آیا در همه دعاوی می توان به قرار منع تعقیب اعتراض کرد ؟

بله. قابلیت و امکان اعتراض به منع تعقیب ارتباطی با نوع جرم و اتهام ندارد و در تمام دعاوی و موضوعات می توان به قرار منع تعقیب اعتراض کرد فقط اینکه ضرورت دارد حتما جرم شاکی خصوصی داشته باشد.در جرایم دارای جنبه عمومی صرف دادستان و مدعی العموم به قرار منع تعقیب اعتراض نمی کنند.

قرار منع تعقیب با قرار موقوفی تعقیب چه تفاوت هایی دارد ؟

قرار منع تعقیب مخصوص موردی است که مرجع تحقیق و تعقیب دلایل توجه اتهام را کافی نمی داند و یا اتهام را متوجه متهم تشخیص نمی دهد اما قرار موقوفی تعقیب خاص مواردی است که صرفنظر از توجه یا عدم توجه اتهام به دلایل قانونی از جمله : تغییر قانون یا فوت متهم و یا رضایت شاکی در جرایم قابل گذشت، امکان و قابلیت رسیدگی منتفی می شود.

در چه مرحله ای می توان به قرار منع تعقیب اعتراض کرد ؟

بعد از صدور قرار منع تعقیب از مرجع تحقیق ظرف 10 روز می توان به قرار صادره اعتراض نمود.اعتراض در دادگاه کیفری دو مورد بررسی قرار می گیرد. نکته : در صورتی که جرم از جمله جرایمی باشد که در صلاحیت رسیدگی بدوی دادگاه کیفری یک باشد مرجع اعتراض به قرار دیوان عالی کشور است. نکته: در صورتی که رسیدگی به اتهام و تحقیقات مقدماتی در صلاحیت دادگاه کیفری دو باشد مرجع رسیدگی به اعتراض دادگاه کیفری یک است.

پرداخت تدریجی مبلغ چک

در صورتی که برای بدهی چکی داده اید و تصمیم گرفتید که مبلغ آن چک را به تدریج به طلبکار بدهید، باید مشخص کنید و جایی ثبت کنید که این پول هایی که به آن شخص می دهید برای آن چک است. اگر این کار را نکنید ممکن است آن شخص پس از دریافت مبلغ چک با آن چک علیه شما در دادگاه دعوا طرح کند . اثبات این که پول های پرداختی بابت چک بوده برایتان سخت می شود.

گم، سرقت و جعل شدن چک

اگر دسته چک یا یک برگ از دسته چکتان گم، سرقت و جعل شد باید در اولین فرصت تقاضای دستور عدم پرداخت وجه چک به بانک بدهید ولی این کار کافی نیست و باید به دادسرا بروید و شکایت طرح کنید و ظرف یک هفته گواهی تقدیم شکایت از مرجع قضایی دریافت کنید و به بانک بدهید. در غیر این صورت بعد از یک هفته بانک به تقاضای هر کسی که چک را ارائه کند مبلغ آن را پرداخت می کند.

خطر وکالت بلاعزل

وکالت بلاعزل با فوت یا دیوانگی هر یک از طرفین (وکیل یا موکل) باطل می شود پس اگر مالی را به صورت وکالتی خریداری می کنید هرچه سریع تر نسبت به تنظیم سند قطعی آن اقدام کنید تا گرفتار مشکلات بعدی نشوید.

آیا دادگاه های عالی می توانند نظر قضایی خود را بر دادگاه های عالی تحمیل کنند؟

خیر در نظام حقوقی ایران چنین امکانی وجود ندارد و همانطور که گفته شد صرفاً دادگاه ها ملزم به تبعیت از مفاد رأی وحدت رویه می باشند بنابراین دادگاه ها الزامی به تبعیت از آراء دادگاه های بالاتر بجز در مورد رأی وحدت رویه ندارند.

آراء وحدت رویه دارای چه اثری می باشد؟

همانطور که پیش تر توضیح داده شد رأی وحدت رویه حکم قانون دارد و تبعیت از آن برای دادگاه لازم التباع می باشد اما یک نکته باید مورد توجه قرارگیرد و آن این که آرای مذکورنسبت به احکامی قطعی شده بی اثر می باشد اما در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور و دادگاه ها لازم التباع می باشد یعنی دادگاه در صدور آراء مکلف به تبعیت از مفاد آراء مذکور می باشند.

رأی وحدت رویه با چه تشریفاتی صادر می گردد؟

به موجب قانون هرگاه در موضوع مشابه آرای مختلفی از حکم صادر گردد، این آراء چون با هم در تعارض می باشند موضوع در هیأت عمومی وحدت رویه مطرح می گردد در این خصوص رئیس دیوان عالی کشور و دادستان کل کشور به هر طریق که از این امر آگاه شوند، نظر هیأت عمومی را درخواست می نمایند هیأت عمومی دیوان عالی کشور با حضوردست کم یک چهارم از رؤسا و مستشاران و اعضای معاون کلیه شعب دیوان مزبور با ریاست دیوان یا معاون وی و با حضور دادستان کل کشور یا نماینده وی تشکیل می گردد و موضوع مورد اختلاف بررسی و تصمیم گیری می گردد. در این صورت نظر اکثریت که مطابق موازین شرعی باشد ملاک عمل فوق بود در حقیقت در روند صدور چنین رأی بدواً دادستان کل کشور به دفاع از یکی از آراء صادره متفاوت خواهد پرداخت و سپس هیأت عمومی با توجه به نظر دادستان کل کشور تصمیم لازم را در خصوص صدور رأی مذکور اتخاذ می نمایند.

رأی وحدت رویه چگونه از آرای دیگر متمایز می گردد؟

رأی وحدت رویه جزء آرایی محسوب می گردد که در موارد اختلاف بین دادگاه ها صادر می گردد و تنها رأیی است که دادگاه ملزم به رعایت مفاد آن و استناد به آن در آراء صادره می باشند. با توجه به این که قضات در استنباط از قانون و اتخاذ نظر قضایی آزاد می باشند و همیشه این احتمال وجود دارد که از متون قانونی برداشت های متفاوتی داشته باشند، پیامد آن صدور آرای مختلف در خصوص موضوعات مشابه می باشد بنابراین در این موارد ضرورت دارد که برای جلوگیری از صدور آراء متفاوت و متعارض و همچنین جلوگیری از بی اعتباری دستگاه قضایی آرائی صادر گردد که قضات بتوانند در موارد مشابه مطابق آن عمل نمایند.

قرابت رضاعی

قرابت رضاعی خاص‌ترین نوع قرابت است. این نوع از قَرابت زمانی شکل می‌گیرد که طفلی از زنی غیر از مادر خود شیر بخورد. برای مثال دایه جزو خویشاوندان رضاعی به شمار می‌آید. در مواردی ممکن است به دلیل کمبود شیر مادر کودک مجبور به خوردن شیر زنی به غیر از مادر خود باشد. قوانین مربوط به قرابت رضاعی در ماده ۱۰۴۶ قانون مدنی ذکر شده است. قَرابت رضاعی نیز مانند قَرابت سببی و نسبی محدودیت های در امر ازدواج ایجاد می‌کند. برای مثال هیچ مردی نمی‌تواند با مادر و خواهر رضاعی خود ازدواج کند.

قرابت سببی باعث در برخی از موارد باعث ایجاد ممنوعیت در نکاح می‌شود:

.نکاح با برخی از اقربای سببی کاملا ممنوع است. یعنی حکم ممنوعیت ابدی دارند. برای مثال ازدواج با مادر زن در هر شرایطی ممنوع است.

.نکاح با برخی از اقربای سببی در شرایطی ممنوع است که قَرابت قبلی پایدار باشد. برای مثال ازدواج با خواهر زن در صورت وجود قَرابت قبلی ممنوع است.

.نکاح با برخی از اقربای سببی بدون اجازه همسر ممنوع می‌شود. برای مثال مرد نمی‌تواند بدون اجازه زن با دختر خواهر زن ازدواج کند.

قرابت سَببی

قرابت سببی به واسطه ازدواج شکل می‌گیرد. در بحث انواع قرابت، قَرابت سببی بسیار مورد توجه حقوق دانان قرار دارد. چرا که اغلب دعاوی حقوقی حول قرابت سببی می‌چرخد. بارزترین مثال قَرابت سببی رابطه زن و شوهری است. یک مرد و زن به واسطه ازدواج نوعی رابطه خویشاوندی برقرار می‌کنند. قرابت سببی در ماده ۱۰۳۳ قانون مدنی توضیح داده می‌شود. بر طبق این ماده مرد و زنی که به واسطه ازدواج با یکدیگر رابطه خویشاوندی پیدا می‌کنند، تمام خویشاوندان نسبی ایشان با دیگری قَرابت سببی خواهند شد. این مسئله در مورد تمامی خویشاوندان زن و شوهر صدق می‌کند. برای مثال پدر و مادر زن یک مرد را در نظر بگیرید. پدر و مادر زن به واسطه ازدواج دختر آنها با یک مرد، اقربای سببی آن مرد به شمار می آیند. همین مورد در باب پدر و مادر مرد هم صادق است.

قوانین که برای ایجاد حرمت در نکاح تعیین شده است هم برای نکاح دائم و هم برای نکاح موقت برقرار است. برای مثال اگر مردی به طور موقت با زنی ازدواج کند، نکاح با مادر آن زن حرام خواهد بود. در اصطلاحات قانونی حرام ابدی می گویند. یعنی مادر آن زن تا ابد برای مرد حرام است.

قَرابت نَسَبی

در لفظ ساده، قرابت نسبی را رابطه خونی شکل می‌دهد. یعنی خویشاوندی که به نحوی با دیگری رابطه‌ی خونی داشته باشد در زمره مصادیق قرابت نسبی قرار می‌گیرد. به موجب ماده ۱۰۳۲ قانون مدنی، مفاهیم مربوط به قَرابت نسبی را به اختصار مورد بررسی قرار می‌دهیم. از مثال های بارز قَرابت نسبی میتوان به رابطه پدر فرزندی و مادر فرزندی اشاره کرد. هر شخصی به موجب رابطه خونی با پدر و مادر خود رابطه ی نسبی دارد. روابطی مانند برادر و خواهر، عمه، عمو، دایی، خاله و … نیز جزو مصادیق قَرابت سببی هستند. خود قرابت سببی نیز انواع مختلفی دارد. رابطه سببی میتواند به واسطه تولد باشد، یعنی همان رابطه پدر فرزندی. این نوع از قَرابت سببی را خویشاوندان در خط مستقیم نیز می‌گویند.

موارد اعتراض به رای صادر شده توسط قاضی

۱- واخواهی (شکایت از رای غیابی): یکی از موارد اعتراض به رای قاضی، واخواهی یا اعتراض به رای غیابی از طریق عادی و موافق قاعده در شکایت از آرا غیابی می­باشد. محکوم علیه غایب، حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. مهلت واخواهی به احکام غیابی برای محکومین مقیم کشور معادل ۲۰ روز می­باشد. از طرفی، برای محکومینی که خارج از کشور اقامت دارند معادل ۲ ماه پس از تاریخ ابلاغ واقعی می­باشد.

 

۲- تجدید نظرخواهی (اعتراض به رای دادگاه): تجدید نظرخواهی از راه­های عادی اعتراض به رای و موافق قاعده است که به صورت خودکار مانع اجرای حکم می­شود. بعضاً محکوم به علت مورد قبول نبودن قاضی، به رای وی اعتراض می­کند. 

تغییر قاضی پرونده در دادگاه به چه صورت است؟

تغییر شعبه دادگاه و تغییر قاضی پرونده به ترتیب در حال بررسی است. مطابق ماده ۴۶ قانون، دادرسان و قضات تحقیق در مواردی، می­بایست از رسیدگی و تحقیق امور پرونده­ی موجود، امتناع کنند. از طرفی، طرفین دعوا هم می­توانند در این شرایط، قضات و دادرسان را رد کنند. موارد مد نظر، به شرح زیر هستند:

 

الف) وجود قرابت نسبی یا سببی تا درجه سوم از هر طبقه بین دادرس یا قاضی تحقیق با یکی از طرفین دعوا یا اشخاصی که در امر جزایی دخالت دارند.

 

ب) دادرس یا قاضی تحقیق، قیم یا مخدوم یکی از طرفین باشد یا یکی از طرفین، مباشر یا متکفل امور قاضی یا همسر او باشد.

 

ج) دادرس یا قاضی تحقیق یا همسر یا فرزند آن­ها، وارث یکی از اشخاصی باشد که در امر جزایی دخالت دارند.

 

د) دادرس یا قاضی تحقیق در همان امر جزایی، قبلا اظهار نظر ماهوی کرده و یا شاهد یکی از طرفین می­باشد.

 

ه) بین دادرس یا قاضی تحقیق و یکی از طرفین، همسر یا فرزند او، دعوای حقوقی یا جزایی مطرح باشد و یا در سابق مطرح بوده و از تاریخ صدور حکم قطعی دو سال بیش­تر نگذشته باشد.

 

و) دادرس یا قاضی تحقیق یا همسر یا فرزندان آن­ها، نفع شخصی در موضوع مطرح شده، داشته باشند.

محجورین چه افرادی هستند؟

اگر افراد اهلیت لازم برای اجرا کردن حق را نداشته باشند، قانون این نوع افراد را محجورین می نامد. محجورین از حقوقی مانند تصرف کردن در حقوق مالی و غیر مالی و اموال محروم هستند.

این موضوع دلایل مختلفی دارد، به عنوان مثال نرسیدن به سن قانونی، عدم بالغ شدن، عدم رشد عقلی و نداشتن شرایط لازم برای اجرای حقوق می توانند دلیل محروم شدن از اجرای حقوق باشند. 

انواع اهلیت

اهلیت می تواند از نوع استیفا یا تمتع باشد. اهلیت تمتع شامل هر فرد زنده متولد شده می شود اما اهلیت استیفا تنها به افراد دارای شرایط مربوط می شود. ماده ۹۵۶ قانون مدنی به اهلیت تمتع اشاره دارد: «اهلیت برای دارا بودن حقوق، با زنده متولد شدن انسان، شروع و با مرگ او، تمام می شود.»

ماده ۹۵۷ قانون مدنی: «حمل از حقوق مدنی، متمتع می گردد، مشروط بر این که زنده متولد شود.»

ماده ۹۵۸ قانون مدنی اهلیت استیفا را اینگونه توصیف می کند: «هر انسان، متمتع از حقوق مدنی خواهد بود، لیکن هیچ کس نمی تواند حقوق خود را اجرا کند، مگر اینکه برای این امر، اهلیت قانونی داشته باشد.»

ماده ۲۱۱ قانون مدنی نیز مربوط به اهلیت استیفا می باشد و اینگونه بیان می شود که: «برای این که متعاملین اهل محسوب شوند باید بالغ و عاقل و رشید باشند».

اهلیت چیست؟

هر فردی از زمانی که متولد می شود، دارای اهلیت حقوق می باشد، یعنی می تواند دارای حق باشد اما اهلیتی که برای اجرای حقوق مورد توجه است، دارای شرایط ویژه ای خواهد بود. به عنوان مثال، تمام افراد حق ازدواج دارند اما برای ازدواج کردن نیاز به رسیدن به سن قانونی وجود دارد. به طور کلی اهلیت بر روی جنبه های مختلف زندگی و روابط افراد اثر می گذارد.

اهلیت در معنای لغوی کلمه صلاحیت، لیاقت و شایستگی برای انجام اموری را نشان می دهد. تعریف دقیقی از کلمه اهلیت در قانون وجود ندارد. با این وجود، اهلیت از نگاه حقوقی به شایستگی که فرد برای اجرای حقوق دارد، مربوط می شود. در کل به صفات و ویژگی هایی که معنای شایستگی و صلاحیت اجرای یک حق را نشان می دهند، اهلیت گفته می شود.

اهلیت در وصیت چیست و شرایط اجتماع صغیر و کبیر چگونه است؟

هر فردی برای اینکه بتواند امور حقوقی را انجام دهد، باید دارای ویژگی های خاصی باشد. این نوع قابلیت و توانایی ها به فرد اجازه انجام موارد خاصی را می دهند. نداشتن این ویژگی ها نیز فرد را از انجام آن اقدامات باز می دارد. زمانی که فرد حق اجرای امور خاصی را پیدا کرد و شایستگی آن را داشت، به این موضوع اهلیت گفته می شود. اهلیت برای موارد مختلفی استفاده می شود که یکی از آن اهلیت در وصیت است.