر، اقدام به طرح دعوا نموده است. در حالی که ادعای مطروحه واجد ایرادات اساسی از نظر حقوقی و قانونی می‌باشد که در ادامه به آنها پرداخته خواهد شد.

 

استدلال‌ های حقوقی و دفاعیات:

عدم استناد به دلایل قانونی و عدم ارائه ادله کافی

بر اساس ماده ۱۲۵۷ قانون مدنی، “هر کس مدعی حقی باشد باید آن را اثبات کند.” در این پرونده، خواهان هیچ‌گونه مدرک مستند و محکمه‌پسندی مبنی بر اثبات ادعای خود ارائه نکرده است. در نتیجه، ادعای ایشان بدون دلیل موجه بوده و قابلیت پذیرش ندارد.

 

اصل برائت و فقدان مسئولیت قانونی خوانده

مطابق با اصل ۳۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، اصل بر برائت افراد است و هیچ‌کس از نظر قانون مجرم شناخته نمی‌شود مگر آنکه جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد. در این پرونده، هیچ دلیلی بر اثبات مسئولیت خوانده وجود ندارد، لذا بر اساس اصل مذکور، ادعای خواهان فاقد وجاهت قانونی است.

 

استناد به وحدت رویه و رویه قضایی معتبر

بر اساس رأی وحدت رویه شماره … دیوان عالی کشور، “در مواردی که ادعای خواهان مستند به دلیل محکمه‌پسند نباشد، اصل بر عدم پذیرش دعوا خواهد بود.” بنابراین، با توجه به عدم ارائه اسناد معتبر توسط خواهان، درخواست رد دعوا مطابق رویه قضایی کشور را دارم.

 

رد ادعای خواهان به دلیل مغایرت با اصول حقوقی

ادعای خواهان برخلاف ماده ۲۶۵ قانون مدنی است که مقرر می‌دارد: “اگر کسی مالی به دیگری بدهد، ظاهر در عدم تبرع است، مگر آنکه خلاف آن ثابت شود.” خواهان مدعی است که … (بیان ادعای خواهان)، اما هیچ‌گونه سندی دال بر اثبات این موضوع ارائه نشده است. لذا این ادعا فاقد مبنای حقوقی بوده و مردود است.

 

نتیجه‌ گیری و درخواست:

با عنایت به توضیحات فوق و مستندات ارائه‌شده، از آن مقام محترم قضایی تقاضا دارم:

رد دعوای مطروحه به دلیل فقدان ادله اثباتی و استناد به مواد قانونی مذکور.

الزام خواهان به جبران خسارات دادرسی، ازجمله هزینه‌های وکالت و دیگر هزینه‌های تحمیلی ناشی از طرح دعوای بی‌اساس.

 

پیشاپیش از حسن توجه و دقت نظر آن مقام محترم، کمال سپاس را دارم.

با تجدید احترام

نام و نام خانوادگی

امضاء

چرا شناخت انواع لایحه دفاعیه مهم است؟

بسیاری از افراد بدون اطلاع از انواع لایحه دفاعیه، متن دفاعیه خود را بدون در نظر گرفتن نوع دعوا یا مرجع رسیدگی تنظیم می‌ کنند. این موضوع می‌ تواند باعث رد شدن لایحه یا نادیده گرفتن استدلال‌ های ارائه‌ شده شود. شناخت تفاوت‌ های لایحه دفاعیه در دعاوی حقوقی، کیفری و اداری به شما کمک می‌ کند که بهترین شیوه دفاع را انتخاب کرده و از حقوق خود به‌ درستی دفاع کنید.

انواع لایحه دفاعیه

لایحه دفاعیه بسته به نوع دعوا و مرجعی که در آن مطرح می‌شود، به اشکال مختلفی تنظیم می‌شود. در سیستم قضایی، دعاوی به چند دسته اصلی تقسیم می‌شوند و هر کدام نیازمند لایحه‌ای متناسب با ماهیت خود هستند. در این بخش، انواع لایحه دفاعیه را بررسی می‌کنیم تا درک بهتری از نحوه استفاده از این ابزار حقوقی داشته باشید.

 

۱. لایحه دفاعیه در دعاوی حقوقی

دعاوی حقوقی به اختلافات بین اشخاص حقیقی یا حقوقی مربوط می‌ شود که جنبه کیفری ندارند و معمولاً در مورد مسائل مالی، قراردادها، املاک و حقوق مدنی مطرح می‌ شوند. لایحه دفاعیه در دعاوی حقوقی با هدف توضیح مستندات، استدلال‌ های قانونی و پاسخ‌ گویی به ادعا های طرف مقابل تنظیم می‌ شود.

 

مثال کاربردی برای لایحه دفاعی در دعاوی حقوقی: 

تصور کنید فردی علیه شما دعوای مطالبه وجه مطرح کرده است. در این صورت، شما می‌ توانید با ارائه لایحه دفاعیه مستند به قراردادها، رسیدهای پرداختی یا سایر مدارک قانونی، از خود دفاع کنید و قاضی را قانع کنید که ادعای خواهان نادرست است.

ویژگی‌ های لایحه دفاعیه در دعاوی حقوقی:

1.استناد به مواد قانونی و رویه‌ های قضایی

2. ارائه مستندات مالی، قراردادی و اسناد رسمی

3. تأکید بر حقوق مدنی و تجارت

۲. لایحه دفاعیه در دعاوی کیفری

در پرونده‌ های کیفری، یکی از طرفین دعوا متهم به ارتکاب جرم شده و در معرض مجازات قرار دارد. لایحه دفاعیه در دعاوی کیفری معمولاً با هدف تبرئه متهم یا کاهش میزان مجازات تنظیم می‌ شود. در این نوع لایحه، استناد به قوانین کیفری، ارائه ادله مبنی بر بی‌ گناهی یا نبود سوءنیت، نقش بسیار مهمی ایفا می‌ کند.

 

مثال کاربردی برای لایحه دفاعیه در دعاوی کیفری

فردی به جرم سرقت متهم شده اما ادعا می‌ کند که صرفاً اشتباه رخ داده و قصدی در کار نبوده است. در این شرایط، وکیل متهم می‌ تواند با ارائه لایحه دفاعیه مستند به شهادت شهود، فیلم‌ های دوربین مداربسته و سایر دلایل حقوقی، بی‌ گناهی موکل خود را اثبات کند.

ویژگی‌ های لایحه دفاعیه در دعاوی کیفری:

1-استناد به قوانین کیفری و آیین دادرسی کیفری.

2- ارائه مستندات و ادله‌ای که بی‌ گناهی را ثابت کند.

3-دفاع از موکل در برابر اتهامات وارده.

۳. لایحه دفاعیه در محاکم اداری و دیوان عدالت اداری

علاوه بر دعاوی حقوقی و کیفری، برخی پرونده‌ ها در حوزه محاکم اداری و دیوان عدالت اداری مطرح می‌ شوند. این دعاوی اغلب میان اشخاص و نهاد های دولتی، ادارات و سازمان‌ های اجرایی میباشد. لایحه دفاعیه در محاکم اداری برای اعتراض به تصمیمات دولتی یا دفاع در برابر شکایات اداری به کار می‌ رود.

 

مثال کاربردی لایحه دفاعیه در محاکم اداری و دیوان : 

کارمندی که به‌ طور غیرقانونی از یک اداره اخراج شده، می‌ تواند با ارائه لایحه دفاعیه مستند به قوانین کار و آرای هیئت‌ های حل اختلاف، نسبت به بازگشت به کار خود اقدام کند.

ویژگی‌ های لایحه دفاعیه در محاکم اداری:

استناد به قوانین اداری و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری.

استفاده از آرای وحدت رویه و نظرات مشورتی نهاد های حقوقی.

تأکید بر حقوق شهروندی و حمایت‌ های قانونی در برابر تصمیمات دولتی.

تفاوت لایحه دفاعیه با سایر اسناد حقوقی

۱. تفاوت لایحه دفاعیه با دادخواست

دادخواست، اولین گام برای شروع یک دعوای حقوقی است. زمانی که فردی قصد دارد شکایتی را در دادگاه مطرح کند، باید دادخواست تنظیم کرده و آن را به دادگاه ارائه دهد. در مقابل، لایحه دفاعیه بیشتر به‌ عنوان یک سند حمایتی و توضیحی استفاده می‌ شود و در پاسخ به ادعا های طرف مقابل ارائه می‌ شود. به‌ عبارت دیگر، دادخواست آغازگر دعوا است، اما لایحه دفاعیه ابزاری برای پاسخ‌ گویی و دفاع در برابر ادعاهای مطرح‌ شده میباشد.

 

۲. تفاوت لایحه دفاعیه با شکوائیه

شکوائیه بیشتر در دعاوی کیفری مورد استفاده قرار می‌گیرد و زمانی تنظیم می‌شود که فردی از وقوع یک جرم شکایت دارد و خواستار پیگیری قانونی است. این در حالی است که لایحه دفاعیه سندی است که برای دفاع از خود در برابر اتهام یا ادعاهای مطرح‌ شده در دادگاه ارائه می‌ شود. به‌عنوان مثال، اگر فردی به جرم کلاهبرداری متهم شده باشد، می‌ تواند با ارائه یک لایحه دفاعیه قوی، مستندات و توضیحات خود را در رد اتهام ارائه دهد.

 

۳. تفاوت لایحه دفاعیه با اعتراض و تجدیدنظرخواهی

گاهی ممکن است پس از صدور حکم، فردی به رأی صادره اعتراض داشته باشد. در چنین مواردی، باید درخواست تجدیدنظر تنظیم کند که به‌عنوان یک فرایند رسمی برای بازنگری در رأی دادگاه محسوب می‌ شود. اما لایحه دفاعیه با اعتراض و تجدیدنظر تفاوت دارد، زیرا این سند در همان مراحل اولیه دادرسی ارائه می‌ شود و هدف آن دفاع از حقوق طرفین در برابر ادعا های مطرح‌ شده است.

تعریف دقیق و قانونی لایحه دفاعیه

لایحه دفاعیه یک متن حقوقی و رسمی میباشد که از سوی یکی از طرفین دعوا یا وکیل او تنظیم شده و برای بیان مستندات، استدلال‌ های قانونی و پاسخ به ادعاهای مطرح‌شده در دادگاه ارائه می‌ شود. این سند نه‌ تنها به روشن شدن موضوع پرونده کمک بلکه مسیر دفاع را هموارتر کرده و باعث افزایش دقت در رسیدگی قضایی می‌ شود.

در قوانین آیین دادرسی، لایحه دفاعیه به‌ عنوان یک ابزار قانونی شناخته می‌ شود که می‌ تواند در هر مرحله از رسیدگی به دادگاه ارائه شود. این لایحه، نقش مهمی در اثبات ادعاهای طرفین و اقناع قاضی ایفا می‌ کند. به همین دلیل، تنظیم یک لایحه دفاعیه دقیق و مستند از اهمیت بالایی برخوردار است.

لایحه دفاعیه یعنی چه؟

وقتی در یک پرونده حقوقی یا کیفری درگیر می‌ شوید، دفاع از حقوق خود اهمیت بالایی دارد. اما آیا همیشه دفاع شفاهی کافی است؟ لایحه دفاعیه یکی از مهم‌ ترین ابزارهای قانونی است که به شما امکان می‌ دهد استدلال‌های خود را به‌ صورت مستند و مکتوب به دادگاه ارائه دهید. این سند رسمی به قاضی کمک می‌ کند تا پرونده را دقیق‌ تر بررسی کرده و تصمیم‌ گیری عادلانه‌ تری داشته باشد.

چرا لایحه دفاعیه یک ابزار ضروری در دادرسی است؟

شفافیت در دفاعیات

بیان دقیق نکات قانونی و جلوگیری از سوءبرداشت‌ها

 

مستندسازی دفاع

ارائه مدارک و استناد به مواد قانونی برای اثبات حقانیت

 

مدیریت بهتر زمان در دادگاه

جلوگیری از طولانی شدن دادرسی با ارائه مستندات از قبل

 

افزایش احتمال موفقیت

ارائه یک لایحه دفاعیه قوی می‌تواند نتیجه پرونده را به نفع شما تغییر دهد

 

دادگاه‌ ها معمولاً با حجم زیادی از پرونده‌ ها سروکار دارند. در این میان، یک لایحه دفاعیه منسجم و قوی می‌ تواند توجه قاضی را جلب کند و باعث شود که پرونده شما در اولویت بررسی دقیق قرار گیرد. بسیاری از وکلا و حقوق‌ دانان معتقدند که یک لایحه دفاعیه محکم، به‌ مراتب تأثیرگذارتر از یک دفاع شفاهی ضعیف است و حتی آن را پوشش میدهد.

اهمیت لایحه دفاعیه در فرآیند دادرسی

در دنیای حقوق، اسناد و مدارک اهمیت زیادی دارند. اگرچه دفاع شفاهی در جلسات دادگاه مؤثر است، اما ممکن است نکات مهمی فراموش شوند یا به درستی بیان نشوند. در مقابل، لایحه دفاعیه به شما این امکان را می‌ دهد که با دقت و جزئیات، تمام مستندات و استدلال‌های  حقوقی خود را به دادگاه ارائه دهید.

لایحه دفاعیه

در واقع یک سند مکتوب است که به طرفین یک دعوا این امکان را می‌ دهد تا ادله، مستندات و استدلال‌ های حقوقی خود را به شکلی منظم و قانونی ارائه کنند. این لایحه، هم به قاضی کمک می‌ کند تا با بررسی دقیق‌ تر، تصمیم بهتری بگیرد و هم به شما اجازه می‌ دهد که از حقوق خود به بهترین شکل ممکن دفاع کنید.

کاربردهای برات:

.تجارت بین‌المللی: از برات به طور گسترده‌ای برای تسهیل تجارت بین‌المللی استفاده می‌شود، جایی که فروشندگان و خریداران در کشورها یا قلمروهای مختلف قرار دارند.

.تأمین مالی: برات‌ها می‌توانند به عنوان ابزاری برای تأمین مالی مورد استفاده قرار گیرند، به ویژه زمانی که شرکت‌ها به دنبال افزایش سرمایه یا نقدینگی هستند.

.کاهش ریسک: استفاده از برات می‌تواند به کاهش ریسک اعتباری کمک کند، چون یک تعهد قانونی برای پرداخت وجود دارد.

برات به عنوان یک ابزار مالی قدیمی و اثبات‌شده، نقش مهمی در تسهیل تجارت و معاملات مالی در سطح جهانی دارد.

در ایران، قوانین مربوط به برات به ویژه تحت “قانون تجارت” ایران تنظیم شده‌اند. قانون تجارت ایران، که شامل فصول مختلفی در رابطه با اسناد تجاری مانند برات، چک، و سفته است، جزئیات دقیقی درباره چگونگی صدور، انتقال، و وصول این اسناد ارائه می‌دهد. در اینجا به برخی از نکات کلیدی مربوط به قوانین برات در ایران اشاره می‌کنیم:

 

صدور برات

.برات باید حاوی عناصر خاصی باشد تا به عنوان سند تجاری معتبر شناخته شود، از جمله مبلغ قابل پرداخت، تاریخ سررسید، نام گیرنده، و امضای صادرکننده.

.برات می‌تواند به صورت دستوری یا حامل صادر شود، که در آن می‌توان ذینفع یا فردی که حق دریافت وجه را دارد، مشخص کرد.

انتقال برات

.برات ممکن است از طریق ظهرنویسی به دیگران منتقل شود. این فرآیند انتقال حقوق مربوط به وجه برات را به فرد جدید منتقل می‌کند.

.هر گونه انتقال برات باید روی خود سند ثبت و امضا شود.

وصول برات

.در صورت عدم پرداخت برات در تاریخ سررسید، گیرنده می‌تواند از طریق دادگاه اقدام به وصول آن کند.

.برات یک سند اجرایی است و دارنده آن می‌تواند برای وصول مستقیماً به اجراییه مراجعه کند.

مسئولیت‌ها

.صادرکننده برات مسئولیت دارد که مبلغ مشخص شده در سند را در تاریخ سررسید پرداخت کند.

.در صورتی که برات ظهرنویسی شود، ظهرنویس نیز ممکن است تحت شرایطی نسبت به پرداخت مبلغ برات مسئول باشد.

موارد خاص

.قانون تجارت ایران همچنین شرایط ویژه‌ای برای برات‌هایی که به ارز خارجی صادر می‌شوند تعیین می‌کند، از جمله مقررات مربوط به نرخ تبدیل.

استفاده از برات (Draft) در معاملات و تجارت، به ویژه در معاملات بین‌المللی، دارای مزایای متعددی است که می‌تواند برای طرفین دخیل در معامله اهمیت داشته باشد. در جدول زیر، به برخی از این مزایا اشاره می‌کنیم:

 

مزایا توضیحات

افزایش اعتماد استفاده از برات باعث می‌شود فروشنده اطمینان حاصل کند که پرداخت توسط خریدار تضمین شده و در تاریخ مشخصی انجام خواهد شد.

کنترل بر زمان‌بندی پرداخت خریدار می‌تواند زمان پرداخت را مدیریت کند، به این صورت که پرداخت را برای تاریخی که انتظار می‌رود کالا یا خدمات دریافت شود، برنامه‌ریزی نماید.

امنیت بالاتر استفاده از برات، به ویژه برات‌های بانکی، امنیت بالاتری نسبت به سایر روش‌های پرداخت مانند چک یا انتقالات بانکی معمولی ارائه می‌دهد.

سهولت در استفاده ایجاد و استفاده از برات نسبتاً ساده است و نیازمند فرایندهای پیچیده‌ای نیست، به خصوص در معاملات بین‌المللی که می‌تواند پیچیدگی‌های خاص خود را داشته باشد.

قابلیت نقل و انتقال برات‌ها می‌توانند به آسانی به طرفین ثالث منتقل شوند، که این امر آن‌ها را به ابزار مفیدی برای تأمین مالی تجارت تبدیل می‌کند.

مستندسازی و ردیابی آسان هر برات شامل جزئیات کاملی در مورد معامله است، که این امر ردیابی و مدیریت مالی را برای هر دو طرف آسان‌تر می‌کند.

این مزایا به طور کلی به کاربران برات این امکان را می‌دهند که معاملات مالی خود را با اطمینان بیشتر و ریسک کمتری انجام دهند، به ویژه در محیط‌های تجاری بین‌المللی که ممکن است نیازمند انعطاف‌پذیری و امنیت بیشتری باشند.

ویژگی‌های کلیدی برات:

ویژگی‌های کلیدی برات:

.صادرکننده و ذینفع: در برات، صادرکننده (معمولاً خریدار) تعهد می‌دهد که مبلغ معینی را به ذینفع یا گیرنده (معمولاً فروشنده) پرداخت کند.

.پرداخت اعتباری: برات بیانگر یک تعهد برای پرداخت در آینده است، به این معنی که یک نوع اعتبار به حساب می‌آید.

.سررسید: تاریخ پرداخت در برات به طور دقیق مشخص شده است.

قابلیت انتقال: برات‌ها معمولاً قابل انتقال هستند، به این معنی که ذینفع می‌تواند حق دریافت پول را به شخص دیگری انتقال دهد.

برات

برات یک ابزار مالی است که در آن یک شخص (صادرکننده) به طور رسمی تعهد می‌کند که مبلغ مشخصی پول را در تاریخی معین به شخص دیگری (گیرنده یا ذینفع) پرداخت کند. این اسناد معمولاً در معاملات تجاری بین‌المللی استفاده می‌شوند و به عنوان یک روش اعتباری برای تضمین پرداخت‌ها عمل می‌کنند.

هدف از اعمال مالیات علی‌ الرأس

هدف اصلی از اعمال مالیات علی‌ الرأس، جلوگیری از فرار مالیاتی و حفظ نظم و شفافیت مالی در اقتصاد کشور میباشد. این ابزار قانونی به سازمان امور مالیاتی اجازه می‌ دهد تا حتی در شرایط عدم همکاری مؤدیان، از تحقق حقوق مالی دولت اطمینان حاصل نماید. هرچند استفاده از این روش در ذات خود آخرین راهکار محسوب می‌ شود و در صورت رعایت اصول حسابداری و ثبت شفاف درآمد ها، نیازی به آن نخواهد بود.

تبیین ساده‌ تر مفهوم علی الراس

به بیان ساده، مالیات علی‌الرأس یعنی تعیین مالیات به صورت تخمینی توسط سازمان امور مالیاتی، در شرایطی که شفافیت مالی کافی از سوی مؤدی ارائه نشده باشد. این روش برخلاف شیوه‌های معمول مبتنی بر دفاتر قانونی، استناد چندانی به اطلاعات ارائه‌شده توسط مؤدی ندارد و بیشتر مبتنی بر تخمین و ارزیابی‌های کارشناسی است.

تعریف قانونی مالیات علی اراس

بر اساس ماده ۹۷ قانون مالیات‌ های مستقیم (اصلاحی ۱۳۹۴)، در صورتی که مؤدی اظهارنامه مالیاتی خود را تسلیم نکرده باشد یا دفاتر و اسناد وی از سوی اداره مالیاتی غیرقابل رسیدگی تشخیص داده شوند، تشخیص درآمد مشمول مالیات از طریق علی‌الرأس صورت خواهد گرفت.

مالیات علی الراس چیست؟

مالیات علی‌ الرأس یکی از روش‌ های تعیین مالیات در نظام مالیاتی ایران میباشد که زمانی مورد استفاده قرار می‌ گیرد که امکان رسیدگی مبتنی بر دفاتر قانونی و اسناد و مدارک معتبر وجود نداشته باشد. در واقع، این نوع مالیات زمانی اعمال می‌شود که سازمان امور مالیاتی به‌واسطه نقص در مستندات ارائه‌شده از سوی مؤدی، نتواند درآمد واقعی وی را به‌طور دقیق محاسبه کند. در چنین حالتی، ممیز مالیاتی بر اساس قرائن، شواهد، گزارش‌های میدانی و اطلاعات مشابه از فعالان همان صنف، اقدام به برآورد تقریبی درآمد و تعیین مالیات می‌نماید.

انواع تصرف عدوانی در قوانین ایران

تصرف عدوانی در قوانین ایران به دو دسته‌ی حقوقی و کیفری تقسیم میشود. این تقسیم‌ بندی از آنجایی اهمیت دارد که هر کدام رویه‌ های قانونی و پیامدهای مختلف خود را دارند. در این بخش، به بررسی تفاوت‌ های تصرف عدوانی حقوقی و کیفری میپردازیم و مواد قانونی مرتبط را با یکدیگر بررسی می‌ کنیم.

 

۱. تصرف عدوانی کیفری (موضوع ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی)

 اگر فردی به‌طور غیرقانونی ملکی را تصرف کند، ممکن است تحت پیگرد کیفری قرار گیرد.

 

طبق ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی:

 

“هر کس به‌ طور غیرمجاز اقدام به تصرف املاک متعلق به دیگران نماید، به حبس از یک ماه تا یک سال محکوم خواهد شد.”

 

ویژگی‌ های تصرف عدوانی کیفری:

.نیاز به اثبات مالکیت شاکی دارد.

.جنبه‌ی مجرمانه دارد و مجازات آن شامل حبس یا جزای نقدی است.

.در دادسرای کیفری مطرح می‌شود و ممکن است نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگستری داشته باشد.

۲. تصرف عدوانی حقوقی (موضوع ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی)

این نوع تصرف عدوانی در محاکم حقوقی بررسی می‌شود و هدف اصلی آن بازگرداندن ملک به تصرف قانونی فرد قبلی است.

 

طبق ماده ۱۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی:

 

“دعوای تصرف عدوانی، ادعای متصرف سابق است مبنی بر این‌ که شخص دیگری، بدون رضایت او، ملک را از تصرفش خارج کرده است.”

 

ویژگی‌ های تصرف عدوانی حقوقی:

.نیاز به اثبات مالکیت ندارد! (فقط اثبات تصرف قبلی کافی است)

.هدف آن بازگرداندن ملک به متصرف قبلی است، نه مجازات شخص متصرف.

.در دادگاه حقوقی مطرح می‌شود و ممکن است منجر به صدور حکم تخلیه شود.

ارکان و شرایط تحقق تصرف عدوانی

تصرف عدوانی زمانی به‌عنوان یک دعوای حقوقی یا کیفری قابل‌ پیگیری میباشد که شرایط و ارکان قانونی آن محقق شود. در غیر این صورت، ممکن است دادگاه دعوا را رد کند یا شخص متصرف بتواند از خود دفاع کند. در این بخش، به 3 رکن اساسی تصرف عدوانی میپردازیم که برای اثبات این دعوا ضروری هستند.

 

۱. وجود یک مال غیرمنقول (ملک، زمین و…)

تصرف عدوانی فقط در مورد اموال غیرمنقول قابل طرح است.

این یعنی زمین، خانه، مغازه، باغ و هر نوع ملکی که امکان جابه‌جایی ندارد، می‌تواند مشمول این دعوا باشد. اموالی مانند خودرو یا کالاهای دیگر مشمول غصب هستند نه تصرف عدوانی.

 

چرا وجود مال غیر منقول مهم است؟

.اگر مال مورد ادعا منقول باشد، دادگاه دعوای تصرف عدوانی را نمی پذیرد!

.سند مالکیت یا مدارک تصرف مشروع قبلی برای اثبات غیرمنقول بودن ملک اهمیت زیادی دارد.

۲. سابقه تصرف مشروع مالک

مالک یا متصرف قبلی باید ثابت کند که قبل از تصرف غیرقانونی، او بر ملک تسلط قانونی داشته است. این تصرف می‌تواند از طریق:

سند رسمی مالکیت (مانند سند ملکی یا قرارداد اجاره معتبر)

تصرف عملی و مستمر (مثلاً ساکن بودن در خانه یا استفاده دائمی از زمین)

مدارک و شواهدی مانند قبض آب، برق و گاز یا شهادت شهود

 

 نکته مهم در تصرف مشروع مالک: 

در دعوای تصرف عدوانی حقوقی، نیازی به اثبات مالکیت نیست! کافی است ثابت شود که متصرف کاملا قانونی بوده‌ اید، حتی اگر مالک رسمی نباشید. اما در دعوای کیفری، مالکیت هم باید اثبات شود.

 

۳. تصرف غیرقانونی توسط شخص دیگر بدون رضایت مالک

متصرف جدید باید بدون اجازه و برخلاف قانون، ملک را در اختیار گرفته باشد. اگر تصرف با اجازه، قرارداد یا رضایت مالک انجام شده باشد، دعوای تصرف عدوانی قابل طرح نیست.

 

 مثال‌ های تصرف غیرقانونی:

تصرف زمین شخصی بدون اجازه او.

ورود و اقامت در ملکی که قبلاً در اختیار فرد دیگری بوده است.

ادعای مالکیت بر خانه‌ ای که فردی دیگر در آن ساکن است.

 

چرا شرط تصرف غیرقانونی مهم است؟

.اگر متصرف اجازه مالک را داشته باشد، عمل او تصرف عدوانی محسوب نمیشود.

.اثبات تصرف غیرقانونی بر عهده فرد مدعی میباشد؛ یعنی شخصی که میخواهد ملک را پس بگیرد، باید ثابت کند که تصرف جدید غیر مجاز بوده است.

تفاوت تصرف عدوانی با غصب و مزاحمت

۱. تفاوت تصرف عدوانی و غصب

مالکیت در تصرف عدوانی:

 

دعوای حقوقی محسوب می‌شود و فرد شاکی نیاز به اثبات مالکیت ندارد؛ تنها باید ثابت کند که قبلاً متصرف ملک بوده است.

 

مالکیت هنگام غصب ملک: 

یک جرم کیفری محسوب می‌ شود که نیازمند اثبات مالکیت قانونی فرد شاکی بر مال غصب‌ شده است.

 

۲. تفاوت تصرف عدوانی و مزاحمت

اختیار ملک در تصرف عدوانی: 

فرد متصرف، ملک را کاملاً در اختیار خود می‌گیرد و استفاده از آن را در دست می‌گیرد.

 

مزاحمت در اختیار ملک: 

فرد مزاحم ملک را تصرف نمی‌ کند، اما باعث اختلال در استفاده از آن میشود (مثلاً ایجاد سر و صدای زیاد، بستن راه ورودی و غیره).

تصرف عدوانی به زبان ساده:

اگر شما مالک یا متصرف قانونی یک ملک باشید و شخص دیگری بدون اجازه شما آن را تصرف کند، شما حق دارید که برای بازپس گیری آن اقدام قانونی کنید.

قانون مدنی (ماده ۳۰۸) نیز تصرف عدوانی را در دسته‌ بندی غصب قرار داده و آن را عملی غیرقانونی می‌داند که نیازمند پیگیری قضایی است.