نحوه اجرای حکم خلع ید به چه صورتی است؟

یکی دیگر از چالش های مهمی که در هنگام طرح دعوی خلع ید به وجود می آید، چگونگی اجرای حکم خلع ید همراه با جزئیات آن است. پس از آن که روند بررسی پرونده مذکور با موفقیت پیش رفت نوبت به صدور حکم از سوی دادگاه می رسد. در این زمان فرد شاکی با در دست داشتن حکم ابلاغ شده درخواست اجرای آن را به بخش احکام مدنی مطرح می نماید. پس از گذشت این مرحله در نهایت مامور اجرا، عملیات بازپس گیری ملک متصرف شده را آغاز می کند. پس از موفقیت در انجام مراحل فوق، مامور اجرای حکم گزارش مورد نظر را به مرجع صادر کننده ارائه می نماید.

چه مقدار زمان برای بررسی دعوی خلع ید نیاز است؟

ممکن است برای هرکدام از طرفین دعاوی حقوقی این سوال پیش بیاید که مدت زمان پیگیری پرونده آن ها چقدر است؟ در پاسخ به این سوال باید گفت روند پیگیری اغلب پرونده های حقوقی از جمله خلع ید به تعدد درخواست متقاضیان در شعبات قضایی بستگی دارد. به طور کلی می توان گفت از زمان تعیین وقت از سوی دادگاه تا اعلام رای نهایی پرونده چیزی در حدود ۱ تا ۶ ماه زمان خواهد برد. نکته مهم دیگر آن که برخی از پرونده های قضایی نیاز به بررسی دقیق تری داشته و رسیدگی به آن ها نیازمند صرف مدت زمان بیشتری می باشد. از این رو همواره نسبت به صبر و شکیبایی افراد نسبت به زمان اعلام رای نهایی از سوی دادگاه توصیه شده است.

چرا برای طرح دعوی خلع ید به وکیل نیاز است؟

مطمئنا در طول سال ها زندگی، برای هر فردی به وقوع پیوستن یک یا چند دعوای حقوقی امری محتمل خواهد بود. در چنین شرایطی افراد به منظور پیگیری بهتر امور مربوطه اقدام به استخدام وکیل متخصص با نوع دعوی پیش آمده خواهند نمود. در موضوع خلع ید نیز باید گفت گزینش یک وکیل با تجربه و دلسوز می تواند تا حدود زیادی در حل و فصل نمودن پرونده تاثیر گذار باشد. همانطور که پیش تر نیز گفته شد خلع ید و تخلیه ید دو موضوع مشابه با یکدیگر می باشد.

نخستین کاری که وکیل انجام می دهد آن است که این دو اصطلاح را از یک دیگر جدا سازی کرده و سپس با دقت بیشتری موضوع را مورد بررسی قرار می دهد. همچنین وی پس از مشخص شدن موضوع شکایت می تواند به نیابت از موکل خویش اقدام به ثبت آن در دفاتر خدمات قضایی نماید. از دیگر وظایف وکیل خلع ید آن است که با زبان ساده مراحل پیشرفت پرونده و جزییات آن را برای موکل خود توضیح دهد.

شرایط لازم به منظور طرح دعوی خلع ید

بدون شک هر شخص حقیقی و حقوقی تنها در شرایط خاصی قادر به ادعای خلع ید اموال خویش خواهد بود. به عنوان مثال طرح دعوی خلع ید تنها در مورد اموال غیر منقول قابل اجرا می باشد. منظور از اموال غیر منقول، اموالی است که قابل حمل نبوده و مکان قرار گیری آن ها ثابت می باشد. زمین، مغازه، مسکن، باغ و… نمونه هایی از اموال غیر منقول به شمار می آیند. همچنین از نظر قانونی مالک یا قیم تنها شخصی بوده که قادر به طرح دعوای خلع ید در دادسرا می باشد. موضوع مهم دیگر آنکه فرد شاکی باید بتواند مالکیت خود را بر اموال مورد نظر ثابت نماید زیرا در غیر این صورت به احتمال فراوان شکایت وی قابل پیگیری نبوده و رد خواهد شد.

در زمان دادگاه طلاق باید به چه نکاتی توجه کرد؟

.کم گویی و گزیده گویی: در دادگاه طلاق، محدودیت‌هایی در زمان و تعداد جلسات وجود دارد که باید به آن توجه کنید. این محدودیت‌ها برای طرح دعواهای مختلف و نحوه پاسخگویی به آنها اعمال می‌شود. به همین دلیل، برای پاسخ به سوالات قاضی، موثرتر است که مختصر و مفید باشید و از اظهارات اضافه و زیاده گویی پرهیز کنید. این روش باعث می‌شود تا به سوالات مطرح شده به صورت کامل و جامع پاسخ داده شود و قاضی را متقاعد کنید.

.جمع آوری اسناد مثبته: در پرسش و پاسخ قاضی در دادگاه طلاق، یکی دیگر از نکاتی که می‌تواند مورد توجه باشد، جمع آوری مدارک و اسناد لازم برای ارائه به دادگاه می‌باشد، اظهاراتی مورد قبول قاضی پرونده قرار می‌گیرد، که اسناد و مدارک تایید آنها، ضمیمه پرونده شده باشد، بنابراین چنانچه قصد دارید در دادگاه طلاق، مطلبی را بیان کنید، باید نسبت به تکمیل اسناد و مدارک مربوطه پیش از شروع جلسه دادگاه اقدام کنید.

.کمک گرفتن از فرد کاردان و متخصص: یک امر کاملاً تخصصی که بر سرنوشت دعوا و حقوق طرفین تاثیرگذار می‌باشد، نحوه دفاع و پاسخگویی صحیح به سوالات قاضی در دادگاه طلاق می‌باشد، در میان نکات مربوط به پاسخ به سوالات قاضی در دادگاه طلاق، مهمترین نکته این است که تا حد امکان زوجین از حضور شخصی در دادگاه خودداری کنند و وکیل کار بلد را برای دفاع از حقوق خود استخدام نمایند.

قاضی در دادگاه از طرف مرد

علت درخواست طلاق از طرف مرد، برخلاف دادخواست طلاق از طرف زن، اهمیتی ندارد چرا که از نظر قانونی مرد این حق را دارد، در هر زمانی بتواند همسرش را طلاق دهد، البته این مورد زمانی میسر می‌شود که دادخواست طلاق ارائه داده شود و حق و حقوق مالی زن پرداخته شود، به همین دلیل در دادگاه طلاق از طرف مرد، مهم‌ترین سوالی که پرسیده می‌شود این است که آیا حقوق مالی همسرش را پرداخت کرده یا خیر و باید در صورت پرداخت به دادگاه اسناد رسمی را ارائه دهد و چنانچه توانایی مالی پرداخت را ندارد، به ارائه دادخواست اعسار خود به دادگاه موظف است.

به طور کلی در طلاق از طرف مرد، توضیحات مرد زیاد مورد توجه نمی‌باشد، اما علت طلاق در دادگاه طلاق از طرف زن اهمیت بیشتری دارد، در روند پرونده پاسخ‌های کوتاه و گزیده زن نقش مهمی دارد، طبق قوانین ایران، زن می‌تواند به صورت یک طرفه درخواست طلاق دهد و برای این کار دلیل موجهی به مراجع قضایی ارائه دهد و در صورتی که از طرف مرد وکالت داشته باشد، بدون ارائه دلیل محکمه پسند می‌تواند، اقدام به طلاق کند، در غیر این صورت دلایل محکمه پسند لازم می‌باشد.

قاضی در دادگاه طلاق از طرف زن

درخواست طلاق زن به معنای تقدیم درخواست به دادگاه برای پایان دادن به رابطه ازدواجی است. این درخواست ممکن است به دلایل مختلفی مانند نامناسبی زناشویی، خیانت، عدم توافق در مسائل مالی یا فرزندان، خشونت خانگی، یا دلایل دیگر تقدیم شود. این درخواست می‌تواند توسط وکیل زن به نمایندگی او یا به صورت شخصی تقدیم شود و موجب آغاز فرآیند طلاق در دادگاه می‌شود.

طلاق از طرف زن در میان انواع طلاق، از دشوارترین نوع آنها می‌باشد، زیرا زن از حق قانونی طلاق برخوردار نیست. علت طلاق یکی از سوالات قاضی در دادگاه طلاق می باشد، که نحوه پاسخگویی به آن بسیار با اهمیت می‌باشد و باید برای اثبات عسر و حرج خود مدارک لازم ارائه شود، تا باعث مشخص شدن نتیجه شود، از این مدارک اعتیاد مرد، سوء رفتار مرد، حکم زندان مرد و نامه پزشکی قانونی مربوط به وجود بیماری خاص و استشهادی محلی و نمونه‌هایی از این قبیل می‌باشد.

عناوین مجرمانه مرتبط و مشابه با تصرف عدوانی

به موجب ماده 691 قانون مجازات اسلامی هر کس به قهر و غلبه داخل ملکی شود که در تصرف دیگری است اعم از آنکه محصور باشد یا نباشد یا در ابتدای ورود به قهر و غلبه ‌نبوده ولی بعد از اخطار متصرف به قهر و غلبه مانده باشد علاوه بر رفع تجاوز حسب مورد به یک تا شش ماه حبس محکوم می‌شود.

همچنین هر گاه مرتکبین ‌دو نفر یا بیشتر بوده و لااقل یکی از آنها حامل سلاح باشد به حبس از یک تا سه سال محکوم خواهند شد.

همچنین قانونگذار در ماده‌ 692 بیان می‌دارد که هر گاه کسی ملک دیگری را به قهر و غلبه تصرف کند علاوه بر رفع تجاوز به حبس از 15 روز تا 6‌ماه محکوم خواهد شد.

قانونگذار به منظور ایجاد بازدارندگی برای تصرف مجدد، در ماده 693 اعلام می کند که بعد از اجرای حکم صادره از دادگاه صالح اگر کسی به موجب حکم قطعی محکوم به خلع ید از مال غیر منقولی یا محکوم به رفع مزاحمت یا رفع ممانعت از حق شده باشد، و بعد ‌از اجرای حکم مجدداً مورد حکم را عدواناً تصرف یا مزاحمت یا ممانعت از حق نماید علاوه بر رفع تجاوز، به حبس از سه ماه تا یک سال محکوم‌ خواهد شد.

تفاوت تصرف عدوانی با مزاحمت از حق

تصرف عدوانی به موجب ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی ادعای متصرف سابق مبنی براین‌که دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌کند، است و دعوی مزاحمت از حق به موجب ماده 160 قانون مزبور عبارت است از دعوایی که به موجب آن متصرف مال غیرمنقول درخواست جلوگیری از مزاحمت کسی را می‌کند که نسبت به متصرفات او مزاحم است بدون این که مال را از تصرف متصرف خارج کرده باشد که این عمل نیز مانند تصرف عدوانی هم جنبه حقوقی و هم جنبه کیفری دارد.

تفاوت تصرف عدوانی با ممانعت از حق

تصرف عدوانی به موجب ماده 158 قانون آیین دادرسی مدنی ادعای متصرف سابق مبنی براین ‌که دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌کند، است و ممانعت از حق به موجب ماده 159 قانون مزبور عبارت است از تقاضای کسی که رفع ممانعت از حق ارتفاق یا انتفاع خود را در ملک دیگری بخواهد یعنی زمانی که شما سالیان سال حق ممر و مجری در ملک دیگری داشتید اما در حال حاضر آن شخص یا ورثه او یا شخصی که ملک را از ایشان خریداری کرده مانع استفاده شما از حق چندین ساله شما شود این عمل ممانعت از حق خواهد بود و این عمل نیز مانند تصرف عدوانی هم از حیث حقوقی و هم کیفری قابل پیگیری می‌باشد.

طرح شکایت تصرف عدوانی کیفری

علاوه بر امکان طرح دعوای حقوقی تصرف عدوانی، قانون گذار برای افراد امکان طرح شکایت تصرف عدوانی کیفری را نیز در نظر گرفته است و این جرم را در ماده 690 قانون مجازات اسلامی به طور دقیق تصریح کرده است.

به موجب این ماده هر کس به وسیله صحنه‌ سازی از قبیل پی‌کنی، دیوارکشی، تغییر حد فاصل، امحای مرز، کرت‌بندی، نهرکشی، حفر چاه، غرس اشجار و ‌زراعت و امثال آن به تهیه آثار تصرف در اراضی مزروعی اعم از کشت شده یا در آیش زراعی، جنگلها و مراتع ملی شده، کوهستانها، باغها، قلمستانها،‌ منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعی و پارکهای ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری و دامپروری و کشت و صنعت و اراضی موات و بایر و سایر ‌اراضی و املاک متعلق به دولت یا شرکتهای وابسته به دولت یا شهرداریها یا اوقاف و همچنین اراضی و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث‌ باقیه که برای مصارف عام‌المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقی یا حقوقی به منظور تصرف یا ذیحق معرفی کردن خود یا دیگری، مبادرت نماید یا‌ بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذیصلاح دیگر مبادرت به عملیاتی نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعی گردد یا اقدام به هر گونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات 1 ماه تا یک سال محکوم می‌شود. دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانی یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حق یا اعاده وضع به حال سابق نماید.

تبصره 1- رسیدگی به جرائم فوق‌الذکر خارج از نوبت به عمل می‌آید و مقام قضایی با تنظیم صورتمجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را ‌تا صدور حکم قطعی خواهد داد.

تبصره 2- در صورتی که تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوی بر ارتکاب جرم موجود باشد قرار بازداشت صادر خواهد شد. مدعی‌ می‌تواند تقاضای خلع ید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.

تفاوت تصرف عدوانی با دعوای تخلیه ید

تفاوت خلع ید با تصرف عدوانی مشخص شد، بایستی تفاوت تصرف عدوانی و تخلیه ید را بدانید. در دعوای تخلیه‌ ید شما به عنوان مالک مال غیر منقول متصرف را می‌شناسید. در واقع در این دعوا شما با قرارداد قبلی که بین یکدیگر تنظیم کرده بودید حق بهره برداری از ملک خودتان را مثلاً با قرارداد اجاره به متصرف داده بودید و اکنون مدت قرارداد پایان یافته است اما متصرف فعلی، حاضر به تخلیه مال موضوع قرارداد مثلاً عین مستأجره نمی باشد. در این حالت خواهان پس از پایان مدت قرارداد می تواند تخلیه ملک را از متصرف بخواهد و در صورت عدم تخلیه علیه او اقامه دعوی کند که به این دعوا "تخلیه‌ ید" گفته می‌شود.

تفاوت دعوای تصرف عدوانی با دعوای خلع ید

تفاوت تصرف عدوانی با خلع ید موضوع بسیار مهمی است که شما باید پیش از طرح دعوا و با در نظر گرفتن وضعیت خود به آن توجه کنید. برای بیان این تفاوت ابتدا خلع ید را توضیح می‌دهیم.

خلع ید به لحاظ حقوقی عنوان دعوایی است که در آن شما به عنوان مثال مالک یک مال غیر منقول مثل خانه، زمین یا مغازه هستید و متوجه شدید که فردی که هیچ رابطه قراردادی با شما ندارد با ادعای مالکیت اقدام به تصرف و غصب مکان متعلق به شما می کند، تا اینجا ماجرا شبیه به تصرف عدوانی است. اما نکته اینجاست که شما در دعوای خلع ید در این مواقع باید بتوانید مالکیت خود را بر مکان مورد نظر از طریق ارائه سند قابل قبول مانند سند مالکیت رسمی یا حکم دادگاه مبنی بر اثبات مالکیت در دادگاه اثبات کنید و با اثبات مالکیت خود به روند تصرف غیر مجاز خاتمه داده و اقدام به خلع ید غاصب و متصرف نمایید اما در صورتی که بخواهید دعوای تصرف عدوانی مطرح نمایید نیازی ندارید که مالکیت خودتان را اثبات کنید بلکه همین که بتوانید ثابت کنید که پیش از متصرف فعلی و سابقا در آن مکان تصرف داشته اید، کفایت می‌کند. البته بعضی از محاکم در رویه خود از افراد درخواست ارائه اسناد مالکیت می‌نمایند.

شرایط طرح دعوای تصرف عدوانی

همانطور که در تعریف مزبور ذکر شد زمانی می توانیم دعوای تصرف عدوانی را مطرح کنیم که این چهار شرط وجود داشته باشد:

 

1-موضوع دعوا، مال غیر منقول مانند زمین، آپارتمان، مغازه و باغ باشد.

 

2-خواهان پیش از خوانده و سابقا ملک را در تصرف داشته است.

 

3-خوانده پس از تصرف او، اقدام به تصرف ملک نموده است.

 

4-خوانده عدوانا یعنی غیرقانونی به تصرف پرداخته است.

فرض کنید شما مالک مغازه‌ای هستید و منافع ملک خود را به مستاجر در زمان مشخصی با اجاره واگذار کردید. اکنون مدت اجاره منقضی شده است و شما که خود قصد دارید اقدام به فروش لباس در ملک خود کنید، مشاهده می کنید که فرد مورد نظر ملک شما را تخلیه نمی‌کند. آیا در این حالت می‌توانید با دعوای کیفری تصرف عدوانی اقدام به جلب فرد کنید؟ در چنین حالتی که شما مالک هستید نمی‌توانید از او طرح شکایت تصرف عدوانی کیفری کنید.

یا تصور کنید شما مستأجر مغازه ای هستید و برای مسافرت به خارج می‌روید و پس از بازگشت می بینید که موجر شما (مالک)، عین مستأجره را به تصرف خود در آورده است. در اینجا شما امکان طرح دعوی رفع تصرف عدوانی را به عنوان متصرف سابق (مالک منافع عین مستأجره) در برابر متصرف فعلی (مالک عین) خواهید داشت.

نکته‌ی مهمی که اغلب باعث می شود افراد نتوانند به طور کامل به حق خودشان در رابطه با اموال غیر منقول برسند شباهت تصرف عدوانی با موارد مشابه قانونی دیگر است. از آنجا که دعوای تصرف عدوانی با دعوای خلع ید و تخلیه ید شباهت ها و تفاوت هایی دارد، بایستی با شناخت دقیق هر یک از دعاوی مذکور، به گونه ای صحیح اقامه دعوی نمود تا بتوان به راحتی احقاق حق کرد.

به موجب این قانون دعوای تصرف عدوانی عبارت است از:

"ادعای متصرف سابق مبنی بر این ‌که دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید."

ازنظر قانونگذار هیچ کس حق این را نخواهد داشت که مالی را که در تصرف و اختیار دیگری است به نحو عدوان و توسل به قدرت شخصی یا همان زور تصاحب و تصرف نماید مگر این ‌که به حکم قانون یا قرارداد منعقده اجازه این کار را داشته باشد، در غیر این‌صورت غاصب محسوب می‌شود و به عنوان متصرف عدوانی تحت پیگرد قانونی قرار خواهد گرفت.

اهمیت تصرف غیر قانونی ملک دیگری به اندازه ای است که فرد هم امکان شکایت کیفری را دارد و هم اینکه می‌تواند با طرح دعوای حقوقی خواهان ترک تصرف گردد. نکته‌ی مهمی که در این رابطه وجود دارد این است که شما در صورتی که تحت عنوان تصرف عدوانی حقوقی دادخواستی را علیه متصرف ملک تقدیم می کنید در این صورت دیگر امکان طرح شکایت کیفری تصرف عدوانی را در محکمه نخواهید داشت. البته عکس این موضوع صادق نیست، چرا که اگر شاکی ابتدا علیه متشاکی شکایت تصرف عدوانی کیفری طرح کند امکان طرح همزمان یا متعاقب دعوی حقوقی را خواهد داشت.

ضروریت گواهی انحصار وراثت برای وصول مهریه از سهم الارث:

گواهی انحصار وراثت سندی است که به موجب آن تاریخ دقیق مرگ متوفی و همچنین اشخاصی که به عنوان ورثه وی شناخته می شوند، در گواهی انحصار وراثت قید می شود. با وجود این گواهی تمام ارکان حکومت، وراثت انحصاری شخص متوفی را به رسمیت می شناسند.

آیا وراث می تواند نسبت به متن وصیت نامه بی اعتنا باشند؟

برای تقسیم سهم الارث متوفی در بین وراث، عمل کردن به وصیت نامه منوط به نوع وصیت می باشد، یعنی اگر وصیت نامه از نوع عهدی باشد که شخصی را ملزم به انجام کاری کرده باشد و وصیت شده باشد که مقداری از سهم الارث به شخص ثالثی باید پرداخت شود، وراث موظف هستند که طبق وصیت نامه عمل کنند. ولی اگر کل وصیت نامه فقط در مورد پرداخت سهم الارث به وراث باشد، وراث می توانند با توافق با یکدیگر بدون اینکه حق ورثه های دیگر ضایع شود، برای تقسیم ارث توافق دیگری انجام دهند.

آیا می توان قبل از مرگ موروث سهم الارث را دریافت نمود؟

هر فردی می تواند در زمان حیات خویش هر مقدار از مال و اموال خود را به فرد دیگر ببخشد. اما باید در نظر داشت که هیچ کدام از این بخشش ها را نمی توان به عنوان ارثیه یا سهم الارث شناخت. چرا که مسئله ارث و میراث، صرفا مربوط به بعد از مردن شخص می باشد. لذا در زمان فوت شخص همه اموال به جای مانده باید به صورت مساوی در بین وراث تقسیم شود و این تقسیم هم برای افرادی که در زمان حیات متوفی مالی را به دست آورده اند شامل می شود.

آیا وصول مهریه از سهم الاث شوهر بعد از بخشیدن آن امکان پذیر است؟

اگر زوجه مهریه خود را با شروط بخشیده باشد و شوهر در خصوص انجام شروط کوتاهی کرده باشد، زوجه می تواند تقاضای مطالبه مهریه از سهم الارث زوج را داشته باشد. در غیر این صورت زن با بخشیدن مهریه نمی تواند نسبت به گرفتن مهریه ادعایی نماید.

وصول مهریه بعد از فوت شوهر در عقد موقت

زمانی که در عقد موقت میزان مهریه تعیین نشود، عقد باطل به شمار می آید. به همین علت تعیین مهریه و مقدار آن هنگام عقد ضرورت دارد. 

در شرایطی که بین زن و شوهر نزدیکی اتفاق افتاده باشد، مهریه به صورت کامل دریافت خواهد شد ولی در غیر این صورت، نصف مهریه پرداخت می شود. اگر پیش از فوت همسر مهریه پرداخت نشود، بعد از فوت مرد نیز باطل نشده و از بین نمی رود و در زمره دیون متوفی شمرده خواهد شد. به این ترتیب زوجه توانایی توقیف اموال مرد جهت وصول حق قانونی خودش را دارد.