صیغه محرمیت در دوران نامزدی

بسیاری از خانواده ها در دوران نامزدی بین دو طراف صیغه محرمیت جاری می کنند و اما از تبعات و مشکلات این کار آگاهی ندارند. قالبا برای این ازدواج موقت مهریه بسیار کمی نیز درنظر می گیرند که بعد از این که این دوره از محرمیت تمام شود این عقد را به دائم تبدیل کنند. در این میان ممکن است بعدها مرد برای عقد ازدواج دائم راضی نشود در این صورت دختر باید همان مهریه کم خود را بگیرد و درنهایت نیز به خانه پدر برگردد.

نکته مهم درموردطلب مهریه

حق قانونی در خصوص تعیین مبلغ مهریه با زوج است و تبعا تکلیف قانونی پرداخت آن نیز با خود او است. ولی چنانچه والدین زوج یا هر شخص ثالثی وکالت در تعیین مبلغ مهریه داشته باشند، می توانند مهریه را معین کنند که در آن صورت هم تکلیف پرداخت با زوج است و زوجه برای مطالبه آن باید به زوج مراجعه کند.

شرایط تعلق گرفتن نیمی از دارایی مرد به زن هنگام طلاق چیست؟

تحقق این شرط منوط به حصول شرایطی است:

اول، زمانی زوجه می‌تواند از این شرط به نفع خود استفاده نماید که طلاق صورت گرفته باشد، به عبارتی دیگر امکان الزام شوهر برای اجرای شرط موصوف پیش از درخواست طلاق ناشی از درخواست وی وجود نخواهد داشت.

دوم، همان‌طور که در شرط آمده طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءاخلاق و رفتار وی نباشد، به عبارتی دیگر چنانچه سوء رفتار و سوء اخلاق زوجه موجب گردیده باشد تا زوج اقدام به طلاق وی نماید شرط تنصیف دارایی محقق نخواهد گردید.

موارد حائز اهمیت در میزان نفقه زوجه:

1- تمکن یا عدم تمکن زوج و زوجه
۲- میزان حقوق و درآمد زوج
۳- اشتغال زوجه
۴- میزان درآمد زوجه
۵- سطح تحصیلات زوجه
۶- سطح زندگی و طبقه اجتماعی زوجه

آیا مردان می‌توانند همسر دوم اختیار کنند؟

مرد با داشتن زن نمی‌تواند همسر دوم اختیار کند؛ البته استثنائاتی بر این قاعده وجود دارد که به شرح زیر است:

رضایت همسر اول

عدم قدرت همسر اول به ایفای وظایف زناشویی

عدم تمکین همسر اول از شوهر

ابتلای زن به جنون یا امراض صعب العلاج

اعتیاد زن

ترک زندگی از سوی زن

عقیم بودن زن

غایب مفقودالاثر بودن زن

در مطالبه مهریه و سایر دعاوی، اموال زیر را نمی توان از بدهکار توقیف نمود:

منزل مسکونی با در نظر گرفتن شان محکوم علیه

• اثاثیه مورد نیاز زندگی

• آذوقه و مواد غذایی

• کتب و ابزار علمی و تحقیقاتی

• ابزار کار کسبه، پیشه وران، کشاورزان

• تلفن

• ودیعه مسکن در عقد اجاره

عدم تمکین

در صورتی‌که زوجه منزل مشترک را ترک کند و زوج بتواند عدم تمکین وی را در دادگاه دعاوی خانوادگی اثبات نماید، اصطلاحا زوجه ناشزه محسوب شده و حق نفقه وی ساقط و پس از صدور این حکم حق ازدواج مجدد برای زوج به حکم دادگاه ایجاد می‌گردد.
بهتر است بدانید که این عوامل تاثیری در مطالبه مهریه ندارد.

چه دعاوی را باید در دادگاه خانواده مطرح کنیم؟

• نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن

• نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح

• شروط ضمن عقد نکاح

• ازدواج مجدد

• جهیزیه

• مهریه

• نفقه زوجه و اجرت المثل ایام زوجیت

• تمکین و نشوز

• طلاق، رجوع، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن

• حضانت و ملاقات طفل

• نسب

• رشد، حجر و رفع آن

• ولایت قهری، قیمومت، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجوران و وصایت در امور مربوط به آنان

• نفقه اقارب

• امور راجع به غایب مفقودالاثر

• سرپرستی کودکان بی‌سرپرست

• تغییر جنسیت

• اهدای جنین

اختیار پدر در انتخاب فسخ نکاح یا طلاق

با توجه به تفاوت های موجود میان نکاح و طلاق میتوان اینگونه عنوان نمود که در صورتیکه بین دختر و همسر او نزدیکی صورت نگرفته باشد، درخواست طلاق دختر به جهت تعلق نصف مهریه، به صلاح و غبطه دختر می باشد.

در صورتیکه فسخ بدلیل عنن (نوعی ناتوانی جنسی در مردان) بعد از نزدیکی واقع شود، تفاوتی با طلاق ندارد اما بدلیل آنکه صدور حکم به فسخ چنین نکاحی بدلیل داشتن جنبه اعلامی و عدم نیاز به صدور اجراییه و در نتیجه عدم اجرای صیغه، انحلال زوجیت راحت تر از طلاق است، بهتر است که پدر نسبت به فسخ نکاح دختر خود اقدام نماید.

اذن ولی در نکاح دختر باکره بالغ مطابق با فقه

سوالی که در ذهن متبادر می شود این است که چرا در جامعه ما دختران جهت ازدواج نیازمند اجازه پدر یا جد پدری خود هستند؟ در پاسخ به این سوال باید اینگونه بیان نمود که بنظر میرسد قانون در این خصوص، با هدف حمایت و ارزش نهادن به دختران، اجازه پدر را در ازدواج آنان شرط نموده است نه تبعیض جنسیتی.

در خصوص موضوع عنوان شده، نظریات مختلفی در فقه بیان شده است که به چند مورد از آنان اشاره می گردد:

1. برخی از علمای فقه معتقدند که ولایت پدر یا جد پدری تا زمانی که دختر باکره می باشد، پابرجا است به نحوی که حتی بدون اخذ موافقت دختر، آنها میتوانند او را به عقد دیگری درآورند.
2. ولایت ولی در ازدواج دختر باکره در زمره مسائل مشترک بین او و ولی اش می باشد. بدین معنا که اگر دختر اقدام به ازدواج نماید، رضایت ولی او لازم بوده و اگر پدر یا جد پدری، اقدام به عقد دختر با دیگری نماید، می بایستی رضایت خود نسبت به ازدواج جلب گردد.
3. زمانی که دختر بالغ شود، جهت ازدواج، دیگر نیازی به رضایت پدر یا جد پدری ندارد و بطور مستقل، اختیار نکاح را دارد.
4. عده ای از فقها معتقدند که فقط در ازدواج دائم رضایت پدر یا جد پدری لازم است و در ازدواج موقت نیازی به رضایت آنان نیست.
5. برخی از فقها معتقدند که دختر باکره بالغ درازدواج موقت نیاز به رضایت پدر یا جد پدری دارد و در ازدواج دائم استقلال دارد.
6. استقلال پدر و دختر در عقد ازدواج است با این اختلاف که پدر میتواند ازدواج واقع شده توسط دختر را فسخ نماید اما برای جد پدری بر دختر باکره ولایتی وجود ندارد.
7. این عده از فقها اعلام میدارند که استقلال دختر و پدر او در ازدواج، بدون جلب رضایت دیگری بموجب اذن یا اجازه می باشد.

اعلام رضایت پدر در ازدواج دختر

مطابق با قانون و عرف موجود در جامعه، دختر باکره بالغ، جهت ازدواج نیاز به اجازه پدر یا جد پدری دارد. از دیدگاه فقها اگر پدر برخلاف مصلحت واقعی دخترش، مانع ازدواج او شود، از موارد سقوط ولایت در اذن یا اجازه او می باشد.

وجود موانع قانونی پیش بینی شده در عقد نکاح

زمانی شخص میتواند یا زنی ازدواج نماید که شرعا و قانونا مانع ازدواجی بین ایشان وجود نداشته باشد، قانون مدنی در کتاب نکاح (فصل سوم باب اول) از مواد 1045 لغایت 1061 موانع نکاح بین مرد و زن را شمارش نموده که به شرح زیر میباشد و چنانچه هر یک از این موارد محقق گردد، عقد ازدواج واقع شده باطل میباشد و میتواند درخواست بطلان چنین ازدواجی را مطرح نمود.

• نکاح با پدر و اجداد و یا مادر و جدات هر قدر که بالا برود .
• نکاح با اولاد هر قدر که پایین برود.
• نکاح با برادر و خواهر و اولاد آنها تا هر قدر که پایین برود.
• نکاح با عمات و خالات خود و عمات و خالات پدر و مادر و اجداد و جدات .
• نکاح با زنی که قرابت رضاعی با مرد داشته باشد البته با جمع آمدن شرایط مندرج در ماده 1046 قانون مدنی.
• نکاح بین مرد و مادر و جدات زن او از هر درجه که باشد اعم از نسبی و رضاعی.
• نکاح بین مرد و زنی که سابقا زن پدر یا زن یکی از اجداد یا زن پسر یا زن یکی از احفاد او بوده هر چند رضاعی.
• نکاح بین مرد با اناث از اولاد زن او از هر درجه که باشد ولو رضاعی مشروط بر اینکه بین زن و شوهر زناشویی واقع نشده باشد.
• نکاح مرد با خواهر زن اگر چه موقت باشد چه نسبی باشد و چه رضاعی.
• نکاح با دختر برادر زن و یا دختر خواهر زن بدون اجازه زن.
• نکاح با زن شوهر دار یا زنی که در عده طلاق یا عده وفات است با علم به علقه زوجیت و عده و حرمت نکاح.
• نکاح مجدد مرد با زنی که به علت لعان یا علل دیگر در عده نه طلاق است از ناحیه زوج.
• نکاح در حال احرام که با علم به حرمت موجب حرمت ابدی میباشد.
• نکاح با زنی که سابقا شوهر دار بوده و مرد در حالی که او شوهر دار بوده یا در عده رجعیه بوده ، با وی زنا کرده باشد که در این صورت حرمت ابدی بین ایشان حادث میگردد.
• نکاح با مادر یا دختر یا خواهر پسری که مرد قبلا با او عمل شنیع نموده است.
• نکاح زن مسلمان با غیر مسلمان.

ازدواج برای زن ایرانی با تبعه خارج (اگر موانع دیگری نیز نباشد) موکول به اجازه مخصوص از طرف دولت میباشد (آیین نامه زناشویی بانوان ایرانی برای اتبلاع بیگانه غیر ایرانی مصوب 6/7/45 و اصلاحات بعدی )

اختیار دولت در منع ازدواج بعضی مستخدمین و مامورین رسمی و محصلین دولتی با زنی که تبعه خارج میباشد ( فعلا قانون منع ازدواج کارمندان وزارت امور خارجه با اتباع بیگانه مصوب 25/10/45 در این خصوص تصویب شده است)

عدم رعایت شرایط اساسی عقد نکاح دائم و ازدواج موقت

• به مانند تمامی عقود ،عقد نکاح نیز دارای شرایط اساسی و صحت تشکیل این عقد میباشد و در صورت فقدان یکی از این شرایط، میتوان عقد نکاح منعقد شده را باطل دانست و در خواست اعلام بطلان آن را نمود، از جمله اینکه:
•  یک پیشنهاد و یک قبول برای ازدواج بایستی وجود داشته باشد که این امر از طریق خواندن خطبه یا صیغه عقد محقق میشود، لذا خواندن صیغه عقد چه در نکاح دائم و چه موقت از شرایط اساسی عقد نکاح است
• طرف قبول کننده عقد ، همان عقد نکاحی را بخواهد که طرف پیشنهاد دهنده آن را پیشنهاد داده است و به عبارتی چنانچه منظور یکی از طرفین نکاح موقت باشد و دیگری به اشتباه و به ظن اینکه منظور طرف نکاح دائم است ، قبول نماید، نمیتوان چنین نکاحی را صحیح دانست .
• زن و شوهر در نکاح بایستی دقیقا معلوم ومعین باشند به نحوی که احتمال هیچگونه شبهه ای در این خصوص وجود نداشته باشد .
• امکان تعلیق در نکاح وجود ندارد، مانند اینکه بیان شود اگر فلان امری محقق شود ،شما زن من هستید و قیس علی هذا
• وجود اکراه در نکاح به حدی که رضایت را از بین ببرد و عقد نکاح به اجبار واقع شود از موارد بطلان عقد نکاح است.
• عدم ذکر مدت در عقد نکاح موقت و عدم تعیین مهریه در این عقد از موجبات بطلان عقد نکاح موقت است.

دعوای بطلان نکاح

دعوای بطلان نکاح ممکن است به جهات مختلفی مطرح شود که این جهات و دلایل طرح دعوای بطلان عقد نکاح را میتوان به سه دسته کلی تقسیم بندی کرد که عبارتند از : الف) عدم رعایت شرایط اساسی صحت عقد نکاح اعم از دائم و موقت ب) وجود موانع قانونی پیش بینی شده در عقد نکاح ج) وجود شرط مبطل ضمن عقد نکاح .

 

مهریه عندالمطالبه در عقد دائم

در ازدواج‌های دائم،‌ اصولا مهریه پیش از عقد تعیین و بر آن توافق می‌شود.

ولی در صورتی که این توافق صورت نگیرد و عقد صحیح است و امکان تعیین مهریه بعد از عقد وجود دارد.

در این مورد نیز در صورتی که مهریه عند المطالبه باشد، زن می‌تواند؛

به محض وقوع عقد،‌ هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند

همچنین می‌تواند، بخشی یا تمام آن را ببخشد.

مهریه عند المطالبه در عقد دائم و موقت

همان‌طور که می‌دانیم ازدواج به دو شکل دائم و موقت انجام می‌شود. نحوه تعیین مهر در هر یک از این انواع متفاوت است.

به تعبیر دیگر؛

در عقدموقت حتما باید پیش از عقد مهریه تعیین شود در غیر این صورت عقد باطل است.

و زن می‌تواند آن را بلافاصله پس از جاری شدن عقد مطالبه کند و مرد مکلف به پرداخت است.

همچنین زن می‌تواند مهریه خود را ببخشد.

مهریه عند المطالبه چیست؟

قانون جدید برای تعیین مهریه شرایطی را در نظر گرفت به طوری که هم حقوق زن حفظ شود هم به بنیان خانواده آسیبی وارد نشود.

با این توضیح که؛

امکان تعیین مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه به عنوان مهریه عند المطالبه وجود دارد و زن این میزان را هر زمان که بخواهد می‌تواند مطالبه کند.

در صورتی که زن بخواهد مبلغی بیشتر از ۱۱۰ سکه تعیین کند، مازاد این مبلغ به صورت عندالاستطاعه است.

یعنی اگر مرد توانایی مالی و تمکن پرداخت داشته باشد، می‌توان آن را مطالبه کرد.

این نکته را فراموش نکنید که؛

تعیین مهریه عندالاستطاعه تا مبلغ کمتر از ۱۱۰ سکه هم وجود دارد.

و صرفا این ۱۱۰ سکه به صورت خودکار به عنوان عند المطالبه در نظر گرفته شده است.

یعنی زن می‌تواند حتی ۱ سکه را هم با شرط عندالاستطاعه درج کند.

مهریه عند المطالبه در عقد دائم و موقت

همان‌طور که می‌دانیم ازدواج به دو شکل دائم و موقت انجام می‌شود. نحوه تعیین مهر در هر یک از این انواع متفاوت است.

انواع مهریه

مهریه به دو شکل می‌تواند تعیین شود. دلیل آن هم در نظر گرفتن حقوق دو طرف در ازدواج و کاهش دعاوی مربوط به مهریه در مراجع قضایی است.

در واقع مهریه به صورت واحد و به عنوان یک حق مالی برای زن به واسطه عقد ازدواج است که؛

بتواند هر زمان که بخواهد آن را مطالبه کند.

اما قانون مهریه، اخیرا مهریه را به دو نوع تقسیم کرد:

• مهریه عند المطالبه
• مهریه عندالاستطاعه

تعیین مهریه

یکی از حقوقی که در عقد ازدواج به زن تعلق می‌گیرد و توسط خود او تعیین می‌شود، مهریه است. مهریه به دو صورت عندالمطالبه و عندالاستطاعه تعیین می‌شود. قانون برای حمایت از خانواده و پیشگیری از طرح دعاوی مختلف در این زمینه، قوانین جدید مهریه را تدوین کرده است.

مهریه می‌تواند مال مادی یا غیرمادی باشد و زن در انتخاب آن اختیار دارد.

برای مثال می‌توان هر نوع مال مادی مانند سکه، پول، ماشین یا خانه،‌ زمین و …، را به عنوان مهریه تعیین کرد.

از طرف دیگر امکان تعیین مهر به عنوان مال غیرمادی هم وجود دارد. برای مثال آموزش خاصی از طرف مرد به زن؛ مانند آموزش زبان خارجی.

نکته‌ای که در تعیین مهریه باید به آن توجه کرد، این است که دارای ارزش و منفعت عقلی و منطقی باشد.

اگر مرد وکالت بذل مدت صیغه را به زن نداده باشد زن چگونه می توان صیغه را باطل کند ؟

 زن می تواند به استناد وضعیت عسر و حرج و با ملاک ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به دادگاه خانواده مراجعه نماید و دادگاه خانواده در صورت احراز عسر و حرج زن در ادامه زندگی زناشویی ازدواج موقت، حکم به الزام زوج به بذل باقی مانده مدت صادر خواهد کرد و اگر زوج به اراده از اجرای حکم امتناع کند، نماینده دادگاه نسبت به اجرای حکم صادره اقدام خواهد کرد.

اما  اگر پول نقد در صندوق های امانات اعم از دولتی و یا خصوصی باشد در این صورت وراث باید ده درصد این مبالغ را به عنوان مالیات بر ارث پرداخت کنند.