نمونه دادخواست ازدواج مجدد به دلیل غایب مفقودالاثر بودن همسر اول

ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده سلامّ‌علیکم؛ احتراما" اینجانب وکیل خواهان، نکات ذیل را به استحضار میرساند:

اولا"؛ با عنایت به اینکه مستند به تصویر مصدق عقدنامه رسمی پیوستی رابطه زوجیت دائم فیمابین موکل و خوانده محترم محرز و مسلم است.

ثانیا"؛ با نظر به اینکه خوانده، به موجب دادنامه قطعیت یافته به شماره ... مورخ ... بعنوان غایب مفقودالاثر اعلام شده است.

ثالثا"؛ با لحاظ اینکه مستند به تصویر مصدق اسناد مالکیت و سپرده‌های بانکی بلند مدت، موکل، توانایی مالی جهت اختیار همسر دوم را دارد.

رابعا"؛ با توجه به اینکه موکل، در اجرای عدالت، بدلیل فرهنگ بومی و سلوک معاشرت، استیلاء کامل دارد و این امر، از طریق شهادت شهود قابل احراز است و شهود مذکور عبارتند از:

الف) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ب) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ج)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

د)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

لذا موارد ذیل مورد استدعاست:

1ـ صدور دستور مقتضی مبنی بر استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک مربوطه، بمنظور احراز مالکیت موکل نسبت به املاک مذکور در اسناد مالکیت و همچنین استعلام از بانک مربوطه، به منظور احراز میزان سپرده‌های بانکی بلند مدت موکل، وفق ماده212 ق.آ.د.م

2ـ در صورت عدم اقرار خوانده در اولین جلسه دادرسی در خصوص استیلاء موکل بر اجرای عدالت در صورت تعدد زوجات، صدور قرار استماع شهادت شهود وفق مواد229 لغایت247 ق.آ.د.م

3ـ صدور دستور مقتضی مبنی بر اخذ پرونده به شماره کلاسه ... موجود در شعبه ... دادگاه ... به منظور احراز تحقق بند9 ماده16 قانون حمایت خانواده مصوب1353

4ـ در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر اختیار همسر دوم به لحاظ غایب مفقودالاثر بودن خوانده، وفق بند9 ماده16 قانون حمایت خانواده مصوب1353

 

                                                                                                                           با تقدیم شایسته‌ترین احترامات

                                                                                                                                        وکیل خواهان

نمونه دادخواست استرداد هدایای نامزدی

ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده سلامّ‌علیکم؛ احتراما" اینجانب وکیل خواهان، نکات ذیل را به استحضار میرساند:

اولا"؛ با عنایت به اینکه موکل، به اتفاق خانواده‌اش، در تاریخ ... رسما" از دوشیزه/ بانو ... (خوانده) خواستگاری نموده و پس از حصول موافقت خوانده مبنی بر انجام وصلت، موکل ـ براساس عرف و آداب و رسوم موجود ـ اقدام به خرید هدایا و اموالی نموده و مستند به تصویر مصدق سیاهه هدایای داده شده در دوران نامزدی، ممضی به امضاء شهود، آنها را تقدیم خوانده نموده است و در حال حاضر، در مقام مطالبه عین هدایای فوق‌الذکر می‌باشد و این امر از طریق تحقیق محلی و شهادت شهود، قابل احراز است و شهود مذکور عبارتند از:

الف) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ب) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ج)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

د)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ثانیا"؛ با توجه به اینکه وفق ذیل ماده1035 قانون مدنی که مقرر می‌دارد: «... هریک از زن و مرد ـ مادام که عقد نکاح جاری نشده ـ می‌تواند از وصلت امتناع کند و طرف دیگر نمی‌تواند به هیچوجه او را مجبور به ازدواج کرده و یا از جهت صرف امتناع از وصلت، مطالبه خسارت نماید» موکل، به دلایل شخصی، حاضر به انجام وصلت مزبور نمی‌باشد و نیز ماده1037 همان قانون که مقرر می‌دارد: «هریک از نامزدها می‌تواند در صورت بهم خوردن وصلت منظور، هدایایی را که به طرف دیگر یا ابوین او برای وصلت منظور، داده است، مطالبه کند اگر عین هدایا موجود نباشد مستحق قیمت هدایایی خواهد بود که عادتا" نگاه داشته می‌شود ...»

ثالثا"؛ با لحاظ اینکه خواسته در منزل خوانده، در معرض تضییع و تفریط است و وفق بند «ب» ماده108 قانون آئین‌دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، در مواردی که خواسته در معرض تضییع و تفریط است، صدور تأمین خواسته، منوط و موکول به تودیع خسارت احتمالی نمی‌باشد.

رابعا"؛ با ملاحظه اینکه موکله، خوف از نقل و انتقال اقلام مندرج در سیاهه فوق‌الذکر، توسط خوانده محترم را دارد.

لذا موارد ذیل مورد استدعاست:

1ـ بدوا" صدور قرار تأمین عین خواسته (هدایای داده شده در دوران نامزدی، براساس سیاهه ممضی به امضاء شهود)، وفق بند «ب» ماده108 ق.آ.د.م و ایضا" بدلیل در معرض تضییع و تفریط بودن عین خواسته و خوف از نقل و انتقال اقلام هدایا توسط خوانده، وفق ماده117 قانون فوق‌الذکر، اجرای قرار صادره، قبل از ابلاغ به خوانده محترم

2ـ در صورت عدم اقرار خوانده در اولین جلسه دادرسی در خصوص اصل نامزدی فیمابین موکل و خوانده و یا تحویل هدایای داده شده در دوران نامزدی، بمنظور احراز این امور، صدور قرار تحقیق و معاینه محل وفق مواد248 لغایت256 ق.آ.د.م و همچنین صدور قرار استماع شهادت شهود، وفق مواد229 لغایت247 ق.آ.د.م

3ـ در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر الزام خوانده به استرداد هدایای داده شده در دوران نامزدی و پرداخت هزینه دادرسی و حق‌الوکاله، وفق مادتین1035 و1037 قانون مدنی و نیز مادتین515 و519 قانون آئین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی و قاعده تسبیب

 

 

                                                                                                                 با تقدیم شایسته‌ترین احترامات

                                                                                                                               وکیل خواهان

نمونه دادخواست الزام به ثبت ازدواج موقت

ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده سلامّ‌علیکم؛ احتراما" اینجانب وکیل خواهان، نکات ذیل را به استحضار میرساند:

اولا"؛ با عنایت به اینکه موکله، مستند به تصویر مصدق صیغه‌نامه مورخ ... به عقد زوجیت موقت خوانده، در آمده است و علاوه بر آن، زوجیت موقت موکله با خوانده،  از طریق شهادت شهود قابل احراز است و شهود مذکور عبارتند از:

الف) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ب) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ج)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

د)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ثانیا"؛ با لحاظ اینکه نکاح منقطع حاضر، تا لحظه تقدیم این دادخواست، به ثبت نرسیده است و عدم ثبت آن، عواقب سوئی؛ از جمله عدم امکان صدور شناسنامه برای فرزندان مشترک و درج نام آنان در شناسنامه والدین، به دنبال دارد.

لذا موارد ذیل مورد استدعاست:

1ـ در صورت عدم اقرار خوانده محترم در اولین جلسه دادرسی مبنی بر وجود رابطه زوجیت منقطع فیمابین موکله و نامبرده، صدور قرار استماع شهادت شهود به منظور احراز این امر، وفق مواد229 لغایت247 ق.آ.د.م

2ـ در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر  الزام خوانده به ثبت واقعه نکاح منقطع

 

                                                                                                                                        با تقدیم شایسته‌ترین احترامات

                                                                                                                                                      وکیل خواهان

نمونه دادخواست الزام به ثبت ازدواج دائم

ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده سلامّ‌علیکم؛ احتراما" اینجانب وکیل خواهان، نکات ذیل را به استحضار میرساند:

اولا"؛ با عنایت به اینکه موکله، مستند به تصویر مصدق عقد‌نامه عادی مورخ ... به عقد زوجیت دائم خوانده، در آمده است و علاوه بر آن، زوجیت دائم موکله با خوانده،  از طریق شهادت شهود قابل احراز است و شهود مذکور عبارتند از:

الف) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ب) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ج)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

د)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ثانیا"؛ با لحاظ اینکه نکاح دائم حاضر، تا لحظه تقدیم این دادخواست، به ثبت نرسیده است و عدم ثبت آن، عواقب سوئی؛ از جمله عدم امکان صدور شناسنامه برای فرزندان مشترک و درج نام آنان در شناسنامه والدین، به دنبال دارد.

لذا موارد ذیل مورد استدعاست:

1ـ در صورت عدم اقرار خوانده محترم در اولین جلسه دادرسی مبنی بر وجود رابطه زوجیت دائم فیمابین موکله و نامبرده، صدور قرار استماع شهادت شهود به منظور احراز این امر، وفق مواد229 لغایت247 ق.آ.د.م

2ـ در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر  الزام خوانده به ثبت واقعه نکاح دائم

 

 

                                                                                                                                        با تقدیم شایسته‌ترین احترامات

                                                                                                                                                      وکیل خواهان

نمونه دادخواست اثبات رابطه زوجیت موقت

ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده

سلامّ‌علیکم؛ احتراما" اینجانب وکیل خواهان، نکات ذیل را به استحضار میرساند:

اولا"؛ با عنایت به اینکه موکله، مستند به تصویر مصدق صیغه‌نامه مورخ ... به عقد زوجیت موقت خوانده، در آمده است و علاوه بر آن، زوجیت موقت موکله با خوانده،  از طریق شهادت شهود قابل احراز است و شهود مذکور عبارتند از:

الف) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ب) جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ج)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

د)  جناب آقای ... فرزند ... به شماره شناسنامه ... صادره از ... متولد ... به نشانی ...

ثانیا"؛ با توجه به اینکه خوانده، منکر وجود رابطه زوجیت موقت فیمابین موکله و خودش می‌باشد.

لذا موارد ذیل مورد استدعاست:

1ـ در صورت عدم اقرار خوانده محترم در اولین جلسه دادرسی مبنی بر وجود رابطه زوجیت منقطع فیمابین موکله و نامبرده، صدور قرار استماع شهادت شهود به منظور احراز این امر، وفق مواد229 لغایت247 ق.آ.د.م

2ـ در ماهیت دعوی، صدور حکم مبنی بر اثبات رابطه زوجیت منقطع (موقت) وفق ماده1 قانون راجع به انکار زوجیت مصوب1311

 

نمونه شکایت نامه (شکواییه) چک پرداخت نشدنی به دلیل دستور عدم پرداخت صادر کننده

 دادستان محترم عمومی و انقلاب شهرستان

با عرض سلام و ادب

 مشتکی عنه به موجب ... تعداد ... فقره چک بر عهده ی بانکه ... و به شماره ی ... در تاریخ ... در شهرستان ... به مبلغ ... ریال در وجه اینجانب صادر نمودند. بنده در تاریخ مقرر با مراجعه به بانک محال علیه متوجه شدم که ایشان بعد از صدور چک مذکور سریعا دستور عدم پرداخت آن را داده اند و بانک محال علیه نیز گواهی نامه ی عدم پرداخت آن را به شماره ی ... و به تاریخ ... با ذکر دلیل به بنده تحویل دادند مشتکی عنه بعد از مدت ... روز نسبت به ادعای خود جهت دستور عدم پرداخت چک هیچ گونه اقدامی ننموده اند و نیز اینجانب با عنایت به تقاضای نام برده بار ها به ایشان مهلت دادم با اتمام مهلت و مراجعات مکرر اینجانب نزد وی مطمئن شدم که ایشان قصد پرداخت بدهی خود را ندارند فلذا با عنایت به ادله ی بنده که شامل اصل چک و گواهی نامه ی عدم پرداخت به شماره ی ... و به تاریخ ... می باشد و نیز با استناد به ماده ی ۳ قانون صدور چک تعقیب کیفری و مجازات مشتکی عنه را استدعا دارم و همچنین به دلیل خسارات وارد شده به بنده که مبلغ ... ریال می باشد بدوا تقاضای صدور و اجرای دستور تعمین خواسته را دارم.

 

 

نمونه شکایت نامه (شکواییه) چک پرداخت نشدنی به دلیل عدم مطابقت امضا

دادستان محترم عمومی و انقلاب شهرستان

با عرض سلام و ادب

مشتکی عنه به موجب ... تعداد ... فقره چک بر عهده ی بانک ... به شماره ی ... در تاریخ ... در شهرستان ... به مبلغ ... ریال در وجه اینجانب صادر نمودندهمچنین بنده پیش ازدریافت چک ازایشان ازوجودوجه درحساب وی اطمینان خاطرکسب کردم اما بنده در تاریخ مقرر با مراجعه به بانک محال علیه متوجه شدم که امضای ایشان در چک با نمونه امضای ایشان در بانک متفاوت می باشد. بانک نیز گواهی عدم پرداخت را به شماره ی ... با ذکر علت به بنده تحویل دادند.

اینجانب به نام برده مراجعه نمودم اما وی اقدامی جهت رفع آن انجام ندادند همچنین بنده با عنایت به تقاضای مشتکی عنه بار ها به وی مهلت دادم با اتمام مهلت و مراجعات مکرر اینجانب نزد وی مطمئن شدم که مشتکی عنه قصد پرداخت دین خود را ندارد لذا با عنایت به ادله ی بنده که اصل چک و گواهی عدم پرداخت می باشد و با استناد به ماده ی ۳ قانون صدور چک تعقیب و مجازات کیفری ایشان را تقاضا دارم همچنین به دلیل خسارات وارد شده به اینجانب که مبلغ ... ریال است بدوا صدور و اجرای دستور تعمین خواسته را استدعا دارم.

 

نمونه شکایت نامه (شکواییه) در خصوص جرم ایراد ضرب و جرح همسر

دادستان محترم عمومی و انقلاب شهرستان

با عرض سلام و ادب

اینجانب در تاریخ ... به شدت توسط همسرم مورد ضرب و شتم قرار گرفتم به طوری که پس از خروج متشکی عنه از منزل به کمک یکی از همسایگان به مرکز درمانی محل واقع در .... مراجعه کردم که به علت شدت جراحات وارد شده به بیمارستان .... منتقل شدم و در این حادثه از ناحیه ی .... دچار آسیب ها ی جدی شدم. لازم به ذکر است که متشکی عنه... مکررا با این جانب به درگیری پرداخته و این درگیری همواره با ضرب و شتم همراه می باشد و در این ارتباط شهادت همسایگان محل در قالب استشهادیه ای به پلیس تحویل داده شده است. لذا اینجانب تقاضای صدور نامه جهت معرفی به پزشکی قانونی برای بررسی جراحات وارد شده از مراجع قضایی را دارم. همچنین با توجه به جرم تحقق یافته توسط متشکی عنه اتهام ایراد جرح مستند بر ماده ی ۶۱۴ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات های بازدارنده) بر ایشان وارد بوده که در پی آن اینجانب پیگیری و مجازات کیفری فوری ایشان را استدعا دارم. همچنین با عنایت به خسارت جانی و مالی وارده به این جانب که مبلغ .... ریال را به خود اختصاص داده است صدور و اجرای فوری قرار تامین خواسته مورد استدعاست.

مصادیق شکنجه در قانون موضوعه

 

اصولاً تعیین مصداق وظیفه قاضی است. قانونگذار حکم کلی را بیان مینماید و این قاضی است که برای قانون مصداق پیدا میکند. بنابراین، اصولاً وظیفه قانونگذار، تعیین مصداق نیست. اما قاضی برای تعیین مصادیق الفاظ بکار رفته در قانون، ناگزیر از مراجعه به عرف است. اما اگر مصادیق عرفی چنان متعدد شد و موجب بروز اختلافات عدیده در محاکم گردید، قانونگذار ناچار به تعیین مصداق های بارز میباشد. موضوع شکنجه از بارزترین مثال در این زمینه می باشد و قانونگذار در قانون منع شکنجه مصادیق آن را به صورت حصری بیان نموده است. قانونگذار در قانون منع شکنجه مصوب ۱۸/۱۲/۱۳۸۱ مجلس شورای اسلامی مصادیق شکنجه را بیان نموده است:

1. هرگونه اذیت یا آزار بدنی برای گرفتن اقرار و نظایر آن؛
2. نگهداری زندانی به صورت انفرادی یا نگهداری بیش از یک نفر در سلول انفرادی؛
3. چشم بند زدن به زندانی در محیط زندان و یا بازداشتگاه؛
4. بازجویی در شب؛
5. بی خوابی دادن به زندانی؛
6. انجام اقداماتی که عرفاً اعمال فشار روانی بر زندانی تلقی می‌‌‌‌‌‌‌شود؛
7. فحاشی، بکار بردن کلمات رکیک، توهین و یا تحقیر زندانی در حین بازجویی یا غیر آن؛
8. استفاده از داروهای روانگردان و کم و زیاد کردن داروهای زندانیان مریض؛
9. محروم کردن بیماران زندانی از دسترسی به خدمات ضروری؛
10. نگهداری زندانی در محل های با سر و صدای آزار دهنده؛
11. گرسنگی و یا تشنگی دادن به زندانی و عدم رعایت استانداردهای بهداشتی و محروم کردن زندانی از استفاده از امکانات مناسب بهداشتی؛
12. عدم طبقه بندی زندانیان و نگهداری جوانان یا زندانیان عادی در کنار زندانیان خطرناک؛
13. جلوگیری از هوا خوری روزانه زندانی؛
14. ممانعت از دسترسی به نشریات و کتب مجاز کشور؛
15. ممانعت از ملاقات هفتگی یا تماس زندانی با خانواده اش؛
16. فشار روانی به زندانی از طریق اعمال فشار به اعضای خانواده زندانی
17. ممانعت از ملاقات متهم با وکیل خود؛
18. ممانعت از انجام فرایض مذهبی.

در این قانون تلاش شده که موارد شکنجه را منحصر به موارد اذیت و آزار بدنی ننمایند و شکنجه های روحی و تهدیدهای موثر را نیز از جمله مصادیق عرفی شکنجه بدانند. به طور کلی می توان گفت که بحث ما در اقرار ناشی از شکنجه ناظر به اقرارهایی است که در اثر شکنجه، قصد و اختیار مقر زایل شده باشد؛ پس اگر فقط رضایت را زائل شود (مورد اضطرار) وارد در بحث نمی باشند واقرار ناشی از اضطرار نافذ است.

تعریف شکنجه

در قانون ایران تعریف صریحی از شکنجه نشده است؛ اما با این وجود، هم در قانون اساسی و هم در قوانین عادی شکنجه ممنوع اعلام و قابل مجازات دانسته شده است، همچنانکه اصل ۳۸ قانون اساسی به صراحت اعلام نموده است: هرگونه شکنجه برای گرفتن اقرار و یا کسب اطلاع ممنوع است. بعضی از حقوقدانان شکنجه را اینگونه تعریف نمودهاند: ایراد آزار به متهم و غیر متهم تا اقرار به بزه و یا تعهدی کند. ماده یک کنوانسیون بینالمللی منع شکنجه در تعریف شکنجه می گوید: در چارچوب این کنوانسیون شکنجه (Torture) یعنی هر فعل عمدی که توسط آن درد یا صدمه شدید، اعم از جسمی یا روحی، به منظور نیل به اهدافی از قبیل کسب اطلاعات یا گرفتن اقرار از او یا شخص ثالث… بر شخص اعمال شود، اطلاق می گردد.

همچنین تنبیه کردن شخصی به خاطر عملی که او یا شخص ثالثی انجام داده یا احتمال میرود انجام دهد، یا تهدید یا اجبار او یا شخص ثالث به تنبیه شکنجه تلقی می شود. البته این اعمال زمانی شکنجه محسوب می‌شود که از سوی مقامات دولتی یا به تحریک و سکوت و رضایت آنان انجام شود، همچنین درد و رنج ناشی از مجازات شکنجه محسوب نمی شود. بر طبق این تعریف سه نکته مهم در تعریف شکنجه وجود دارد:

• اذیت و آزار بدنی؛
• رنج و عذاب روحی شخص شکنجه دیده است؛
• منظور از شکنجه که معمولاً گرفتن اقرار و اطلاعات از شخص مورد اذیت است.

وظایف اصلی پزشکان در بخش تالار تشریح چیست؟

1. حضور در صحنه فوت به در خواست مقام قضائی
2. تعیین علّت فوت و صدور جواز دفن
3. تعیین زمان فوت
4. تعیین جنسیّت در موارد معاینه اجساد اسکلتی
5. تعیین تقدّم و تأخّر مرگ افراد
6. تعیین تقدّم و تأخّر جراحات
7. در موارد همزمانی صدمات و جراحات با بیماریها و ناتوانی جسمانی تعیین میزان نقش هر کدام ازموارد در فوت
8. کارشنای تطبیقی آلات جرم با نوع صدمه
9. کارشناسی تطبیقی عکس از نظر تشخیص هویّت
10. مومیائی اجساد
11. ارائه نظریه در خصوص نبش قبر
12. در موارد حواث دسته جمعی مثل سقوط هواپیما، کمک به تشخیص علّت حادثه

ضمناً در قسمت قصور پزشکی، قصور مربوط به هر رشته تخصّصی در کمیسیون مربوط به همان رشته بررسی شده و در صورت مطرح بودن چند تخصّص در کمیسیون مرکب از متخصّصین مخلوط آن رشته ها بررسی قصور صورت می گیرد.

چه مراجعی با پزشکی قانونی در ارتباط هستند؟

1. دادگاه ها
2. کلانتری ها
3. اداره امور سرپرستی
4. مددکاری
5. دفترخانه های اسناد رسمی
6. زندان ها
7. ادارات بیمه ها
8. بنیاد جانبازان و …

دلایل مرگ براساس گزارش پزشکان قانونی به چند دسته تقسیم میشود؟

1. خودکشی
2. تصادف
3. مرگ طبیعی
4. قتل
5. نامشخص

کالبد‌شکافی در کنار وظیفه اولیه‌اش می‌تواند در جمع‌آوری مدارک و شواهدی که در حین مرگ فرد به جا‌مانده‌اند کمک کند، برای مثال کشف مدارکی که می‌توانند منجر به شناسایی مضنون یا متهم شوند و یا مدارکی که به تعیین هویت متوفی کمک خواهند کرد.

نوشتن گزارش‌های رسمی، حضور در دادگاه‌ها و شهادت دادن درباره پرونده‌های مختلف از دیگر وظایفی است که به عهده این متخصصان قرار گرفته‌ است. ورود به این حرفه ویژگی بدنی خاصی نیاز ندارد اما با گذشت زمان، پزشکان و آسیب‌شناسان قانونی به دلیل تداوم قرار گرفتن در معرض صحنه‌های دلخراش و خشن ممکن است دچار بحران‌های احساسی شوند.

 

وظایف اصلی بخش معاینات روانپزشکی چیست؟

1. صدور حکم محجوریّت و عدم محجوریّت
2. صدور گواهی رشد عقلانی
3. بررسی وضعیّت روانی زوجین مدعی بیمای روانی
4. صدور مجوز تغییر جنسیّت
5. اهداء اعضا
6. حضانت فرزند
7. عوارض ناشی از ضربه (PTSD)
8. صرع
9. موافقت با سقط درمانی به علل روانپزشکی
10. توانائی تنظیم سند و اداره امور مالی

کالبد‌ شکافی چیست؟

کالبد‌ شکافی روند معاینه پزشکی است که روی متوفی انجام می‌شود تا به این شکل عوامل موثر در مرگ وی مشخص شوند. کالبد‌شکافی با هدف کشف اطلاعاتی به شرح زیر انجام می‌شوند:

1. دلیل مرگ
2. هویت متوفی
3. زمان مرگ
4.  شدت و شکل جراحت‌ها
5. شرایطی که منجر به مرگ فرد شده
6. الگوی جراحت‌ها و مرگ به منظور جلوگیری از وقوع رویدادی مشابه

وظیفه پزشک قانونی چیست؟

وظیفه اصلی این متخصصان کمک به دادگاه و پلیس در حل پرونده‌های قضایی،‌جنایی یا پزشکی پیچیده‌ است که از آن جمله می‌تواند به کشف دلیل مرگ افراد اشاره کرد: شرایطی که مرگ در آن رخ داده و جراحاتی که می‌توانند منجر به مرگ شوند.

این متخصصان تمرکز اصلی فعالیت‌های خود را روی معاینه اجساد قرار می‌دهند. این معاینات شامل بازبینی سابقه پزشکی قربانی، معاینات خارجی و اسکن بدن، و در نهایت معاینات داخلی و کالبد‌ شکافی است تا دلیل مرگ با جزئیات کامل و دقیق مشخص شود.

طی این پروژه، پزشک و آسیب‌شناس قانونی به همکاری متخصصانی مانند سم‌شناسان، هیستوپاتولوژیست‌ها، میکروبیولوژیست‌ها و همچنین متخصصان ژنتیک نیازمند خواهند بود و یا به منظور افزایش توانایی در انجام تحقیقاتش این دانش‌ها را فراخواهد گرفت.

این متخصصان همچنین باید در صحنه‌های وقوع جرم حاضر شده و پیش از تغییر دادن آن به عکسبرداری و جمع‌آوری مدارک موجود بپردازند. اثرانگشت، نمونه‌برداری از بافت‌های طبیعی،‌خون،‌مو یا ناخن و دیگر آثار به‌جا مانده در صحنه از اصلی‌ترین وظایف این پزشکان در صحنه جرم است.

عوامل قانونی تخفیف مجازات

در پاره‌ای موارد قانون‌گذار ضمن بیان جرم و مجازات آن، عواملی را به‌عنوان علل تخفیف مجازات بیان نموده که در صورت احراز آن شرایط، اعمال تخفیف از طرف قاضی الزامی است. در ادامه به‌طور اجمالی به بررسی بعضی از این موارد خواهیم پرداخت.
۱- کسانی که در جرائم مربوط به تهیه سکه تقلبی و یا ورود آن به کشور شرکت داشته‌اند و با مراجع قضایی و ضابطین برای کشف جرم و تعقیب متهمان همکاری کنند. (ماده ۵۲۱)
۲- کسانی که مرتکب جرائم مربوط به جعل مهر و علامت ادارات و… شده‌اند، و قبل از تعقیب به دولت اطلاع دهند یا سایر مرتکبان را معرفی نمایند، به‌علت همکاری با ماموران مشمول تخفیف مجازات می‌شوند. (ماده ۵۳۱)
۳- کسانی که شخصی را به‌طور غیرقانونی توقیف کرده، ولی قبل از تعقیب، شخص توقیف‌شده را رها کنند یا اقدامات لازم را برای رها شدن او انجام دهند. (ماده ۵۸۵)
۴- فراری دادن یا مخفی کردن شخصی که به جرمی متهم شده، جرم محسوب می­شود. حال اگر این فرد رابطه خانوادگی با متهم متواری یا پنهان‌شده داشته باشد، مجازات او از نصف حداکثر مجازات مجرمان عادی تجاوز نمی‌کند. (ماده ۵۵۴)
۵- اگر راننده مقصر که عامل تصادف بوده، مصدوم را برای معالجه و استراحت به مکان مناسب انتقال دهد، مجازات او الزاماً باید تخفیف داده شود. (ماده ۷۱۹)
۶- توبه در جرایم غیر اخلاقی به عنف یا اکراه سبب تبدیل مجازات اعدام به حبس یا شلاق تعزیری درجه شش یا هر دو است. (حبس از شش ماه تا دو سال، ۳۱ تا ۹۹ ضربه شلاق)
نکته‌ای که باید بدانیم آنست‌که همان‌طورکه مشخص است، در این موارد گاهی قانون‌گذار میزان تخفیف را به‌طور دقیق مشخص کرده است و گاهی تخفیف را به‌طور مطلق بیان کرده و تعیین میزان آن را در اختیار قاضی قرار داده است.

به این نکته توجه داشته باشید:

تا پیش از این، در خصوص مجازات حبس قاضی فقط می‌توانست که مجازات حبس را به میزان دو تا سه درجه کم‌تر تقلیل دهد و نمی توانست که آن را به سایر مجازات‌ها تبدیل کند. درحالی‌که در مورد مجازات شلاّق، جزای نقدی و… ممنوعیتی برای تبدیل مجازات به مجازات­‌های دیگر در چارچوب ذکرشده وجود نداشت. در سال ۱۳۹۹ این ماده اصلاح شد. مطابق قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، در حال حاضر در حبس‌های تا ۵ سال، امکان تبدیل حبس به جزای نقدی فراهم شده است. حتی همانطور که ذکر شد، در حبس‌های از ۹۱ روز تا ۶ ماه، قاضی باید حبس را به جزای نقدی تبدیل کند. (توضیحاتی که در قسمت قبلی ارائه شد، براساس اصلاحاتی است که در سال ۱۳۹۹ در قانون مجازات اسلامی اِعمال شده است)

در صورت وجود شرایط مخففه، تخفیف در مجازات چگونه اِعمال می­‌شود؟

به موجب ماده ۳۷ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ و ماده ۶ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹، تخفیف در مجازات‌ها باید به نحو زیر اِعمال شود:
۱. اگر مجازات جرم ارتکابی از نوع حبس باشد و میزان حبس بیش از ۵ سال باشد، قاضی می­‌تواند به میزان یک تا سه درجه آن را تقلیل دهد.
۲. اگر مجازات جرم ارتکابی از نوع حبس باشد و میزان حبس بیش از ۶ ماه تا ۵ سال باشد، قاضی می‌تواند این مجازات حبس را به میزان یک تا دو درجه تقلیل دهد یا حبس را به جزای نقدی تبدیل کند.
۳. اگر مجازات جرم ارتکابی از نوع حبس باشد و میزان حبس از ۹۱ روز تا ۶ ماه باشد، قاضی می‌تواند این مجازات حبس را به جزای نقدی تبدیل کند.
۴. اگر مجازات جرم ارتکابی از نوع مصادره اموال باشد، قاضی می‌­تواند آن را به جزای نقدی درجه یک تا چهار تبدیل نماید. (از ۳۶ میلیون تومان به بالا)
۵. اگر مجازات جرم ارتکابی انفصال دائم باشد، قاضی می­‌تواند آن را به انفصال موقت به میزان ۵ تا ۱۵ سال تبدیل نماید.
۶. اگر کیفر جرم ارتکابی سایر مجازات‌های تعزیری باشد، قاضی می‌­تواند به میزان یک یا دو درجه آن را تقلیل دهد یا به مجازات دیگری از همان درجه یا یک درجه پایین‌تر تبدیل نماید.

اقسام تخفیف مجازات

کنون به بررسی موارد تخفیف مجازات در قانون می‌پردازیم. موارد تخفیف در قانون به دو صورت ذکر شده ‌است:
یک- گاهی قانون‌گذار بدون اشاره به جرائم خاص، تخفیف مجازات را با تعیین شرایط مشخص به قاضی اجازه داده است. این موارد در اصطلاح حقوقی، علل قضایی تخفیف مجازات نامیده می‌شود.
دو- گاهی هم قانون‌گذار به‌صورت موردی در جرائم خاص، عوامل معینی را به‌عنوان موجبات تخفیف بیان کرده و مرتکبان آن جرائم را تحت شرایطی مشمول مجازات کمتر دانسته است. به این موارد در اصطلاح حقوقی، علل قانونی تخفیف مجازات گفته می‌شود.
علل قضایی تخفیف مجازات
در علل قضایی تخفیف مجازات، قانون به قاضی اجازه داده تا با احراز شرایطی، مرتکبان جرائم را به مجازاتی کمتر از حداقل مجازاتِ مشخص‌شده در قانون محکوم نماید. چیزی که این علل را از علل قانونی متمایز می­‌سازد، آن‌است که قاضی حتّی با احراز شرایط، الزامی به دادن تخفیف ندارد. این موارد عبارتنداز:
۱- توبه:
توبه به‌معنای پشیمانی از گناه گذشته و اراده جدی بر ترک آن در آینده است. یکی از اهداف مجازات کردن آن است که مجرم اصلاح گردد و دیگر مرتکب جرم نشود. بنابراین زمانی که خود مجرم، بعد از جرم و قبل از مجازات آثار پشیمانی و اصلاح را در خود نشان می‌­دهد، از تخفیف‌­هایی بهره‌مند می‌گردد.
ماده ۱۱۵ قانون مجازات اسلامی هم مقرر کرده است: «در جرائم تعزیری درجه شش، هفت و هشت چنان‌چه مرتکب توبه نماید و ندامت و اصلاح او برای قاضی محرز شود، مجازات ساقط می‌شود. در سایر جرائم موجب تعزیر دادگاه می‌تواند مقرّرات راجع به تخفیف مجازات را اعمال نماید.»
بنابراین توبه مجرم گاهی سبب تخفیف در مجازات او می­‌باشد و گاهی سبب معافیت خواهد بود.
معافیت از مجازات: در جرائم درجه شش، هفت و هشت (یعنی جرایمی که مجازات آن‌ها از ۲ سال حبس یا هشت میلیون تومان جزای نقدی یا ۷۴ ضربه شلاق بیشتر نباشد.)
تخفیف مجازات: در جرائم درجه یک تا پنج (یعنی جرائمی که مجازات آن­ها بیش از ۲ سال حبس، هشت میلیون تومان جزای نقدی و محرومیت ۵ ساله از فعالیت‌های اجتماعی است.)

 

۲- موارد تخفیف‌دهنده‌ی مجازات‌ها
قانون­‌گذار در ماده‌های ۳۷ و ۳۸ قانون مجازات اسلامی یک قاعده کلی را همراه با شرایط و میزان تخفیف بیان نموده که در اکثر جرائم قابل اعمال ­است.
در ماده ۳۸ شرایط اعمال تخفیف بیان شده است و زمانی‌که قاضی، یک یا چند بند از بندهای این ماده را احراز نماید، این اختیار را دارد که به میزان معینی از حدّاقل مجازات عبور کند. این شرایط عبارتند از:
۱- گذشت شاکی یا مدّعی خصوصی
۲- همکاری مؤثر متهم در شناسایی شرکا یا معاونان، تحصیل ادله یا کشف اموال و اشیاء حاصله از جرم یا به کار رفته برای ارتکاب آن
۳- اوضاع و احوال خاص مؤثّر در ارتکاب جرم، از قبیل رفتار یا گفتار تحریک‌آمیز بزه‌دیده یا وجود انگیزه شرافت‌مندانه در ارتکاب جرم
۴- اعلام متهم قبل از تعقیب یا اقرار مؤثّر وی درحین تحقیق و رسیدگی
۵- ندامت، حسن سابقه و یا وضع خاص متهم از قبیل کهولت یا بیماری
۶- کوشش متهم به‌منظور تخفیف آثار جرم یا اقدام وی برای جبران زیان ناشی از جرم
۷- خفیف بودن زیان وارده به بزه‌دیده یا نتایج زیان‌بار جرم
۸- مداخله ضعیف شریک یا معاون در وقوع جرم

نحوه تخفیف مجازات در جرایم مختلف

اگر نگاهی به قانون مجازات اسلامی و دیگر قوانین کیفری بیندازیم متوجه می‌شویم قانون‌گذار مجازات بسیاری از جرائم را در محدوده خاصی تعیین کرده است. مثلا مجازات جرم الف ۳ تا ۱۰ سال حبس یا مجازات جرم ب ۶ ماه تا ۲ سال حبس است.
تعیین مجازات مجرم در این محدوده از وظایف قاضی دادگستری است که بر اساس ماده ۱۷ قانون مجازات اسلامی موظف است با توجه به انگیزه فرد برای ارتکاب جرم، شیوه ارتکاب آن، اقدامات پس از ارتکاب جرم و همچنین سوابق فردی و خانوادگی و اجتماعی او مجازات متناسب را تعیین نماید. مثلا قاضی می‌تواند فردی را که مرتکب جرم سرقت موضوع ماده ۶۵۱ (با مجازات ۵ تا ۲۰ سال حبس) شده است، به تحمّل ۱۰ سال حبس حکم ‌دهد. البته به موجب ماده ۲ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب ۱۳۹۹، اگر قاضی بخواهد که بیش از حداقل مجازات حبس را مورد حکم قرار دهد، باید علت صدور حکم به بیش از حداقل مجازات قانونی را ذکر نماید. به‌عنوان نمونه، اگر مجازات یک جرم، یک تا پنج سال حبس باشد و قاضی بخواهد مجرم را به بیش از یک سال حبس محکوم کند، باید علت صدور این حکم را ذکر نماید.

جالب است بدانیم خود قانون به قاضی اجازه داده که در صورت وجود شرایط خاصی از این محدوده عبور کرده و مجازات کمتری را برای مجرم در نظر بگیرد. مثلا برای مجرمی که مرتکب جرمی مثل برخی اقسام توهین و یا افترای عملی با ۲ تا ۵ سال حبس شده است، با اعمال تخفیف ۱ سال حبس تعیین کند.
اعمال تخفیف در مجازات‌ها علاوه بر این‌که می‌تواند موجب تشویق مجرمان به توقف عملیات مجرمانه شود، روش خوبی برای متناسب‌سازی مجازات‌ها با شخصیت مجرمان است.