افرادی که شرایط امضای استشهادیه را دارند و مجازات شهادت دروغ

کلیه ی افرادی که نسبت به رابطه خویشاوندان متوفی آشنایی داشته و از رابطه وراث زمان فوت مطلعند می توانند شهادت دهند. کسانی که به دروغ فرم استشهادیه مربوط به شناسایی ورثه را امضا کنند، در صورت کشف حقیقت به مجازات جرم شهادت دروغ محکوم می شوند.

مفقود شدن گواهی انحصار وراثت

با مفقود شدن گواهی انحصار وراثت، امکان طرح مجدد درخواست صدور گواهی انحصار وراثت وجود ندارد زیرا هر موضوع حقوقی که یکبار مورد رسیدگی قرار گرفته و خاتمه یافته است مجددا قابل طرح در دادگاه نیست.

اما ورثه یا فرد ذی نفع می تواند با ارائه مدارک هویتی خود به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی یا آخرین محل سکونت او که سابقا اقدام به صدور گواهی انحصار وراثت کرده، مراجعه و از بایگانی درخواست کپی از گواهی سابق را بنماید.

عدم همکاری برخی وراث در انحصار وراثت

گاهی ممکن است برخی از ورثه از ارائه مدارک لازم برای درخواست گواهی انحصار وراثت امتناع نمایند، این امر مانع جریان امور نخواهد بود و فردی که درخواست انحصار وراثت را به شورای حل اختلاف تقدیم کرده می تواند از شورا بخواهد که از اداره ثبت احوال استعلام گردد.

اعتراض به رای انحصار وراثت

پس از اعلام نظر شورا حل اختلاف و صدور گواهی، از نظر قانون امکان اعتراض نسبت به این گواهی وجود دارد. معمولا معترضین به گواهی دو دسته هستند.

 

دادستان محل

کسانی که خود را از جمله وراث می دانند اما نام آنها در گواهی انحصار وراثت نیامده است.

منضمات دادخواست به ترتیب زیر است

الف- فرم انحصار وراثت شورا

ب- استشهادیه رسمی تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی: اثبات تعداد و مشخصات ورثه از طریق تکمیل فرم استشهادیه در دفاتر اسناد رسمی و توسط سه شاهد به عمل می آید.

ج- گواهی فوت: در سال ۹۸ در تهران و برخی استان ها امکان اخذ گواهی فوت به صورت الکترونیکی فراهم شده است

د- تصویر برابر با اصل شناسنامه وراث در صورت امکان

ه- تصویر برابر با اصل عقدنامه

و- عدم نیاز به ارائه گواهی مالیاتی جهت انحصار وراثت: از جمله تغییرات به عمل آمده در سال ۹۵ آن است که برای صدور گواهی انحصار وراثت نیازی به مراجعه به دارایی و گرفتن گواهی مالیاتی نیست

تشریفات رسیدگی به انحصار وراثت

رسیدگی در شورای حل اختلاف از طریق ارائه فرم دادخواست انجام می شود. مواردی که در این فرم باید نوشته شود به این ترتیب است.

سهم الارث وراث در طبقه سوم

در این طبقه دو تیره هستند اعمام (عمو و عمه) و اخوال (خاله و دایی) برخی فروض سهم الارث این طبقه عبارت است از:

 

وراث یکی از اعمام یا یکی از اخوال باشد

 

تمامی ترکه را به ارث می برند

 

چند عمو یا چند عمه ابوینی یا ابی یا امی باشد

 

ترکه به نسبت مساوی بین آنها تقسیم می شود.عموی ابی با وجود عموی ابوینی ارث نمیبرد.

 

چند عمو و عمه ابوینی یا ابی

 

ترکه به نسبت دو به یک بین وراث تقسیم می شود.

 

چند عمو و عمه امی

 

ترکه به نسبت مساوی بین آنها تقسیم می شود.

 

چند عمو و عمه ابوینی یا ابی و یک عمو و عمه امی

 

۶/۱ سهم عمو و عمه امی است و مابقی به نسبت دو به یک سهم مابقی است که در صورت وجود اعمام ابوینی، ابی ارث نمیبرد.

 

اخوال ابوینی یا ابی یا امی

 

در این حالت به نسبت مساوی تقسم می شود

 

چند دایی و خاله ابوینی یا ابی یا امی

 

در این حالت به نسبت مساوی تقسیم می شود.

 

چند دایی و خاله ابوینی یا ابی و چند دایی و خاله امی

 

۳/۱ سهم دایی و خاله امی به نسبت مساوی و مابقی بین چند دایی و خاله ابوینی یا ابی به نسبت مساوی تقسیم می شود.

 

چند دایی و خاله ابوینی یا ابی و یک دایی و خاله امی

 

۶/۱ سهم دایی و خاله امی که به نسبت مساوی بینشان تقسیم میگردد و مابقی به نسبت مساوی بین سایرین تقسیم می شود

دخالت زوج یا زوجه در کنار خویشاوندان طبقه دوم

سهم الارث زوج ۲/۱ و زوجه ۴/۱ است که اگر موجب نقص شوند کمبود به خویشاوندان ابوینی یا ابی مربوط بوده و از سهم آنها کم می شود.

فرض وراثت اجتماع دو صنف در طبقه دوم(اجداد همراه با برادران و خواهران)

در این صورت برادران و خواهران و اجدادی که به مادر متصل می شوند یعنی مادری هستند همه با هم ۳/۱ و سهم براداران و خواهران و اجدادی که به پدر متصل می شوند، ۳/۲ ترکه است.

اجداد پدری و اجداد مادری

اجداد پدری ۳/۲ و اجداد مادری ۳/۱ می باشد که در اجداد پدری به نسبت دو به یک تقسیم می شود و در اجداد مادری به نسبت مساوی تقسیم می گردد.

اجداد پدری یا مادری وراث باشند

همه ترکه را می برند که در اجداد پدری به نسبت دو به یک بین مذکر و مونث تقسیم می شود و در اجداد مادری به نسبت مساوی تقسیم خواهد شد.

فرض وراثت در فرض انفراد هر یک از دو صنف برادران و خواهران

اگر همه وراث براداران و خواهران ابوینی یا ابی باشند

 

همه ترکه را به ارث می برند و به نسبت پسران دو برابر دختران تقسیم می شود.

 

اگر همه وراث برادران و خواهران امی باشند.

 

همه ترکه بین آنها به صورت مساوی تقسیم می شود

 

برادران و خواهران برخی ابوینی و برخی امی باشند.

 

سهم الارث برادران و خواهران امی در فرض چند نفر بودن ۳/۱ و در فرض انفراد ۶/۱ است و مابقی بین برادران و خواهران ابوینی به نسبت دو به یک خواهد بود.

آیا با وجود برادر و خواهر پدر و مادری، برادر و خواهر پدری یا مادر ارث می برد؟

زمانی که برادر و خواهر ابوینی باشند، برادر و خواهر ابی ارث نمی برد اما در هر حال با وجود هر یک از دو دسته قبل، برادر و خواهر امی ارث می برد.

اگر متوفی چند زوجه داشته باشد

در این صورت سهم الارث هریک همان نسبت های گفته شده است که بین زوجه ها تقسیم می شود مثلا اگر متوفی دو همسر داشته و فرزندی نداشته باشد سهم زوجات ۴/۱ خواهد بود که بین زوجات به نسبت مساوی تقسیم میگردد.زوجه اول ۸/۱ و زوجه دوم۸/۱

متوفی دارای مادر، چند دختر و زوج باشد

سهم الارث مادر۱۲/۲ و زوج ۱۲/۳ و دختران ۱۲/۷

متوفی دارای پدر، چند دختر و زوج باشد

سهم الارث پدر ۱۲/۲ و زوج ۱۲/۳و دختران ۱۲/۷

متوفی دارای پدر، مادر، زوج و چند دختر باشد

اینجا نیز ترکه کفایت نمیکند مثل حالات بالا رفتار میگردد. سهم الارث پدر و مادر هر کدام ۱۲/۲ و زوج ۱۲/۳ و دختران ۱۲/۵

متوفی دارای پدر، مادر، زوجه و چند دختر باشد

مثل حالت بالا که ترکه کفایت نمیکند حساب میگردد. سهم الارث پدر و مادر هر کدام ۲۴/۴ و زوجه ۲۴/۳ و دختران ۲۴/۱۳

متوفی دارای پدر، مادر، یک دختر و زوج باشد

پدر و مادر هر کدام ۶/۱ دختر ۲/۱ زوج۴/۱ می برند. در این حالت چون مجموع فروض از میزان ترکه بیشتر می شود نقص بر سهم دختران وارد می شود بدین صورت که سهم الارث پدر و مادر و زوج کامل داده می شود و هر مقداری که باقی ماند به دختر میرسد.

فرض دخالت زوجه در کنار بستگان طبقه اول

به صورت کلی سهم الارث زوج و زوجه در فرض وجود فرزند یا عدم آن تغییر می کند به طوری که اگر متوفی زوج باشد و فرزند داشته باشد سهم الارث زوجه ۸/۱ و اگر فرزند نداشته باشد ۴/۱ می باشد. سهم الارث زوج اگر متوفی زوجه باشد و فرزند داشته باشد۴/۱ و اگر نداشته باشد۲/۱ می باشد.