صدور چک بلامحل چه حکمی دارد ؟

مطابق ماده ۷ قانون صدور چک ۱۳۵۵ و اصلاحات آن تا ۱۳۹۷ :کسی که چک بلامحل صادر کند مرتکب جرم صدور چک بلامحل شده و به شرح ذیل مجازات می شود.

1⃣اگر مبلغ مندرج در چک کمتر از یک میلیون تومان باشد به حبس حداکثر ۶ ماه محکوم می شود.

2⃣اگر مبلغ مندرج در چک از یک میلیون تومان تا پنج میلیون تومان باشد –به حبس از ۶ماه تا ۱ سال محکوم می شود.

3⃣اگر مبلغ مندرج در چک از پنج میلیون بیشتر باشد- به حبس از ۱سال تا ۲ سال محکوم خواهد شد و ممنوعیت از داشتن دسته چک به مدت 2 سال.

مهلت برگشت زدن چک برگشتی!

 درصورتی که به بانک مراجعه می کنیم و به هر علت با عدم پرداخت چک مواجه می شویم می توانیم درخواست صدور گواهی عدم پرداخت از بانک کرده و همان موقع گواهی عدم پرداخت دریافت کنیم یا برگشت نزنیم و به بعد موکول کنیم .
🔹بنابراین مهلتی برای برگشت زدن مدنظر قرار نگرفته اما در صورتی که ظرف 6 ماه از تاریخ صدور چک به بانک برای وصول مراجعه نکنیم حق شکایت کیفری ما ساقط می شود و برگشت نزدن دال برا عدم مراجعه به بانک است.

دستور عدم پرداخت چک در چه شرایطی ممکن است؟

مطابق ماده ۱۴ قانون صدور چک صادر کننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آن‌ها با تصریح به این که چک مفقود یا سرقت یا جعل شده و یا از طریق کلاهبرداری یا خیانت در امانت یا جرائم دیگری تحصیل گردیده، می‌تواند کتبا دستور عدم پرداخت وجه چک را به بانک بدهد؛ بنابراین در این فرض امکان انسداد حساب وجود ندارد.
🔹چه اینکه مطابق قسمت اخیرِ ماده‌ی موصوف، دارنده چک می‌تواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده، شکایت کند و هر گاه خلاف ادعایی که موجب عدم پرداخت شده ثابت گردد، دستور دهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده ۷ این قانون به پرداخت کلیه خسارات وارده به دارنده چک محکوم خواهد شد.

سفته چیست؟

سفته سندی تجاری است که بر اساس آن شخصی که آن را صادر می کند متعهد می شود ک مبلغ معینی را در زمان معین یا عندالمطالبه به دیگری (گیرنده سفته) بپردازد. در سفته طرفی که متعهد نامیده می شود ، در مقابل طرف دیگر تعهد می کند که در زمانی در آینده ، معادل مبلغ مندرج در سفته را به وی پرداخت نماید. این تعهد ممکن است مبنی بر پرداخت مبلغ به صورت یکجا و یا طی چند قسط باشد.ممکن است که در سفته جزییات مربوط به نحوه پرداخت و وثیقه طلب نیز ذکر شده باشد. سفته به علت خطرات نقل و انتقال پول و توسعه تجارت بین‌الملل بین بازرگانان رواج یافت. امروزه از سفته به عنوان یک وسیله اعتباری در سرمایه‌گذاری‌های کوتاه مدت در واحدهای تولیدی، صنعتی، تجارتی و خدماتی استفاده می‌شود.

چک یا سفته، کدامیک برای ضمانت دریافت طلب مناسب‌تر است؟

🔻قانونگذار این اجازه را داده که از سفته به عنوان تضمین نیز استفاده شود اما در خصوص چک، قانونگذار چنین اجازه‌ای را نداده زیرا چک وسیله پرداخت نقدی است و موضوع تضمین هنگامی مطرح می‌شود که قرار است بدهی با وعده پرداخت و در وعده پرداخت شود.
 
🔹در مواردی که طلبکار قصد انتخاب یکی از اسناد تجاری سفته یا چک را بابت ضمانت طلب خود، از بدهکار دارد، از طرف مقابل خود چک دریافت کند، بهتر است زیرا در صورتی که فردی بدهکار در آینده از پرداخت بدهی خود امتناع کند، راحت‌تر می‌تواند به حق خود برسد.

🔹البته در صورتی که فرد طلبکار چک را از شرکتی دریافت کند به این معنا که صادرکننده چک، مدیران یک شرکت باشند و چک برگشت بخورد، مدیری که چک را صادر و آن را امضا کرده است، همراه با خود شرکت دارای مسئولیت حقوقی است و مسئولیت کیفری چک نیز متوجه مدیر خواهد بود.

🔹پیشنهاد می‌شود افراد برای ضمانت دریافت طلب خود، از بدهکارشان چک دریافت کنند.

نکات آموزشی چگونگی تنظیم صحیح برگ چک

.حجم زیاد نقل و انتقال چک - عدم آگاهی کافی نسبت به الزامات و ضمانت اجراهای صدور چک های بلامحل و حتی عدم علم به نحوه صحیح صدور چک موجب عدم پرداخت از سوی بانک و بروز مشکلات و دعاوی مرتبط با این قسم سند تجاری در دادگاه ها ­شده است. با تنظیم صحیح چک و آموزش گام به گام آن می­توان از بروز چنین معضلاتی جلوگیری به عمل آورد. در ذیل قدم به قدم به شیوه تنظیم صحیح چک پرداخته خواهد شد:

1- دو مؤلفه­ ی اصلی در صورت چک، مبلغ و تاریخ آن محسوب می­ شوند، تلاش شود تا این دو مؤلفه هم به صورت عدد و هم حروف قید گردد.

2- به منظور جلوگیری از جعل یا مخدوش نمودن مبلغ یا تاریخ، حت الامکان آن­ها را با چسبی نواری پوشش دهید.

3- به هنگام تنظیم چک صرفا از یک خودکار استفاده نمائید و حتی پیشنهاد می شود  افرادی که بسیار از چک در معاملات خود بهره­ می­برند، حتی­المقدور خودکاری بخصوص برای تنظیم صحیح چک داشته باشند، این امر می تواند احتمال دست کاری یا جعل چک را کاهش دهد.

4- تا جایی که امکان دارد از دو خط شدن متن چک خودداری کنید چون ممکن است موجب عدم پرداخت از سوی بانک و بروز مشکلات آن شود.

5- در صورت بروز خط خوردگی در متن چک، حتما حجم و میزان و در صورت ممکن دلیل آن را ذکر کنید و در صورت عدم خط خوردگی صراحتا ذکر نمایید عدم خط خوردگی.

6- اگر چکی به منظور تضمین قرارداد یا پرداخت هزینه ­ای از قرارداد بخصوصی پرداخت می­شود صریحا در متن قرارداد مبلغ، تاریخ و شماره­ چک را قید نمایید.

7- در صورتی که چک از دسترس دارنده خارج شود و در اختیار صادرکننده قرار گیرد، بدین معناست که صادرکننده دین خود را پرداخت کرده؛ در نتیجه به منظور تعویض یا اصلاح مندرجات چک، آن را در اختیار صادرکننده قرار ندهید بلکه در حضور شما این عمل را انجام دهد.

8- نکته­ای بسیار مهم در خصوص صدور چک این که تا حد امکان آن را در وجه شخص معین صادر نمایید چون بسیاری از معضلات حقوقی و شکایت ها درباره چک­ در وجه حامل ایجاد می شوند.

9- در صورتی که چک را برای ضمانت دریافت می ­کنید، آگاه باشید که با قید موضوع به ضمانت در متن چک، جنبه­ کیفری و امکان مجازات صادرکننده آن از دست می ­رود.

10- از صدور چک­ های سفید امضاء به دلیل اعتماد به دریافت­ کننده آن خودداری نمایید زیرا ممکن است چک سفید امضاء مفقود یا سرقت شود که می تواند مشکلاتی به بار بیاورد.

11- سعی کنید در صورت صدور چکی که در زمان صدور در حساب مربوطه پول نیست، در زمان مقرر شده در متن چک، حساب خود را تا مبلغ مندرج افزایش دهید؛ در صورت فقدان محل(پول)، ممکن است مشکلاتی از قبیل صدور چک بلامحل، توقیف دسته چک و .... موجب شود.

چک  از بخش­های مشخصی تشکیل شده است و توجه و تنظیم دقیق آن­ها از اصول صدور چک است

 

شماره­  مسلسل چک: شماره ­شناسایی برگه ­های چک است. هر برگ به طور جداگانه شماره مسلسل دارد که راه شناسایی آن را آسان می کند. 

شماره حساب جاری:  شماره حساب جاری صادرکننده در تمام برگه ­های چک به همراه نام دارنده­ حساب جاری چاپ شده است.

تاریخ پرداخت: همان­طور که پیشتر ذکر شد تاریخ چک باید به حروف و عدد نوشته شود و در موعد مقرر در متن، چک قابل وصول است. در این باره ماده­ 3مکرر قانون صدور چک اصلاحی 1382 مقرر کرده که «چک فقط در تاریخ مندرج در آن یا پس از تاریخ مذکور قابل وصول از بانک خواهد بود».

گیرنده­ چک: مطابق با ماده­ 312 قانون تجارت « چک ممکن است در وجه حامل یا شخص معین یا به حواله کرد باشد، .... » در صورتی که چک در وجه حامل باشد، چک در دست هر کس باشد مبلغ آن از بانک قابل وصول است.

مبلغ چک: جدای از نگارش مبلغ چک به حروف و عدد، اکثرا پس از نگارش مبلغ به ریال (واحد پول ملّی) به دنبال آن همان مبلغ را به واحد تومان نیز قید می­ کنند.

امضای چک: چک فاقد امضای دارنده­ حساب جاری هیچ­گونه ارزشی ندارد و در صورتی که چک با دو امضاء قابل پرداخت باشد، تمامی شرکاء باید چک را امضاء نمایند. سعی کنید در کنار امضاء اسم خود را نیز قید کنید یا حتی­ المقدور برای گزینش امضاء، امضایی انتخاب کنید که ترکیبی از اسم و فامیل شما باشد.

تهیه مطلب توسط مرجع حقوقی ایران

 

نشست قضایی با موضوع تصاحب چک تضمینی علی رغم اجرای مفاد تعهد

برگزار شده توسط
استان تهران/ شهر تهران
🔘تاریخ برگزاری
۱۳۹۷/۰۸/۲۲

🔴پرسش

فردی بابت حسن انجام کار یا تضمین تحویل اجناس یک فقره چک تحویل دیگری می دهدکه پس از انجام کار یا تحویل کالا به ایشان مسترد گردد، حال چنانچه دارنده چک قبل از اتمام کار یا پس از انجام کار و تحویل کالا حسب مورد اقدام به برگشت چک نماید. آیا جرمی واقع شده است یا خیر؟ در صورت مثبت بودن عنوان مجرمانه چیست؟

⬛️نظر اکثریت

با توجه به اینکه چک تضمینی پس از اجرای تعهدات در ید دارنده امانت تلقی می شود لذا در صورت اقدام مالکانه بر روی چک تضمینی موضوع خیانت در امانت محسوب می شود.

◼️نظر اقلیت


با توجه به اینکه اسناد تجاری صرفاً وسیله پرداخت هستند و مال محسوب نمی شوند و عقود ضمانی امانت ایجاد نمی کنند و امانت قانونی و شرعی مورد حمایت کیفری قانون گذار نیست و چه بسا از عنصر امانت در عرف این است که هر موقع مورد امانت از امین مطالبه شود قابل استرداد باشد در حالی که در این مورد چک تضمینی قبل از اجرای مرّ تعهد قابل مطالبه و استرداد نیست و مراجع کیفری صلاحیت بررسی حسن انجام کار یا اجرای تعهد را ندارد و موضوع بایستی از سوی مراجع حقوقی پیگیری شود لذا وقوع جرمی قابل تصور نیست.

✔️نظر هیئت عالی

نظریه اکثریت در حدی که موضوع می تواند از مصادیق خیانت در امانت باشد مورد تأیید هیأت عالی نشست قضایی در امور کیفری است.

تبدیل تعهد

🔹 دادن چک برای پرداخت اجاره بها و پذیرش موجر دلیل بر تبدیل تعهد دین مستاجر نیست،زیرا چک وسیله پراخت دین است و تبدیل تعهد باید مقصود باشد.

🔻 تبدیل تعهد دو ویژگی دارد:

1-تغییر تعهد به سبب تغییر ارکان آن
2-اسقاط تعهد قبلی و تجدید تعهد

🔹 در تبدیل تعهد اگر تعهدات سابق به جهتی از جهات باطل باشد،تبدیل تعهد صورت نمی گیرد.

🔻 اگر تعهد معلق به وجود شرطی باشد پس از تبدیل نیز مثل تعهد اصلی معلق به شرط است،مگر این که مفاد تراضی دو طرف این باشد که تعهد معلقی را تبدیل به تعهد منجزی با موضوع یا طلبکار تازه کنند.

جرم صدور چک پرداخت نشدنی:

 این جرم دارای جنبه خصوصی می باشد.
👈🏻مطابق ماده ۹ قانون صدور چک در صورتی که صادرکننده قبل از تاریخ شکایت کیفری وجه آن را نقداً به دارنده پرداخته یا به موافقت شاکی خصوصی ترتیبی برای آن داده باشد یا موجبات آنرا فراهم نماید قابل تعقیب کیفری نخواهد بود.

🔻در جرم صدور چک پرداخت نشدنی:
➖در صورت پرداخت وجه  قبل از شکایت کیفری تعقیب کیفری را منتفی خواهد نمود.
➖در صورت گذشت شاکی خصوصی قبل از صدور حکم قطعی قرار موقوفی تعقیب صادر خواهد شد.
➖پرداخت وجه  و خسارات قبل از صدور حکم قطعی قرار موقوفی صادر خواهد شد.
➖گذشت شاکی خصوصی بعد از صدور حکم قطعی اجرای حکم متوقف می شود.
➖پرداخت وجه  و خسارات بعد از صدور حکم قطعی اجرای حکم متوقف می شود.
🔻طرق پیگیری وجه  سند:
🔘مراجعه به اداره اجرای ثبت اسناد محل
🔘مراجعه به مراجع ذیصلاح حقوقی
🔘مراجعه به مراجع ذیصلاح قضایی

🔴نکات مهم پیگیری از طریق اجرای ثبت اسناد:
➖تقاضای صدور اجراییه از سوی دارنده امکان پذیر می باشد.
➖صدور اجراییه فقط علیه صادر کننده یا صاحب حساب ممکن می باشد.
➖صدور اجراییه منوط می باشد به صدور گواهی عدم پرداخت و مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادر کننده.
✅مهم:
👈🏻با مطرح کردن ادعای جعل از سوی صادرکننده این ادعا در ثبت قابل طرح نمی باشد بلکه مستلزم طرح دعوی مبتنی بر تقاضای صدور توقف عملیات اجرایی پس از تودیع خسارت احتمالی است تا مرجع قضایی به ادعا رسیدگی نمایید.

وصول چک کیفری

در چه شرایطی شکایت کیفری نمیتوان از چک کرد؟

1⃣ اگر چک سفید امضا داده شده باشه و یا چک بدون تاریخ صادر شده باشه و این امر هم ثابت بشود

2⃣ اگر در متن چک نوشته شده باشه وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی است, مثلا در صورتیکه اجناس سالم باشد یا مثلا در فلان تاریخ اجناس را تحویل داد وجه چک وصول گردد

3⃣اگر در متن چک قید شده باشه چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهد است مثلا در متن چک قید می‌شود: این چک بابت تضمین و ضمانت انجام کار داده می شود یا مثلاً قید شود: چک بابت حسن انجام کار داده می‌شود

4⃣حالا اگر در متن خود چک موارد ۲ و ۳ قید نشده باشه اما ثابت بشه که بابت همان موارد چک صادر شده باز هم چک از حالت کیفری خارج میشه
 مثلا در خود متن چک چیزی راجع به تحقق شرطی یا تضمین نوشته نشده اما شماره همین چک در قولنامه ذکر شده و در آنجا هم نوشته شده این چک بابت تضمین نزد طرف معامله می باشد

5⃣در صورتی که ثابت بشه چک بعد دار بوده یعنی الان که معامله میشه چک بده برای چند روز دیگه
(تاریخ واقعی صدور چک جلوتر از تاریخ مندرج در متن چک باشه)

برای وصول وجه سفته از ۲ طریق می‌توان اقدام کرد

 از طریق اجرای اسناد رسمی
چون سفته از اسناد لازم ‌الاجراست ، در صورتی که دارنده به وظایف قانونی خود عمل کرده باشد ، می‌تواند علیه صادرکننده ، پشت نویس و ضامن به اجرای اسناد رسمی واقع در اداره ثبت مراجعه و تقاضای توقیف اموال بلامعارض اشخاص فوق و وصول طلب خود را کند.

✅ از طریق مراجع قضایی دادگستری
دارنده سفته با تقدیم دادخواست حقوقی علیه یک یا تمام مسوولان سند تجاری اقامه دعوی می‌کند و در صورتی که به محکومیت قطعی صادرکننده منجر شود و اگر اموالی از محکوم تحصیل نشود، می‌تواند به استناد قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی تقاضای بازداشت شخص محکوم را کند.

🔴 برای آن که دارنده سفته بتواند از مزایای قانونی آن برخوردار شود، باید نکاتی را رعایت کند:


✅ دارنده سفته باید در سررسید، سفته را مطالبه کند، اگر وجه سفته پرداخت شد، قضیه تمام است، ولی در صورت عدم پرداخت، دارنده سفته باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ سر رسید، سفته را واخواست کند.

واخواست اعتراض رسمی است به سفته‌ای که در سررسید آن پرداخت نشده و علیه صادرکننده سفته به عمل می‌آید. از آنجا که این اعتراض باید رسما به صادرکننده ابلاغ شود، واخواست در برگه‌های چاپی که از طرف وزارت دادگستری تهیه شده نوشته می‌شود، علاوه بر این بانک‌ها نیز واخواست‌نامه چاپی مخصوص دارند.

✅ در واخواست رونوشت کامل سفته نوشته می‌شود و دستور پرداخت وجه سفته که به وسیله دادگاه انجام می‌گیرد، آورده می‌شود.

👈 واخواست سفته برای بهره مندی از مزایای قانونی آن مثل خسارت تاخیر تادیه و توقیف اموال قبل از صدور حکم و سایر مزایای تجاری ضروری است.

👈 هر چند بدون واخواست نیز امکان مطالبه وجه آن وجود دارد ولی در این حالت سفته همانند رسید عادی کارایی خواهد داشت و دعوی ناشی از آن نیز متزلزل خواهد بود.

برای دادن چک ضمانت به کارفرما چه نکاتی را باید رعایت کرد؟

در قانون منعی در خصوص گرفتن ضامن یا تضمین بابت حُسن انجام کار از کارگر وجود ندارد. به عبارتی دیگر کارفرما می تواند اقدام به اخذ تضمین از کارگر نماید. اما این امر بدان معنا نمی باشد که کارگر بدون درنظر گرفتن قانون اقدام به دادن تضمین یا معرفی ضامن نماید.

قانون در این خصوص حمایت هایی را به منظور حفظ حقوق کارگر انجام داده است. به عبارت دیگر چنانچه سفته یا چک بابت تضمین از کارگر گرفته شد بایستی در آن حتما مبلغ ذکر و رسید اخذ یا در قرارداد ذکر شود و نیز عبارت بابت تضمین حسن انجام کار درج شود.

قید عبارت بابت تضمین حسن انجام کار سبب می گردد وصف کیفری چک به استناد ماده ۱۳ قانون صدور چک زائل گردد.

نکات اجرایی قانون جدید چک برای شعب بانک ها

 مسئولیت محض بانکها برای جبران خسارت افراد ثالث بر اساس تبصره ۵ ماده ۵ مکرر قانون جدید چک
اثبات تقصیر بانک برای جبران خسارت لازم نیست بر اساس تبصره ۵ ماده ۵مکرر بانک یا موسسه اعتباری حسب مورد مسئول جبران خساراتی خواهند بود که از عدم انجام تکالیف مقرر در این ماده و تبصره های آن به اشخاص ثالث وارد گردیده است.بنابراین در صورت عدم اجرای به موقع یا ناقص قانون بدون دلیل موجه،افراد زیاندیده می توانند نسبت به طرح دعوا و مطالبه ضرر و زیان علیه بانک ها اقدام نمایند./حقوق بانکی

در صورت مفقود شدن_چک چه اقدامی انجام دهیم؟

🔸در صورت مفقود شدن چک، چه به عنوان صادر کننده، چه به عنوان دارنده و چه به عنوان امضا کننده ظهر چک، فورا به بانک مراجعه و تقاضای مسدود نمودن چک را نمایید. بانک برای یک دوره موقت 7 روزه، چک را مسدود می نماید.
 🔸شما پس از این اقدام فوراً به دادسرای محل مراجعه و ضمن تقدیم شکایتی با موضوع مفقودی چک، نامه ای خطاب به بانک جهت مسدودی دائم چک خواهید گرفت. در غیر این صورت پس از پایان 7 روز، بانک مجدداً وجه چک را به آورنده آن به بانک پرداخت خواهد کرد.

نکته حقوق تجارت

سفته مطابق مقررات ، از جمله قانون تجارت، یکی از مزایای سفته نسبت به چک این است که دادگاه نمیتواند دادخواست اعسار صادر کننده سفته را هماند چک قبول کند و مستند قانونی آن هم ، ماده 269 قانون تجارت می باشد که مقرر م دارد ، محاکم نمی توانند بدون رضایت صاحب برات برای تادیه وجه برات مهلتی بدهند .
همچنین ماده 309 قانون تجارت نیز مقرر می دارد ، تمام مقررات راجع به بروات تجاری در مورد فته طلب ( سفته) لازم الرعایه است .

شرایط شکایت کیفری چک:

شاکی باید ظرف مدت 6 ماه از تاریخ سررسید چک، برای برگشت زدن آن اقدام کند و نیز تا 6 ماه از تاریخ گواهی عدم پرداخت اقدام به شکایت نماید.

شکایت کیفری را فقط علیه صادر کننده میتوان مطرح کرد. در فرآیند شکایت کیفری، کسانی که پشت چک را امضا کرده اند، مسئولیتی ندارند.

 واگذار کردن چک به دیگری، قبل از برگشت خوردن، چک را حقوقی نمی کند؛ اما اگر پس از برگشت خوردن، چک را انتقال دهید، چک حقوقی خواهد شد.
مواردی که صادر کننده ی چک قابل تعقیب کیفری نیست:

ثابت شود چک سفید امضا داده شده است.
در متن چک وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی باشد.
چک بابت تضمین باشد.
وصول وجه چک منوط به تحقق شرطی بوده است.
چک بدون تاریخ یا وعده دار صادر شده باشد.

دادخواست مطالبه وجه چک از دادسرا و دادگاه های کیفری:

روش دیگر برای مطالبه وجه چک اقدام از طریق دادگاه های کیفری می باشد دارنده چک (طلبکار) می تواند با داشتن اصل چک به همراه گواهی عدم پرداخت به دادسرای مربوطه مراجعه نماید و پس از تنظیم شکوائیه مبنی بر صدور چک بلامحل و پرداخت هزینه های تمبر (هزینه حدوداً 30 هزار تومان) به انضمام کپی از چک و گواهی عدم پرداخت به قسمت ارجاع دادسرای مربوط مراجعه و تقاضای ثبت شکوائیه را بنماید. پس از ثبت ارجاع پرونده را جهت تحقیقات به کلانتری مربوط می فرستد تا تحقیقات لازم را انجام دهد پس از تکمیل پرونده و تحقیقات باز پرونده به دادسرا عودت می شود پس از آن دادسرا در صورتی که تحقیقات کامل باشد با صدور کیفرخواست...

مزایای استفاده از اسناد تجاری ( برات ، سفته ، چک )

کاهش جابجائی اسکناس و حجم پول نقد در گردش.

وسیله ای مناسب برای پرداخت و کسب اعتبار به شمار می آید.

قابل انتقال و ظهر نویسی به غیره می باشد.

اسناد تجاری دارای وصف تجریدی هستند. به این مفهوم که برای امضا کنندگان آن در برابر دارنده مستقلا تعهدی به نام تعهد براتی که ناشی از امضای سند است به وجود می آورد. این تعهد باعث می شود که صادر کننده این اسناد نتواند در برابر دارنده با حسن نیت ، به ایرادات مربوط به معامله منشا صدور سند استناد کرده و از پرداخت وجه آن امتناع نماید.

استقلالی بودن امضای اسناد تجاری. بدین معنی که هر امضای ذیل یک سند تجاری برای امضا کننده ، تعهدی مستقل از سایر امضا کننندگان بوجود می آورد ، بنابراین به عنوان مثال چنانچه جعلی بودن امضای یکی از مسئولین سند تجاری معلوم شود این امر موجب برائت دیگران نشده و آنان همچنان مکلف به پرداخت وجه سند تجاتی هستند.

مسولیت تضامنی امضا کننندگان اسناد تجاری. به این معنی که هر یک از امضا کنندگان یک سند تجاری برای پرداخت تمام مبلغ مندرج در آن سند تجاری در مقابل دارنده مسولیت دارند و چنانچه در سر رسید سند نتواند وجه آن را از بدهکاران وصول نماید می تواند به تمامی امضا کننندگان سند تجاری اعم از صادر کننده ، ظهر نویس ، ضامن و برات گیر رجوع کند .

در صورت عدم پرداخت وجه سند تجاری در سر رسید آن ، دارنده می تواند علاوه بر اقامه دعوا برای مطالبه مبلغ اصلی آن ، درخواست صدور حکم به پرداخت خسارت تاخیر تاییده نیز بنماید.

امکان درخواست تامین خواسته و توقیف اموال بدهکار بدون سپردن هر گونه مبلغی بابت خسارت احتمالی به صندوق دادگستری.

نکته لازم به تذکر و اساسی این است که بهره مندی از مزایای فوق در گرو رعایت مقرارت قانون تجارت و سایر قوانین مربوط به اسناد تجاری می باشد و چنانچه تکلیفی که در قوانین مربوطه آمده در مرحله صدوراسناد ، اعتراض به عدم تادیه آن و اقامه دعوا رعایت نشود این اسناد ، صرفا سندی عادی محسوب خواهند شد و از هیچ یک از مزایای قانونی یک سند تجاری بهره مند نخواهند گردید.

نکات بسیار کاربردی نگارش چک

نکات بسیار کاربردی نگارش چک

-۱- تاریخ و مبلغ چک را حتما ، هم به حروف و هم به عدد بنویسید .

-۲- بر روی مبلغ عددی و حروفی را با چسب شیشه ای پوشانده و با ناخن روی آن را خط بیاندازید تا در صورت برداشتن چسب ، جوهر را از روی چک جدا کند .

-۳- هرگز در هنگام نگارش چک ، خودکارتان را عوض نکنید (حتی دو خودکار همرنگ ) . چرا که جاعل بعدا می تواند ادعا کند که خودکار سومی هم در کار بوده است .
گاهی دیده می شود کلاهبرداران مخصوصا خودکار تمام شده ای را به شما داده که بسرعت جوهرش تمام شده و مجبور شوید قسمتی از متن چک را با خودکاری دیگر بنویسید

-۴- یک اشتباه متداول، استفاده از خودکار دیگران است . هرگز از خودکار کسی که می خواهید چک را با او بدهید استفاده نکنید . حتما برایتان پیش آمده که در هنگام نگارش چک ، طرف مقابل فورا خودکارش را بطرفتان می گیرد . هرگز قبول نکنید !!! چون بعدا با همان خودکار چکتان دستکاری می شود .

-۵- اگر زیاد چک مینویسید از قلمی منحصر بفرد با رنگی خاص استفاده کنید . (رنگ مشکی و رنگ آبی براحتی قابل ساخت و جعل است)

-۶- یکی از اشتباهات رایج در نگارش چک این است که قسمتی از متن چک را به طرف مقابل می سپاریم تا بنویسد . بعنوان مثال تاریخ ها را مینویسد و چک را جهت درج مبلغ و امضا به شما می دهد . یا مبلغ چک را نوشته و از شما می خواهد آن را امضا نمایید در اینصورت بعدها ، بازهم می تواند چک را دستکاری کند و شما نمی توانید ثابت کنید که بعدا اینکار را کرده چون اطلاعات دیگر چک هم بدست او نوشته شده است .

-۷- در صورتی که چک خط خوردگی ندارد ، حتما درج نمایید “بدون خط خوردگی” و در صورتی که دارای خط خوردگی است حتما ، میزان و موارد خط خوردگی را در پشت چک کامل توضیح دهید .

-۸- در صورت عقد قرارداد ، حتما مبلغ ، تاریخ و شماره چک را در قرار داد درج کرده و تصاویر چکها را پیوست نمایید .

-۹- بعضی چک ها ۲ امضا بوده (حتما دو نفر باید امضا کنند) و یا بدون مهر فاقد اعتبارند (معمولا در شرکت ها) . این یکی از فرصت های کلاهبرداری است .
خیلی مواقع صادر کننده چک بقصد پرداخت نکردن یا دیرتر پرداخت کردن چک ، مخصوصا این موضوع را پنهان می کند و چک را امضا کرده و تحویل شما می دهد .
مسلما این چک نقد نخواهد شد و تنها راه شما، شکایت حقوقی (طولانی مدت) از اوست که در آخر هم مدعی می شود که در آن لحظه فراموش کرده بودم که این چک بدون مهر فاقد اعتبار است .پس در زمان قرارداد و گرفتن چک ، از صادره کننده بخواهید درج کند که این چک دو امضا نبوده و نیاز به مهر ندارد . در این صورت، اگر این مشکل پیش بیاید ، می توانید از وی بخاطر کلاهبرداری و فریب شکایت نمایید .

-۱۰- هرگز چک را جهت اصلاح ، تعویض و … در اختیار ، صادر کننده قرار ندهید . چون در اختیار داشتن چک توسط صادرکننده بمعنای پرداخت دین است . یعنی صادرکننده می تواند مدعی شود که وجه چک را پرداخته و چک را پس گرفته است و این شمایید که باید ثابت کنید که اینطور نبوده است که کار بسیار مشکل و زمانبری است .

-۱۱- اگر تاریخ پرداخت وجه چک با تاریخ تحریر (نوشتن) چک یکی باشد، چک شما بدون وعده (چک روز) است و می توانید بصورت کیفری آن را دنبال کنید ولی اگر تاریخ پرداخت وجه چک بعد از تاریخ تحریر چک باشد؛ چک شما وعده دار و حقوقی است .

-۱۲- حتی المقدور چک را حامل نکشید و سعی کنید در وجه شخص خاصی چک را صادر نمایید تا هر کسی (شرخر) نتواند ادعا کند که چک مال اوست .

-۱۳- اگر در متن چک کلمه “بابت” درج شود و یا شرطی درج گردد ، چک شما منوط به اجرا و اثبات آن می گردد . مثلا : در وجه آقای …. بعنوان ضمانت قرارداد … در این موارد چک حقوقی شده و دریافت آن مشکل خواهد شد پس بخواهید که در متن چک نوشته نشود بابت ….

-۱۴- بخاطر داشته باشید کشیدن چک سفید امضا ، چک حقوقی محسوب می شود.

قوانین چک ، کیفری و حقوقی

چک حقوقی

زمانی چک را میتوان از طریق کیفری پیگیری کرد که چک به روز صادر شده باشد و چک وعده دار یا طی قراردادی صادر نشده باشد.در صورتی که چک برای تضمین قردادی باشد این چک نیز فاقد وصف کیفری است.با توجه به عرف موجود در کشور چکها بیشتر وعده دار است.حال اگر چکی به روز صادر شود دارنده چک میتواند شش ماه از تاریخ چک و یا ظرف شش ماه از زمان برگه گواهی عدم پرداخت طرح شکایت کیفری چک نماید. در زمان طرح شکایت شاکی می تواند تقاضای تامین خواسته یا همان توقیف اموال و عدم خروج از کشور را از دادسرا تقاضا کند.

برای وصول چک از طریق اجرای ثبت باید این موضوع را بدانیم که صادر کننده چک اموال منقول و غیر منقول دارد و یا اینکه سفر خارجی انجام می دهد. در صورتی که به یقین رسیدیم که صادر کننده چک دارای اموال است و سفر خارجی انجام می دهد از طریق اجرای ثبت اقدام شود.در این مرحله اجرای ثبت اصل چک را گرفته و برای صادر کننده اخطاریه ارسال می کند اگر پرداخت صورت بگیرد مشکلی نیست ولی اگر پرداخت صورت نگیرد دارنده چک می تواند صادر کننده را ممنوع الخروج کرده و اموال وی را توقیف کند.

برای وصول چک از طریق حقوقی دارنده میتواند پس از اخذ گواهی عدم پرداخت از بانک به دفاتر خدمات قضایی مراجعه و طرح دعوی نمایند.در صورتی که از صادر کننده چک اموالی را می شناسند به دادگاه معرفی و تقاضای تامین خواسته نمایند.دادگاه نیز بدون اخذ وجهی اموال را توقیف می نماید.

آیا چک حقوقی زندان ندارد؟

+اگر حکم قطعی شود و بدهکار اقدام به پرداخت مبلغ محکومیت خود نکند، و نتواند اعسار خود را نیز ثابت کند، جلب و زندانی خواهد شد.