در گذشته زوجه برای مطالبه مهریه و گرفتن اجراییه مهریه می توانست به دو روش اقدام کند مراجعه به دادگاه یا اداره ثبت، اما با توجه به بخشنامه‌ای که از سوی رئیس قوه قضاییه با استناد به اجرای ماده ۱۱۳ برنامه پنجم توسعه صادر شده است.
زوجه فقط می تواند از طریق مراجعه به دفتر ثبت ازدواج و اداره ثبت، اجراییه مهریه بگیرد و هیچ راه دیگری برای این کار متصور نیست مگر آنکه رونده گرفتن مهریه به دلیل اعلام اعسار زوج ممکن نباشد و پرونده برای بررسی و پیگیری به دادگاه‌های خانواده ارسال گردد.
پیامک اجراییه مهریه زمانی برای زوج یا زوجه ارسال می شود که ابتدا زوجه با در دست داشتن مدارک لازم مثل عقدنامه، شناسنامه و کارت ملی برای به اجرا گذاشتن مهریه به دفتر محل ثبت اولیه ازدواج مراجعه کند. زوج پس از مراجعه به دفتر مورد نظر باید از سردفتر آنجا تقاضای اجراییه برای مهریه نماید.
پس از صدور اجرای از طرف دفتری که ازدواج در آن ثبت شده است زوجه باید اجرائیه و سایر مدارک لازم را به اداره ثبت ببرد و در آنجا تشکیل پرونده دهد.
معمولاً پس از تشکیل پرونده اجرائیه مهریه در اداره ثبت اسناد، پیامک تایید مدارک برای زوجه ارسال می شود. سپس در ادامه اجراییه به زوج ابلاغ شده و عملیات اجرای مهریه آغاز می گردد.
معمولا پس از ابلاغ اجراییه مهریه، زوج ۱۰روز فرصت دارد نسبت به پرداخت مهریه اقدام کند اگر در ظرف ده روز این کار انجام نشود تمام اموال زوج به غیر از مستثنیات دین توقیف می گردد.
مدت زمان اجراییه مهریه با توجه به شرایط ممکن است متفاوت باشد و نمی توان زمان مشخصی را به صورت یکسان برای همه افراد در نظر گرفت.
طبق روال قانونی و شرعی از زمانی که عقد نکاح بین زوجین جاری و ثبت دفتری شود مهریه به وسیله زن قابل مطالبه است و شوهر موظف به پرداخت آن می باشد. حال اگر مرد به هر دلیل از پرداخت مهریه شانه خالی کند. زوجه برای وصول مهریه باید آن را به اجرا گذارد.
وقتی که مهریه به اجرا گذاشته می شود باید روال قانونی این کار طی شود که با توجه به شرایط قطعا زمان بر است. اما اگر زوجه اطلاعات لازم از روال قانونی کار را داشته باشد یا برای به اجرا گذاشتن مهریه از وکلاء حاذق و با تجربه استفاده کند معمولا روند کار تسریع شده و روال کار دچار تاخیر و تعلل نمی شود.
از جمله کارهایی که می تواند باعث سرعت گرفتن روند به اجرا گذاشتن مهریه و دریافت آن شود گرفتن حکم جلب زوج و تحت فشار قرار دادن او است.
هرچند مدت زمان اقدام برای به اجرا گذاشتن مهریه و گرفتن حکم جلب کوتاه است ولی مدت زمان دادرسی و به نتیجه رساندن این گونه پرونده ها طولانی است و حتی ممکن است چندین سال طول بکشد. لذا در صورتی که زوجه از تمکن مالی زوج برای پرداخت مهریه اطمینان دلشته باشد.
بهتر است برای سرعت گرفتن روند کار از طریق اجرای ثبتی اقدام کند و لیستی از اموال مرد را بدون اطلاع او برای توقیف به اداره ثبت ارائه نماید.
چون اگر مرد نسبت به انجام این کار اطلاع داشته باشد می‌تواند به سرعت اموال در تملک خود را برای جلوگیری از توقیف و تصرف به دیگران منتقل کند.
همچنین باید توجه داشت که اگر مطالبه مهریه از طریق قهری و قانونی و به اجرا گذاشتن آن مربوط به طلاق باشد روال قانونی کار ممکن است از سرعت بیشتری برخوردار باشد.
اما اگر به اجرا گذاشتن مهریه بقصد طلاق نباشد و زن تمایل داشته باشد به زندگی مشترک خود ادامه دهد. به اجرا گذاشتن مهریه ممکن است باعث برهم خوردن زندگی مشترک شده و روند دادرسی و دریافت مهریه را طولانی تر نماید.
بر اساس بخش نامه رئیس قوه فضائیه برای ارائه درخواست اجرای مهریه، زوجه باید قبل ازانجام هرکاری به دفتر ثبت ازدواجی مراجعه کند که ازدواج در آن انجام ثبت شده است.
سپس با در دست داشتن تاییدیه لازم به دفاتر اسناد رسمی مراجعه نمایند. پس از مراجعه زوجه دفاتر اسناد رسمی با توجه به شرایط ممکن است زوج ممنوع الخروج شود یا در صورتی که زوج اموالی داشته باشد تا روشن شدن تکلیف پرداخت مهریه، این اموال توقیف شوند.
همچنین اگر زوج املاکی نداشته باشد یا زوجه مشخصات دفتری آن ها را نداشته باشد. دفتراسناد مذکور از طریق روال اداری درخواست پیگیری اموال ثبتی زوج را از مراکز ذی صلاح در خواست می کند.
مثل پیگیری سند ماشین از پلیس راهور یا شناسایی حساب های بانکی از طریق بانک مرکزی، در ادامه فرایند پیگیری درخواست اجرائیه مهریه،اگر اموالی از زوج شناسایی شود برای پرداخت مهریه مصادره و ارزش گذار می گردد و با دستور قضایی برای فروش به حراج گذاشته می شود.
در این شرایط زوجه این حق را دارد که با عنوان مستثنیات دین یا اموال ضروری زندگی نسبت به رای صادر شده اعتراض کند. در نهایت اگر با گذشت دو ماه اگر هیچ مالی از زوجه شناسایی نشود و یا پس از گذشت ۶ ماه نتیجه ای به دست نیاید با درخواست زوجه یا وکیل او گواهی دعوا برای پیگیری دریافت مهریه صادر می شود.
یکی از اساسی ترین شرایط نکاح شغار، این مورد است که مردی که ولی قهری دختر محسوب می شود ( پدر ) و اینکه حق سرپرستی دختر را از نظر عرفی بر عهده گرفته است ( برادر )، نسبت به ازدواج دختر یا خواهر خود، با مردی دیگر اقدام نماید.
این نوع عقد نکاح، از پایه و اساس باطل است. به همین خاطر، پیامبر اسلام حضرت محمد ( ص )، پس از رسالت این نوع از نکاح را باطل اعلام نمودند.
اکنون که با تعریف کاملی از نکاح شغار آشنا شدیم، این پرسش مطرح می شود که این نوع ازدواج، چه شرایط و الزاماتی دارد؟ و چه کسی حق دریافت مهریه را از دختر سلب می کند؟
در مورد اینکه نکاح شغار به چه معناست؟ اشاره شد که شغار، یکی از انواع ازدواج می باشد که در اسلام نهی شده و به این صورت است که، مردی در مقابل اینکه دختر و خواهر خود را به عقد شخص دیگری در می آورد، حق ازدواج با دختر یا خواهر همان شخص را بدست می آورد.
بنابراین یکی از اساسی ترین شرایط نکاح شغار، این مورد است که مردی که ولی قهری دختر محسوب می شود ( پدر ) و شخصی که حق سرپرستی دختر را از نظر عرفی بر عهده گرفته است ( برادر )، نسبت به ازدواج دختر یا خواهر خود، با مردی دیگر اقدام نماید. به این شرط که مرد دیگر نیز، در ازای این ازدواج، دختر یا خواهر خود را به نکاح او در آورد.
در این نوع از ازدواج، مهریه هر یک از زن ها، به دست آوردن بُضع ( ناموس ) زن دیگر است.
به همین ترتیب، به هیچ یک از زن ها در هر دو نکاح شغار، هیچ مهریه ای تعلق نخواهد گرفت و در ازای آن تنها مردان از این ازدواج بهره مند می شوند. این در حالی است که از نظر اسلام، یکی از شرایط درستی عقد و صحت آن تعیین مهریه برای زن می باشد.
بنابراین در هر دو نوع عقد دائم یا موقت، می بایست برای زن، مهریه ای مشخص شود که تنها به خود او متعلق است و نه اولیا و سرپرستان وی.
در مورد شرایط دیگر نکاح شغار نیز، می توان به این نکات توجه داشت که به طور کلی صحت انعقاد هر عقد نکاحی، به هدف و رضایت زوجین وابسته است.
بنابراین در شرایطی که زن ها، تصمیمی به نکاح شغار نداشته باشند، این ازدواج باطل می باشد و به دنبال آن رابطه زوجیت بین زن و مرد ایجاد نخواهد شد.
رضایت نداشتن زوجین در مورد نکاح شغار نیز، باطل شدن عقد نکاح شغار را به همراه خواهد داشت.
با این وجود توجه داشته باشید، همانطور که اشاره شد حکم کلی نکاح شغار، بدون در نظر گرفتن شرایط ذکر شده نیز از نظر اسلام باطل است.
در اینجا دو فرض پیش رو داریم:
اگر داماد شیربها را داد و عروس با پول آن جهزیه خرید در اینجا جهزیه تعلق به عروس دارد چرا که شیربها را به عنوان هدیه و پیش کش به زن داده است اما اگر بنا بر توافق طرفین، شیربها به عنوان مبلغی برای پرداخت جهزیه به زوجه داده شده باشد در اینجا از آن داماد بوده و می تواند آن را از زن پس بگیرد.
۱- تصویر مصدق سند ازدواج ( اختیاری )
۲- تصویر مصدق سند طلاق ( اختیاری )
۳- تصویر مصدق شناسنامه ( اختیاری )
۴- به همراه داشتن کارت ملی جهت احراز هویت و کارت عابر بانک جهت پرداخت هزینه دادرسی الزامی است.
برای تقاضای ملاقات نوه، پدربزرگ یا مادر بزرگ باید دادخواستی به خواسته ی ملاقات با طفل تنظیم نماید.
در این دعوا باید کسی که حضانت را بر عهده دارد خوانده قرار گیرد. رسیدگی به این دعوا در صلاحیت دادگاه خانواده محل اقامت طفل است.
پدربزرگ و مادربزرگ حق دارند با نوه ی خود دیدار داشته باشند.
بنابراین زمانی که زن و مردی از هم جدا می شوند، حتی اگر کودک با مادر خود زندگی کند، نباید حق ملاقات طفل برای پدربزرگ و مادربزرگ پدری ندیده گرفته شود.
حتی اگر پدر فوت کرده باشد، باز هم برای پدربزرگ و مادربزرگ پدری امکان ملاقات با طفل وجود دارد.
در مورد پدربزرگ مادربزرگ مادری هم به همین ترتیب است. آنها نیز چه در صورت وقوع طلاق و چه در صورت فوت دخترشان، می توانند نوه ی خود را ببینند و با او دیدار داشته باشند.
بر طبق نظریه ۳۵۰۷۹/۳۰/۸۸ مورخ ۱۳۸۸/۱۲/۰۵ شورای نگهبان و رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد تعیین شده است و هر گونه ازدیاد و کاهش آن شرعا صحیح نمی باشد در حال حاضر هم دفاتر اسناد رسمی مهریه را بعد از عقد کاهش یا افزایش نمی دهند. ققط میتوان تمام یا مقداری از آن را بذل یا ابراء کرد.
درخواست مهریه همانطور که گفته شد، دارای دو جنبه است. گاهی اوقات این کار را انجام می دهند تا از پرداخت یکجای مهریه سرباز بزنند و گاهی اوقات هم برای کاهش مقدار و میزان مهریه به کار گرفته می شود. به این ترتیب طبق آخرین قوانین اگر ثابت شود که مرد، عدم توانایی پرداخت مهریه را دارد، مهریه تا 110 سکه کاهش می یابد و همین مقدار هم به صورت تقسیطی می شود. در صورتی که زوج دارای اموال زیادی باشد و قدرت مالی کافی برای پرداخت تمام مهریه را دارد، باید آن را به صورت تمام و کمال در اختیار زوجه قرار دهد و در غیر صورت راهی زندان خواهد شد. در نظر بگیرید.
در این باره باید بگوییم که خانم حق دارد هر میزان از مهریه‌اش را که تمایل دارد ببخشد. یعنی برای بخشیدن مهریه نیازی نیست که همه مهریه بخشیده شود.
زوجه می‌تواند بخشی از مهریه‌اش را ببخشد. به طور مثال مهریه خانم ۱۱۰ سکه تمام بهار آزادی است و با مراجعه به یکی از دفاتر ثبت اسناد رسمی ۵۰ سکه تمام بهار آزادی را به همسرش می‌بخشد. (ابرا می‌کند) در این صورت ۵۰ سکه بخشیده شده و ۶۰ سکه مهریه خانم باقی میماند.
بخشش مهریه و دریافت حق طلاق به‌طور قانونی در دفاتر اسناد رسمی ثبت می‌شود در نتیجه امکان تغییر آن وجود ندارد.
در صورتی که پرونده از طرف دیوان عالی کشور پس از نقض رأی برای رفع نقص یا رسیدگی مجدد به دادگاه قبلی یا شعبه هم عرض فرستاده شده باشد، میتوان به رأی صادره دیوان اعتراض کرد.
برای اعتراض به حکم طلاق غیابی زوج یا زوجه می‌تواند درخواست فرجام‌خواهی، تجدید نظر یا واخواهی را تنظیم کرده و به دادگاه ارائه کنند.
پس از عده زن و مرد دیگر زن و شوهر نیستند و در صورت بازگشت مرد بعد از عده، زوجین برای ادامه زندگی مشترک باید مجدداً تشریفات ازدواج را انجام دهند.
برای طلاق غیابی زن به خاطر غیبت مرد لازم است که زوجه سه بار آگهی شامل اطلاعات فرد را در روزنامه‌های کثیرالانتشار چاپ کند.
طبق شرایط عقدنامه در صورتی که مرد ۶ ماه مداوم یا ۹ ماه متناوب غایب باشد زوجه می‌تواند برای طلاق غیابی اقدام کند.
