در زمان طلاق نسبت به مهریه تصمیم گرفته میشود و در صورت تعلق مهریه به زوجه، وی میتواند حتی بعد از ازدواج مجدد، مهریه ازدواج سابق خود را مطالبه کند.
مهریه مالی است که زوج در زمان ازدواج به زوجه میدهد یا تعهد میکند آن را به زن پرداخت نماید که حتماً باید مالیت داشته، معلوم و معین بوده و قابل تملک باشد در غیر اینصورت معتبر نمیباشد.
اگر مهریه عندالمطالبه است به محض مطالبه به زوجه تعلق میگیرد.
در مهریه عندالمطالبه، زوجه میتواند از ایفای وظایف همسری مانند حسن معاشرت، زندگی در منزل زوج و … خودداری کند که به آن حبس عام گویند و نیز میتواند تا قبل از دریافت مهریه، نسبت به وظایف زناشویی نیز تمکین نکند که به آن حبس خاص گویند.
زوج باید نسبت به پرداخت مهریه تا ۱۱۰ سکه اقدام نماید مگر زوج ثابت کند تمکن پرداخت یکجای مهریه را ندارد در اینصورت مهریه تقسیط میشود.
دو سال است که ازدواج کرده ام و اکنون به علت نداشتن تفاهم با شوهرم و همچنین عدم تحمل رفتار های بد وی می خواهم از او طلاق بگیرم . چه راهی را پیشنهاد می کنید ؟
به طور قانونی تقاضای طلاق از سمت بانو فقط در صورت پیشامد شرایط 12 گانه ی قید شده در در عقدنامه و اثبات آن، ممکن است. اگر بتوانید با استشهاد محلی به سوء معاشرت فرد اشاره و آن را اثبات نمایید، می توانید تقاضای طلاق کنید.
برادرم مهریه همسرش را به صورت تقسیط پرداخت می کند . چند روز پیش پولی قرض کرد و داخل حسابش ریخت که بتواند وام بگیرد که در طی همین چند روز همسرش اقدام به مسدود سازی تمامی حساب های برادرم کرد . اکنون برای خرجی خودش هم گرفتار شده است . راهی برای رهایی از این شرایط وجود دارد ؟
برادر شما می تواند با رجوع به دادگاه، در راستای دادخواست اعسار قبلی خود اقدامی نسبت به ارائه تقاضای تعدیل اقساط مهریه با اعتراض به مسدود شدن حساب هایش، مخصوصا حساب حقوقی خود نماید.
به استحضار می رساند مطابق با ماده ۱۱۴۹ قانون جدید حمایت از خانواده مصوب ۱/۱۲/۱۳۹۱ چنانچه مردی بدون ثبت در دفاتر رسمی به ازدواج دائم، طلاق یا فسخ نکاح اقدام یا پس از رجوع تا یک ماه از ثبت آن خودداری یا در مواردی که ثبت نکاح موقت الزامی است از ثبت آن امتناع کند، ضمن الزام به ثبت واقعه به پرداخت جزای نقدی درجه پنج و یا حبس تعزیری درجه هفت محکوم می شود. این مجازات در مورد مردی که از ثبت انفساخ نکاح و اعلام بطلان نکاح یا طلاق استنکاف کند نیز مقرر است.
اکثر خانواده ها قبل از ازدواج بیشتر میزان مهریه را مورد توجه قرار داده و به دلیل نداشتن اطلاعات حقوقی از ذکر حقوق و شروطی دیگر که شاید بسته به نوع شرایط زوجین از مهریه نیز مهمتر باشد و توانایی جلوگیری از وقوع بسیاری از مشکلات در آینده را دارد، چشم پوشی می نمایند.
در زیر به این نکات بسیار مهم که هر بانوی ایرانی قبل از از ازدواج باید آنها را مورد توجه قرار دهد اشاره می گردد:
۱) میزان و نحوه تعیین مهریه :
از زمان جاری شدن صیغه نکاح مهریه مندرج در سند ازدواج بر ذمه زوج(مرد) استوار می گردد که پس از مطالبه زوجه(زن) در صورت دوشیزه بودن نصف و در صورت عدم دوشیزگی کل مهریه را می تواند از همسرش مطالبه نماید. لازم به ذکر است که زوجه تا زمانی که دوشیزه است می تواند تمکین (عام و خاص) خود را منوط به دریافت مهریه نماید و در این زمان مستحق دریافت نفقه نیز می باشد.
مهریه را در سند ازدواج به ۲ صورت عندالمطالبه و عندالاستطاعه می توان ذکر نمود که همانطور که از نام آن مشخص است زن می تواند هر زمان که بخواهد مهریه عندالمطالبه را از همسر خود مطالبه و در صورت استنکاف از پرداخت از اموال وی وصول نماید ولی وصول مهریه عند الاستطاعه منوط بر استطاعت مالی مرد می باشد و اگر مرد هیچ گاه استطاعت مالی پیدا ننمود و یا اموال خود را از دید همسرش یا دادگاه پنهان نمود، زوجه هیچ حقی در وصول مهریه ندارد و اکثریت شعبات دادگاه خانواده نسبت به مهریه عندالاستطاعه دستور جلب صادر نمی نمایند. پس بهتر است که به جهت جلوگیری از وقوع مشکلات آتی مهریه حتماً بصورت عندالمطالبه ذکر گردد.
در خصوص میزان مهریه لازم به توضیح است که مهریه به هر میزان و مقدار که باشد از اموال مرد قابل مطالبه است و میزان ۱۱۰ عدد سکه در خصوص ضمانت اجرای عدم پرداخت مهریه می باشد که نسبت مازاد بر آن دستور جلب مرد توسط دادگاه صادر نمی گردد. یعنی مرد موظف است که تا ۱۱۰ عدد سکه از مهریه را پرداخت نماید و وصول مازاد بر آن منوط است به مال دار بودن و استطاعت مالی و معرفی اموال مرد و به عبارتی مازاد بر ۱۱۰ عدد سکه در حکم مهریه عندالاستطاعه می باشد.
۲) حق طلاق :
آیا میدانستید در سند ازدواج می توانید وکالت در انجام طلاق یا همان حق طلاق را از همسرتان اخذ نمائید. در صورت بروز مشکلات در زندگی مشترک در بسیاری از مواقع لزوم داشتن این حق از مهریه بیشر احساس می گردد و بسیاری از خانم ها حاضر هستند مهریه خود را بصورت کامل بذل نموده ولی در انجام طلاق موفق گردند. همانطور که می دانید در قوانین ما حق طلاق با مرد است و زن در صورت وقوع و اثبات و احراز برخی از شرایط می تواند پس از اجازه دادگاه برای طلاق اقدام نماید که تحقق این موضوع بسیار دشوار و زمان بر می باشد. مرد می تواند در صورت عدم تمکن مالی و احراز اعسار وی برای دادگاه و به راحتی مهریه را بصورت اقساط پرداخت نماید و با توجه به قانون اخیر نحوه اجرای محکومیت مالی، اهرم فشار بذل کل یا بخشی از مهریه جهت مبادله با طلاق بسیار تضعیف گشته است.
جهت اخذ حق طلاق موارد مربوط به وکالت در طلاق در قسمت توضیحات سند ازدواج که سندی رسمی می باشد قید می گردد و ذیل آن توسط زوجین به امضاء می رسد.
۳) حق تعیین مسکن و منزل مشترک
یکی از مواردی که ممکن است در آینده برای خانم ها مشکل ساز گردد و بسیار مبتلا به است، تعیین منزل مشترکی توسط مزد می باشد که زن تمایل زندگی در آن منزل، محله، شهر را ندارد ولی به حکم قانون موظف است در منزلی که مرد تهیه نموده تمکین نماید مگر حق تعیین منزل مشترک به وی اعطا شده باشد. اگر زن مدعی باشد که منزل تهیه شده در شان وی نیست نمی باشد، جهت توجیه عدم تمکین باید این امر را برای دادگاه به اثبات برساند که در رویه قضایی به دلیل وجود سلایق مختلف تحقق این امر بسیار دشوار می باشد.
۴) حق اشتغال :
مرد در طول زندگی مشترک همواره می تواند منع اشتغال همسر خویش از شغل یا حرفه معین را از دادگاه درخواست نماید، البته تحقق نتیجه در این موضوع نیازمند اثبات و احراز منافات شغل و حرفه زن با شان خانوادگی و شغلی و اجتماعی مرد می باشد. ولی در هر صورت اگر تمایل به اشتغال در حرفه معینی دارید و فکر می کنید که همسرتان در آینده ممکن است ممانعتی در خصوص اشتغال شما به عمل آورند می توانید این حق را نیز در سند ازدواج مکتوب نمائید.
۵) حق ادامه تحصیل :
ادامه تحصیل حق طبیعی هر فرد می باشد و هیچ دادگاهی اصولاً نباید هیچ شخصی را از ادامه تحصیل منع نماید ولی اگر می خواهید در شهری غیر از محل سکونت خود و یا خارج از کشور تحصیل نمائید حتماً این موضوع را در سند ازدواج وارد نمائید.
۶) حق تنصیف دارایی :
حق تنصیف به این معنی می باشد که زوج موظف است نیمی از دارایی خود را که در ایام زناشویی و زندگی مشترک با همسرش به دست آورده و یا معادل آن را طبق نظر دادگاه و بلاعوض به زوجه منتقل نماید. در بند«الف» شرایط ضمن عقد یا عقد خارج لازم سند ازدواج حق تنصیف دارایی مطرح شده ولی اعمال آن منوط به دو شرط گردیده است ۱- طلاق به درخواست زوج نباشد ۲- تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری و یا سوء اخلاق و رفتار وی نباشد.
درصورت تمایل و توافق می توانید در توضیحات سند ازدواج شرط تنصیف دارایی را صرف نظر از دوشرط مذکور ذکر نمائید، یعنی دیگر اعمال این حق منوط به تحقق این شرایط نباشد.
نکته : تمام موارد ذکر شده کاملاً قانونی بوده ولی بسیاری از دفترخانه های ازدواج ممکن است از مکتوب نمودن برخی از این شروط استنکاف نمایند، بنابراین در صورت تمایل به استفاده از این حقوق حتماً قبل از انجام تشریفات عقد این موارد را با سردفتر مورد نظر مطرح و از انجام آن حاصل نمائید.
۷) شروط ۱۲ گانه بند «ب» شرایط ضمن عقد سند ازدواج
در این بند زوج به زوجه زوج به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر اعطا می نماید که در صورت تحقق شرایط ۱۲گانه مکتوب در این بند، با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز از دادگاه خود را مطلقه نماید. توجه نمایید که تمامی این شرایط در ظاهر جهت تضمین عدم تضییع حقوق خانم ها درنظر گرفته شده است ولی به نحوی نگارش یافته است که احراز آن با دادگاه می باشد و در عمل استفاده از این شرایط و اثبات تحقق این شرایط بسیار دشوار می باشد.
تصفیه ترکه به معنای این است که زمانی که فردی فوت می کند، می بایست در درجه اول تمامی دیون و بدهی های متوفی از دارایی های او پرداخت گردد و هم چنین در وهله بعد می بایست مواردی که بر طبق وصیت نامه متوفی مشخص شده است به ترتیب انجام گیرد. ماده ٢۶٠ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“مقصود از تصفیه ترکه تعیین دیون و حقوق بر عهده متوفی و پرداخت آنها و خارج کردن مورد وصیت از ماترک است.”
الف) تصفیه ترکه در صورت قبول آن
ورثه متوفی با قبول ترکه، تعهد ضمنی می نمایند که تمامی دیون و تعهدات متوفی را که به ترکه او تعلق گرفته است، پرداخت نمایند. هر یک از ورثه به نسبت سهم خود مسئول پرداخت دیون متوفی می باشند.
اگر دیون متوفی مازاد بر ترکه باشد و ورثه از این موضوع اطلاع نداشته و آن را قبول کرده باشند، می توانند در دادگاه ثابت نمایند که دیون متوفی زائد بر ترکه بوده یا ثابت کنند که بعد از فوت متوفی بدون تقصیر آنان تلف شده و باقیمانده ترکه برای پرداخت کافی نیست و خود را از زیر بار بدهی زائد بر ترکه متوفی رها سازند.
ماده ٢۴١ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“قیم محجور و امین غایب نمیتوانند ترکه و دیون را به طور مطلق قبول نمایند ولی میتوانند مطابق صورت تحریر ترکه قبول کنند.”
ماده ٢۴٢ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“قبول ترکه ممکن است صریح باشد یا ضمنی. قبول صریح آن است که به موجب سند رسمی یا عادی قبول خود را به دادگاه اطلاع بدهند. قبول ضمنی آن است که عملیاتی در ترکه نمایند که کاشف از قبول ترکه و اداء دیون باشد از قبیل بیع و صلح و هبه و رهن و امثال آن که به طور وضوح کشف از قبول ترکه نماید.”
ماده ٢۴٣ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“حفظ ترکه و جمعآوری درآمد و وصول مطالبات و به طور کلی اقدامات راجع به اداره ترکه، کاشف از قبول آن نخواهد بود.”
ب) تصفیه ترکه در صورت رد آن:
رد ترکه یعنی امتناع ورثه از تصفیه امور ترکه یعنی اداره کردن آن و تعهد به پرداخت دیون متوفی و وصول مطالبات آن. وراثی که ترکه را رد نمایند می بایست کتباً یا شفاهاً مورد رد را به دادگاه اطلاع داده، اطلاع آنها باید در دفتر مخصوصی در دادگاه به ثبت برسد و رد نباید معلق یا مشروط باشد.
ج) تصفیه ترکه در صورت قبول آن مطابق صورت تحریر ترکه
وراث میتوانند مطابق صورت تحریر ترکه، تصفیه ترکه را قبول نمایند که می بایست ظرف یک ماه از تاریخ فوت مورث به دادگاه صلاحیتدار اطلاع دهند که ترکه را طبق تحریر ترکه قبول دارند. ماده ٢۵۶ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“اطلاع مذکور فوق در صورتی مؤثر است که قبلاً ترکه تحریر شده یا بعداً تحریر شود.”
د) تصفیه ترکه در صورت درخواست آن از دادگاه
ماده ٢۶١ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“وصی و هر یک از ورثه میتوانند از دادگاه کتباً تصفیه ترکه را بخواهند.”
ماده ٢۶٢ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“هرگاه بعضی از ورثه ترکه را قبول کرده باشند سایر ورثه نمیتوانند تصفیه ترکه را بخواهند.”
ماده ٢۶٣ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“دادگاه بخش پس از درخواست تصفیه منتهی تا یک هفته یک یا چند نفر را به سمت مدیر تصفیه معین مینماید و آنها تحت نظر دادرس امور تصفیه را انجام میدهند. و اگر اداره تصفیه در محل موجود باشد آن را به اداره نامبرده مراجعه مینمایند. اداره تصفیه میتواند یک یا چند نفر را به سمت مدیر تصفیه معین نماید که تحت نظر آنها امور تصفیه را انجام دهند.”
ماده ٢۶۴ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“در صورتی که متوفی وصی برای اداره اموال داشته باشد امر تصفیه به وصی واگذار میشود.”
ماده ٢۶٧ قانون امور حسبی مقرر میدارد:
“پس از تعیین حقوق و دیون متوفی و پرداخت آن و اخراج مورد وصیت اگر از ترکه چیزی باقی بماند باقیمانده ترکه به ورثه داده میشود.”
اگر زن حق انتخاب مسکن را نداشته باشد هر محلی که شوهر تعیین می کند (البته باید متناسب با شئونات زن باشد) زن مکلف است در آنجا زندگی کند و در صورت امتناع، مرد می تواند دعوی الزام به تمکین را در دادگاه مطرح کند.
۱/ حق انتخاب مسکن تنها منوط به انتخاب محل شهر نیست بلکه تعیین محل سکونت و حتی منطقه و خیابان و کوچه و حتی منزل هم با زوجه خواهد بود.
۲/ اگر حق تعیین مسکن با زن است زن دیگر لازم نیست در منزلی که مرد تعیین کرده زندگی کند و خروج از منزل و اصرار به تعیین منزل دیگر از مصادیق ناشزه بودن نیست.
بهتر است زوجه رضایت نامه ای از زوج جهت انتخاب منطقه مورد نظر جهت سکونت یا حتی انتخاب منزل خاص اخذ نماید.
داشتن حق حبس در مهریه به این معنا می باشد که زوجه با استفاده از حق حبس خود، تا زمانی که مهریه اش پرداخت نشود، می تواند از تمکین خودداری نماید. مساله مهمی که می بایست در مورد مهریه موجل مد نظر قرار گیرد این است که اگر برای پرداخت مهریه، مدت تعیین شود یعنی مهر موجل باشد، در اینصورت حق حبس زن ساقط میشود و نمیتواند تا زمان پایان یافتن مدت تعیین شده، مهریه خود را مطالبه نماید.
چنانچه زوجه قصد مطالبه مهریه ای را که به هنگام طلاق بخشیده است داشته باشد باید در ابتدا دعوای اثبات رجوع به مابذل را طرح کند سپس دعوای مطالبه مهریه.
در صورت فوت یکی از والدین، حضانت بر عهده دیگری است. یعنی اگر پدر فوت کند حضانت با مادر است و چنانچه مادر فوت کند، حضانت با پدر است. ولی در صورت فوت هر دو آن ها، حضانت با جد پدری است.
توافق جهت دریافت مهریه
بنام خدا
این توافق در خصوص سند نکاحیه به شماره ...... در دفتر ازدواج به شماره ....... مورخه...... فی ما بین طرفین،زوج: …….. فرزند……. به شماره شناسنامه……… و شماره ملی……. به نشانی……………… و شماره تماس….. و زوجه: .......فرزند……. به شماره شناسنامه…….. و شماره ملی……… به نشانی…………………
به شرح مواد آتی منعقد گردید.
۱- زوجه در قبال دریافت مبلغ ........... ریال به شرح ذیل: کلیه حق و حقوق خود را به شرح مندرج در سند نکاحیه شامل: کُلِ مهریه/ نفقه/ اُجرتُ المِثلِ اَیّام زوجیَّت را به زوج بذل می نماید و حق رجوع به مابذل را از خود سلب و ساقط می نماید.
۲- زوجه جهیزیه خود را دریافت نموده و ادعایی در خصوص این موضوع ندارد.
۳-زوجه در خصوص نفقه گذشته،حال و آینده و همچنین در خصوص اُجرت المِثلِ اَیام زوجیَّت ادعایی نداشته و آنها را طبق توافق بند یک دریافت نموده است.
۴- طبق توافق حاصله فی مابین طرفین: (زوج و زوجه) حق شکایت و پیگیری حقوقی و کیفری نسبت به یکدیگر را در خصوص موضوعات ذکر شده را ندارند.
✔️تبصره: زوجه ادعایی چه در حال و چه در آینده نسبت به سایر حقوق مالی ناشی از رابطه نکاح با زوج را ندارد.
امضاء و اثر انگشت زوج امضاء و اثر انگشت زوجه
امضاء شاهد امضاء شاهد
توافق جهت دریافت مهریه
بنام خدا
این توافق فی مابین ورثه ی مرحوم آقای…….. فرزند……. به شماره شناسنامه……… و شماره ملی……. به نشانی……………… و شماره تماس….. و سرکار خانم ....... به عنوان زوجه فرزند……. به شماره شناسنامه…….. و شماره ملی……… به نشانی…………………
به شرح مواد آتی منعقد گردید.
۱- سرکار خانم …… تعداد….. سکه از مهریه خود را در قبال دریافت یک باب منزل مسکونی واقع در ............ به انضمام دریافت مبلغ ...........ریال معادل.............تومان تحت عنوان مهریه/ نفقه/ اُجرتُ المِثل به ورثه ی آقای….....بذل می نماید و حق رجوع به مابذل را از خود سلب و ساقط می نماید.
۲- زوجه جهیزیه خود را دریافت نموده و ادعایی در خصوص این موضوع ندارد.
۳-زوجه در خصوص نفقه گذشته،حال و آینده و همچنین در خصوص اجرت المثل ادعایی نداشته و آنها را طبق توافق بند یک دریافت نموده است.
۶- طبق توافق حاصله فی مابین طرفین؛دو طرف(ورثه ی زوج و زوجه) حق شکایت و پیگیری حقوقی و کیفری نسبت به یکدیگر را در خصوص موضوعات ذکر شده را ندارند.
تبصره: زوجه ادعایی چه در حال و چه در آینده نسبت به سایر حقوق مالی ناشی از رابطه نکاح با مرحوم آقای ...... را ندارد.
امضاء و اثر انگشت ورثه ی زوج امضاء و اثر انگشت زوجه
امضاء شاهد امضاء شاهد