آیا علاوه مجازات نشر اکاذیب میتوان ادعای اعاده حیثت کرد؟

بله، طبق ماده ۶۹۸ قانون مجازات در صورتی که ادعایی کذبی به شخصی وارد شود که قابل اثبات نباشد، شاکی میتواند علاوه بر ادعای اعاده حیثیت، از متهم به جرم نشر اکاذیب نیز شکایت کند.

آیا جرم نشر اکاذیب سابقه کیفری بوجود می آورد؟

خیر، براساس قانون تنها مجازات های تعزیری تا درجه پنج یعنی ۲ سال تا ۵ سال (۲ سال به بالا) سابقه کیفری موثر به وجود میاورد، ولیکن بدلیل اینکه حداکثر میزان حبس این مجازات تا ۲ سال است این محکومیت شامل حال این جرم نمی شود.

مجازات نشر اکاذیب در صورت برهم زدن نظم و امنیت عمومی چیست؟

چنانچه انتشار اخبار کذب موجب برهم زن نظم و امنیت صیانت عمومی شود، در صورتی که متهم مفسد فی الرض شناخته شود مجازات آن اعدام است، به عنوان مثال فردی خبری را منتشر میکند که باعث جریحه دار شدن احساسات افراد میشود و موجب میشود مردم را برای برهم زدن نظم و امنیت تشویق نماید.

آیا در نشر اکاذیب میزان ضرر در تعیین مجازات اثری دارد؟

خیر، در صورتی که فردی به قصد وارد کردن ضرری به دیگری اخبار کذبی را میان مردم منتشر کند یا باعث نگرانی افراد یک جامعه شوند صرف اینکه این اکاذیب موجب ضرر و زیان مادی معنوی شده باشد یا خیر فرد به مجازات جرم نشر اکاذیب محکوم میشود.

آیا سوگند افراد غیر مسلمان و یا خارجی دارای اعتبار است؟

بله، بر اساس ماده ۲۰۳ قانون مجازات اسلامی، افراد میتوانند فارغ از دین و تابعیت، در دادگاه با آوردن نام خدا قَسم یاد کنند، همچنین چنانچه قاضی با لفظ فرد قسم خورنده آشنا نباشد، دادگاه مکلف است، با استفاده از مترجم یا متخصص امر، منظور وی را کشف کند.

قسم دروغ

طبق ماده ۶۴۹ قانون مجازات اسلامی، هر کس در دعاوی حقوقی و جزایی که سوگند متوجه او شده باشد، سوگند دروغ یاد کند، به شش ماه تا دو سال حبس محکوم خواهد شد، بنابراین هر گاه فردی در دادگاه قسم دروغ بخورد در صورت اثبات، فرد قسم خورنده، به ۶ ماه تا دو سال حبس محکوم میشود.

سوگند قطعی یا بتّی

این سوگند از رایج ترین انواع سوگند در محاکم قضایی می باشد، و زمانی استفاده میشود که، مدعی نتواند با دیگر ادله اثبات، ادعا خود را ثابت کند، از این رو مدعی میتواند اثبات ادعا طرف مقابل را منوط بر سوگند او کند، لذا چنانچه مدعی علیه، برای اثبات اظهارات خود در دادگاه سوگند یاد کند، حق مدعی اسقاط میشود، و یا مدعی علیه میتواند تقاضای مدعی را برای ادأی قسم رد کند، فلذا در صورتی که متهم قسم نخورد، مدعی میتواند برای اثبات حق خود سوگند قاطع اداء کند.

اقسام قسم

همان طور که پیش تر بیان شد، در سوگند فرد مدعی قصد بر اثبات درستی و صدق در گفتار و اعمال خود را دارد، از این رو این عمل در جوامع ما نیز به منظور تایید اعمال، بسیار مورد استفاده قرار میگیرد، لذا میتوان سوگند را به دو دسته تقسم بندی کرد.

 

قسم عهدی

یکی از پرکاربردترین انواع سوگند در جامعه ما سوگند عهدی می باشد، که فرد برای ضمانت بر اینکه، در شغل، تحصیل و یا جایگاهی که دارد به نحو احسنت عمل کند، قسم میخورد. به عنوان مثال، می توان به سوگند پزشکان و وکلا برای شروع به کار خود یاد میکنند اشاره کرد، و چنانچه فرد با وجود قسم خود نقض عهد نماید، عواقب تخلف از سوگند با شخص سوگند خورنده میباشد.

 

قسم قضایی

این نوع از سوگند به عنوان یکی از ادله اثبات دعوا، در دعوی حقوقی و کیفری میباشد، و معمولا زمانی مورد استفاده قرار میگیرد، که دیگر ادله برای اثبات ادعا در دادگاه وجود نداشته باشد و یا ناکافی باشد، که خود داری سه نوع، از قبیل سوگند قاطع(بتی)،تکمیلی و استظهاری میباشد.

شرایط ادأ کننده قسم

سوگند قراری است که با تقاضای یکی از اصحاب دعوا تعیین میشود، از این رو فردی که سوگند را ادأ میکند، باید یک سری از شرایطی را داشته باشد تا سوگند در دادگاه موجب حکم شود.

 

الف. بر اساس ماده ۲۰۲ قانون، ادا کننده قسم باید عاقل، بالغ، قاصد و مختار باشد، لذا چنانچه مدعی فردی صغیر باشد و یا جنون داشته باشد و یا با میل و اراده خود اقدام به سوگند نکرده باشد، قسم وی فاقد اعتبار در دادگاه میباشد.

 

ب. شخصی که قسم میخورد باید سوگند خود را مطابق با ادعا، صریح در مقصود و بدون هرگونه ابهام بیان کند، همچنین سوگند فرد باید از روی قطع و یقین بیان شود تا مورد قبول واقع شود.

 

پ. کسی که سوگند یاد میکند، نباید برای عمل خلاف شرع باشد.

نحوه قسم خوردن در دادگاه چگونه است؟

از آنجایی که قسم یکی از موارد اثبات ادله از نظر فقهی میباشد، لازم است، با تشریفات و آداب خاصی که مطابق با قوانین دادگاه است برگزار شود، که در ادامه به نحوه اجرای آن میپردازیم.

طبق ماده ۲۰۳ قانون مجازات اسلامی، سوگند باید مطابق قرار دادگاه، و با لفظ جلاله و الله، بالله، تالله، یا نام خداوند متعال با سایر زبان ها اداء شود، و در صورت تلغیظ و قبول ادأ کننده سوگند، دادگاه کیفیت ادأی آن را از حیث زمان، مکان، الفاظ و مانند آنها تعیین میکند.(دادگاه ارزش قسم را بر اساس احوالات جامعه مورد بررسی قرار میدهد).

بنابراین بر طبق این ماده افراد مسلمان برای ادای قسم باید دست خود را بر روی کتاب قران قرار دهند و با یکی از نام های خداوند که در متن این ماده ذکر شد، خدا را بر درستی اعمال و گفتار خود شاهد قرار دهد. همچنین بر اساس ماده ۱۳۲۸ الحاقی ۱۳۷۰/۸/۱۴ ، دادگاه میتواند نظر به اهمیت موضوع دعوا و شخصیت طرفین و اوضاع و احوال مؤثر، مقرر دارد که، قسم با تشریفات خاص مذهبی یاد شود و یا به پیچیده تر(سخت گیری) بیان شود.

لازم به ذکر است قانونگذار برای اینکه سوگند از اعتبار کافی برای اثبات ادعا برخوردار باشد، شرایطی را برای فرد قسم خورنده معین کرده است.

قسم خوردن در دادگاه

قسم در لغت به معنای سوگند است و در اصطلاح حقوقی بنا بر تعریف ماده ۲۰۱ قانون مجازات اسلامی، عبارت است از، گواه قرار دادن خداوند بر درستی گفتار اداء کننده سوگند، به عبارتی یعنی شخصی که مدعی است که کلام او از صحت لازمه برای اثبات ادعای خود کافی میباشد، برای اثبات این ادعا میتواند خداوند را شاهد و ناظر بر درستی کلام خود قرار دهد.

در صورتی که سوء قصد منجر به فوت با آسیب شود چه مجازاتی دارد؟

چنانچه سوء قصد منتهی به قتل یا جرح یا ضرب شود علاوه بر مجازات ذکر شده به قصاص یا دیه مطابق ضوابط و مقررات مربوط محکوم خواهد شد.

مجازات سوء قصد به مقامات خارجی

بر اساس ماده ۵۱۶ قانون مجازات اسلامی، هر کس به جان رئیس کشور خارجی، یا نماینده سیاسی آن در قلمرو ایران سوء قصد نماید، در صورتی که جرم آن محارب در نظر گرفته شود اعدام و در غیر این صورت به حبس از ۳ تا ۱۰ سال محکوم می شود.

بنابراین با استنباط از این ماده میتوان نتیجه گرفت چنانچه هر فرد ایرانی و یا خارجی به بالاترین مقام سیاسی (ریاست جمهور آن کشور و یا پادشاه) یا اجتماعی و یا فرهنگی و همچنین به کسانی که به عنوان نماینده آن کشور در خاک ایران فعالیت میکند سوء قصد کند، به مجازات اعدام و یا به ۳ تا ۱۰ سال حبس محکوم میشود.

لازم به ذکر است مجازات باید از دولت مربوطه یا قیم (ولی، خانواده) شخصی که به او سوء قصد شده است تقاضا شود، در غیر این صورت تعقیب جزائی شخص خاطی متوقف خواهد شد.

نکته: مجازات در نظر گرفته شده در صورتی اجرایی است که، مقررات مجازات خارجی مانند قوانین کشور ایران باشد، و در صورتی که در آن کشور مجازات خفیف تر (کم تر) باشد، در ایران نیز مجرم به همان مجازات محکوم میشود.

سوء قصد به مقامات خارجی

مقامات خارجی بر اساس قوانین بین المللی از مصونیتی برخوردار هستند، که این امر موجب میشود که کشور مقصد برای حفظ جان این افراد تدابیری را بیندیشند و یا در صورتی که افرادی جان این شخص را به خطر بی اندارد آن را بر اساس قانون محاکمه کنند، بنابراین قانونگذار برای افرادی که سوء قصدی به جان مقامات خارجی انجام میدهد مجازاتی را در نظر گرفته است.

مجازات سوء قصد به جان مقامات داخلی

بر اساس ماده ۵۱۵ قانون مجازات اسلامی، هر کس به جان رهبر و هر یک از روسای قوای سه ‌گانه و مراجع بزرگ تقلید، سوء قصد نماید چنانچه محارب شناخته نشود، به حبس از سه تا ده سال محکوم خواهد شد.

بر این اساس هر فردی اعم از ایرانی یا خارجی که قصد آسیب به جان رهبر و یا روسا قوای سه گانه (قوه مقننه، مجریه،قضایه) و همچنین مراجع تقلید (ایرانی یا خارجی) که عده زیادی از افراد مقلد آنها هستند سوءقصد کند در صورتی که به عنوان محارب شناخته شوند به اعدام محکوم میشوند و در غیر این صورت شخص خاطی به حبس ۳ تا ۱۰ سال محکوم خواهد شد.

سوءقصد به مقامات داخلی

مقامات داخلی به عنوان تصمیم گیران و مجریان سیاسی کشور دارای نقش کلیدی برای حفظ نظام و حکومت هستند، به صورتی که چنانچه جان هریک از آنها به خطر بی افتند امکان دارد باعث ایجاد خطراتی برای کیان نظام و حکومت شود همچنین این امر باعث مشکلات زیادی در داخل و خارج از کشور می شود.

سوءقصد به مقامات

در ابتدا بهتر است به توضیح سوءقصد بپردازیم، همان طور که میدانید سوءقصد از دو واژه سوء به معنای بدی و شر، و قصد به معنای تصمیم انجام کاری را گرفتن است، پس سوءقصد به جان افراد عبارت است از تصمیم، برنامه ریزی یا اقدام برای انجام آسیب زدن به قصد مرگ یا جراحت به شخص قربانی میگویند، لذا میتوان این تعریف را به معانی دیگری مانند ترور و نظایر آن تشبیه کرد.

مقامات معمولا به عنوان نماینده مردم یک جامعه از جایگاه ویژه برخوردار هستند، از این رو توجه افراد زیادی را به خود جلب میکنند، و این امر باعث ایجاد خطرات و آسیب های احتمالی برای جان این اشخاص توسط افراد مجرم می شود، لذا قانونگذار برای جلوگیری از این ضرر زیان احتمالی مجازاتی را در نظر گرفته است، تا باعث شود افرادی که قصد انجام چنین کاری را دارند از آن برحذر باشند.

چرا باید در صورت آسیب یا جراحت در چاقوکشی فوراً به پزشکی قانون مراجعه کرد؟

زیرا ممکن است پس از گذشت زمان وقوع جرم، آثار جراحت از روی بدن از بین برود و اثبات آن امری مشکل شود.

آیا حمل چاقو جرم است؟

خیر، براساس نظریه مشورتی شماره ۵۱/۱۴۰۱/۷ چاقو در صورتی که به قصد درگیری فیزیکی یا ضرب حمل نشود جرم محسوب نمی شود، ولیکن حمل سایر سلاح ها سرد از قبیل قمه، شمشیر، قداره و پنجه بوکس به منظور رفتار مجرامانه جرم محسوب شده و فرد خاطی به حداقل مجازات ۶ ماه تا ۲ سال حبس یا ۷۴ ضربه شلاق محکوم میشود.

نحوه پیگیری مجازات چاقوکشی

در صورتی که جرم چاقوکشی علیه فردی صورت گیرد، در ابتدا باید موضوع را به نیروی انتظامی (۱۱۰) اطلاع دهید، تا در صورت نیاز پلیس اقدامات لازم را برای کمک انجام دهد، و همچنین گزارشی از وقوع جرم تهیه نماید، سپس در صورت وجود آسیب یا جراحتی سریعا به پزشکی قانونی مراجعه کرده و گواهی های مربوطه را دریافت نمایید.

در وحله بعد شاکی میتواند با مراجعه به یکی از دفاتر خدمات قضایی شکایت خود را ثبت نماید تا بعد تعیین شدن وقت دادگاه، با ادله و مدارک موجود از خود دفاع کند، دادگاه صالح رسیدگی به این جرایم دادگاه کیفری محل وقوع جرم است.