متواترلفظی
متواتر معنوی
متواتر اجمالی
الف: متواتر لفظی
متواتر لفظی، خبرمتواتری است که الفاظ آن دقیقاً توسط همه رُوات نقل شده است چنان که حدیث: «انّمَا الاَعمَالُ بِالنیِّات» خبر متواتر لفظی است و هرکس که این حدیث را نقل کرده عیناً با همین عبارات بیان نموده است. مثال دیگر متواتر لفظی حدیث معروف: « َمن کُنتُ مولاه فَهذا عَلیُ مَولاه» می باشد.
ب: متواتر معنوی
متواتر معنوی خبر متواتری است که هر چند الفاظ آن به طور یکسان از سوی همه رُوات نقل نشده ولی معنای خبر متفاوت نبوده و یکی است. برای مثال حدیث معروف لاضَرَر، دست کم به سه صورت نقل شده است.
صورت اول: «لاضَرر و لاضِرار»
صورت دوم: «لاضَرر و لاضِرارٌ فی الاسلام»
صورت سوم: «لاضَررَ و لاضِرارٌ عَلی المُومِن»
چنانکه ملاحظه میگردد این حدیث هرچند به سه صورت نقل شده ولی معنای آنها یکی است. مثال دیگر متواترِ معنوی، قاعده غرَرَ است که دست کم به دو صورت نقل شده است.
صورت اول: «نَهَی النَّبیُّ عَنِ الغَرَر»
صورت دوم: «نَهَی النَّبیُّ عَن بَیعِ الغَرَر»
پ: متواتر اجمالی
متواتر اجمالی خبر متواتری است که هر چند به طور مستقیم از سوی رُوات نقل نشده ولی از مجموع شرایط و اوضاع و احوال به دست می آید چنانکه شجاعت حضرت علی(ع) خبری است که هر چند به طور مستقیم بیان نشده ولی هیچ کس در آن کوچکترین تردیدی ندارد.
