جانمایی پلاک ثبتی

منظور از جانمایی پلاک ثبتی تعیین موقعیت مکانی ملک بر اساس پلاک ثبتی آن است. این کار که تقریبا کاری دشوار و سخت می باشد نیاز به مهارت خاصی داشته و به کمک افراد متخصص قابل دست یابی خواهد بود. بطور معمول این روند زمانی که پلاک ثبتی یک ملک را داریم و از موقعیت مکانی آن اطلاعاتی نداریم بکار خواهد آمد. این موارد معمولا در املاک موروثی بسیار دیده می شود که می توان به کمک افراد متخصص نسبت به جانمایی ملک اقدام کرد.

استعلام وضعیت ثبتی ملک

پیش از انجام معاملات ملکی، برای اطمینان از شرایط معامله و مالک مربوطه، استعلام وضعیت ملک یکی از ضروریات معامله به شمار می رود. بطوری که با استعلام ملک می توان به اطلاعات کامل در مورد ملک و مالک آن دست یافت. به عنوان مثال اگر ملک مورد نظر در رهن بانک قرار داشته باشد با استعلام وضعیت ثبتی ملک پیش از انجام معامله، می توان از این موضوع مطلع شد. 

برای استعلام ملک و شرایط ثبتی آن با ارائه پلاک ثبتی می توان براحتی به مهم دست یافت و با اطمینان در معملات مربوطه وارد شوید.

پلاک تفکیکی چیست؟

پس از تقسیم بندی و ثبت اراضی مختلف شهر، شاهد تقسیم بندی هایی در املاک نیز هستیم. بطوری که بسیاری از املاک دارای تقسیم بندی هایی در خود ساختمان یا ملک مربوطه می باشند که برای تشخیص هر کدام از آنها و پیدا کردن آن، اعدادی را به هر قسمت اختصاص می دهند و معمولا بسته به تعداد قسمت های تفکیک شده در ساختمان از 1 تا هر چندتایی ادامه می یابد. به عنوان مثال در مجتمع های تجاری هر واحد تجاری احداث شده دارای یک پلاک مشخص می باشد که با توجه با محل قرارگیری آن واحد تعیین می شود. علاوه بر این ساختمان های مسکونی نیز این تقسیم بندی ها را داشته و به کمک آنها واحد های مسکونی تعریف شده در ملک مربوطه را تفکیک و مشخص می کنند. در مجموع می توان اینطور بیان کرد که اعدادی که به منظور تفکیک بخش های داخلی ساختمان و یا املاک مختلف، به آنها تعلق می گیرد را پلاک تفکیکی می گویند. این پلاک به معنی این می باشد که هر کدام از بخش های تفکیک شده قابلیت دریافت سند شش دانگ را داشته و می توان آن قطعه از ملک را براحتی خرید و فروش کرد.

پلاک تفکیکی همان شماره ردیف در صورت مجلس تنظیم شده برای ثبت اسناد و یا دریافت گواهی پایان کار است. علاوه بر این پلاک تفکیکی در سند، بنچاق و یا نقشه تفکیکی ملک نیز درج می شود.

تفاوت پلاک اصلی و فرعی

همانطور که در بالا اشاره شد پلاک های ثبتی شامل دو عدد می باشد که پلاک اصلی و فرعی نام دارند و هر دو در اسناد ملکی به عنوان پلاک ثبتی آن ملک درج می شوند. پلاک اصلی نشان دهنده قطعه مادر بوده و پلاک فرعی نشان دهنده محل قرار گیری ملک در قطعه اصلی است. عدد ثبت شده به عنوان پلاک اصلی و فرعی با یک ممیز(/) از یکدیگر جدا شده و برای تشهیص آنها می توان از قبل و بعد ممیز کمک گرفت. بطوری که عدد قبل از ممیز یعنی سمت چپ آن عدد اصلی و عدد بعد از ممیز و سمت راست آن عدد فرعی پلاک خواهد بود. 

منظور از استعلام سند چیست؟

در بازار مسکن هر روزه شاهد معاملاتی هستیم که افراد در جهت سرمایه گذاری و یا سکونت انجام می دهند. در معاملات خرید و فروش ملک به دلیل بالا بودن سرمایه مورد نیاز برای آن؛ بررسی جوانب مختلف و در نظر گرفتن نکات حقوقی مربوطه ضرورت می یابد. یکی از مورادی که می تواند اطمینان لازم برای انجام معامله ای را برای افراد فراهم آورد؛ استعلام ملک و سند مورد نظر می باشد. 

منظور از استعلام انواع سند ملکی؛ بررسی اعتبار یک سند از نظر قانونی بودن و رعایت موارد حقوقی آن می باشد. استعلام ملک به منظور بررسی شرایط ثبتی و همچنین بررسی مالکیت ملک انجام می گیرد و اعتبار سند و فروشنده را برای افراد مشخص می کند. برای این منظور سازمان ثبت استاد و املاک کشور تدابیر و قوانین مشخصی را وضع کرده و رعایت آن ها در معاملات ملکی را اجباری کرده است. به این ترتیب افراد با اطمینان بیشتری وارد معامله شده و مشکلات حقوقی معاملات کاهش می یابد.

شرایط حق ارتفاق

حق ارتفاق در صورتی برای ملک و مالک آن برقرار خواهد بود که برخی شرایط مشخص و منطبق بر قانون، در ملک مورد نظر ایجاد شده باشد. علاوه بر این حدود استفاده از حق ارتفاق نیز مشخص بوده و افراد می بایست با توجه به آن ها و ضمن رعایت شروط مربوطه اقدام کنند. از جمله شرایطی که برای حق ارتفاق می توان یادآور شد، موارد زیر را شاهد هستیم:

 

حق ارتفاق متعلق به اموال غیر منقول(غیر قابل جا به جا کردن) می باشد.

حق ارتفاق به طور معمول برای املاک و زمین های مجاور یکدیگر ایجاد می شود.

حق ارتفاق تنها جهت رفع حاجت ایجاد شده و بیش از آن امکان تصرف وجود نخواهد داشت.

حق ارتفاق برای ملک ایجاد شده و نه برای مالک. به عبارتی مالک یک زمین با شرایط مکانی مشخص می تواند از این حق بهره مند باشد.

حق ارتفاق حقی است که افراد به تبعیت از ملکشان در ملک دیگری دارند و به مالک ارتباط ندارد.

این حق با ملک همراه بوده و با انتقال مالکیت ملک، حق ارتفاق نیز منتقل خواهد شد.

حق ارتفاق با تغییر مالک از بین نخواهد رفت چرا که تابع زمین و ملک می باشد.

حق ارتفاق جدا از مالکیت ملک نبوده و نمی توان به صورت مجزا آن را انتقال داد.

حق ارتفاق به سبب شرایط ملک و زمین مورد نظر معمولا دایمی می باشد.

این حق مدت زمان مشخصی ندارد و جزو حقوقی دائمی به شمار می رود.

افراد جهت بهبود شرایط یکدیگر می توانند برای ملک و زمین دیگری حق ارتفاق ایجاد کنند که معمولا به طور موقت بوده و با توافق میان مالکان انجام خواهد شد.

حق ارتفاق با تقسیم ملک مربوطه تقسیم نخواهد شد. 

حق ارتفاق در صورت تقسیم ملک برای تمامی مالکان برقرار خواهد بود.

در صورت وجود شراکت در مالکیت زمین و ملک مربوطه، این حق متعلق به تمام مالکین بوده و هیچ یک از مالکین نمی تواند مانع استفاده از حق ارتفاق دیگری شود.

لازم به ذکر است هم مالک ملک و هم دارنده حق ارتفاق موظفند، حقوق یکدیگر را رعایت کنند و نباید با توجه به حق خود، اعمالی انجام دهند که باعث ضرر به طرف مقابل شود.

حق ارتفاق چیست؟

حق ارتفاق ریشه در واژه رفاقت داشته و با مفهوم مدارا کردن ببان کننده حقی است که مالک ملک در اختیار داشته و می تواند با توجه به آن از ملک دیگری استفاده مشخصی را داشته باشد. به عنوان مثال چنانچه فردی برای استفاده از زمین و یا ملک خود، از ملک دیگری عبور کند، این حق برای وی ایجاد شده و صاحب ملک دیگر نیز می بایست با وی همراهی لازم را داشته باشد. این حق وابسته به مالکیت افراد بوده و انواع مختلفی را شامل می شود.

دعوای فک رهن چه انواعی دارد؟

دعوای فک رهن در قانون به دو شکل مطرح می‌شود: مستقل و الزام به تنظیم سند.

 

1. دعوای فک رهن مستقل

در این مورد رهن دهنده مال خود را در اختیار شخص ثالثی مثل بانک قرار می‌دهد. به موجب این قرارداد رهن دهنده تعهد می‌کند مال او تا زمان پرداخت بدهی در گرو شخص ثالث بماند. اگر فک رهن با وجود پرداخت کامل بدهی‌ها انجام نشده باشد، فرد می‌تواند دعوای الزام به فک رهن را مطرح کند. همچنین می‌تواند درخواستی مبنی بر دریافت خسارت و اجرت المثل ایام عدم فک رهن را نیز تنظیم کند.

 

2. الزام به تنظیم سند رسمی

سازندگان یک ملک ممکن است قبل از فروش آن را در گرو وام قرار دهند و وام بگیرند. در چنین شرایطی آنها فقط می‌توانند با قولنامه ملک خود را به خریداران بفروشند. در این حالت فروشنده تعهد می‌کند که به محض فک رهن، سند رسمی را به نام خریدار کند. اگر فروشنده این کار را نکرد، خریدار می‌تواند دادخواستی مبنی بر الزام او به تنظیم سند رسمی تنظیم کند.

نکتۀ مهم:3

تمامی مدارکی که به دادخواست پیوست شده‌اند، باید مهر کپی برابر اصل داشته باشند.

دعوای فک رهن چیست و چه زمانی مطرح می‌شود؟

در بعضی مواقع طلبکار به دلایل مختلف بعد از پرداخت بدهی هم فک رهن نمی‌کند. در چنین مواقعی شخص راهن (بدهکار سابق) می‌تواند با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی دادخواست الزام طلبکار به فک رهن را تنظیم کند. برای تنظیم شدن این دادخواست، ارائۀ این مدارک الزامی است:

 

کپی سند رهنی

کپی قرارداد رهنی

کپی اسناد پرداخت بدهی‌ها و تسویه حساب

برای فک رهن روش سپرده‌ گذاری بهتر است یا تسویه حساب؟

جواب این سؤال بستگی به موقعیتی دارد که شما در آن هستید. اگر تعداد کمی از اقساط وام را پرداخت کرده‌اید، بهتر است با بانک تسویه حساب کنید. اما چرا بهتر است این کار را بکنید؟ بدهی شما به بانک دو بخش دارد: اصل بدهی و سود باز پرداخت. در اقساطی که شما می‌پردازید، نسبت اصل بدهی و سود باز پرداخت یکسان نیست. به عبارت دیگر در اقساط اولیه، سهم سود بازپرداخت بالاتر است. به مرور و با پرداخت اقساط بعدی، از سهم سود باز پرداخت کم و به اصل بدهی افزوده می‌شود. اما اگر بخواهید در همان اقساط اول تسویه حساب کنید، فقط اصل بدهی‌تان را خواهید پرداخت. در این صورت شما با پرداخت سودهای باز پرداخت بیشتر ضرر نمی‌کنید و با پرداخت اصل بدهی، سند فک رهن می‌شود.

ممکن است شما بخش زیادی از اقساط وام را پرداخت کرده باشید. بنابراین شما تا اینجا مبلغ زیادی را بابت سود باز پرداخت داده‌اید، درحالی که اصل بدهی‌تان تغییر زیادی نکرده است. در چنین شرایطی اگر بخواهید تسویه حساب کنید، باید مبلغی حدود بدهی اولیه را بپردازید. بنابراین در این وضعیت انتخاب روش سرمایه‌گذاری برای شما به‌صرفه‌تر از تسویه حساب خواهد بود.

نکتۀ مهم:2

در طرح رها شما باید تا زمانی که اقساط وام تمام می‌شود، آن را پرداخت کنید. پیش از پرداخت تمامی اقساط، شما نمی‌توانید مبلغ سپرده را از حسابتان خارج کنید. البته بانک در ازای این سپرده معادل بیشترین نرخ سود مجاز مصوب را به شما خواهد داد. شما هم می‌توانید از مبلغ سود سپرده برای پرداخت اقساط استفاده کنید.

چطور می‌توانیم خانه را از رهن بانک درآوریم؟

اولین راه فک رهن، تسویه حساب با بانک و پرداخت کامل اقساط است. زمانی که تصمیم به فروش خانه‌ای که با وام خریده‌اید می‌گیرید، قطعاً چند قسط از وام را پرداخته‌اید. بنبراین می‌توانید بقیۀ اقساط را هم پرداخت و با بانک تسویه کنید. برای این کار می‌توانید به بانک بروید و درخواست تسویه حساب وام مسکن  را ارائه کنید. بانک میزان بدهی اصلی شما را محاسبه و اعلام می‌کند. پس از آن شما می‌توانید با پرداخت یک جای اقساط باقیمانده، سند را از رهن بانک آزاد کنید.

 

2. سپرده‌ گذاری در بانک‌ها

روش سپرده‌گذاری را چند سالی هست که بعضی از بانک‌ها اجرا می‌کنند. بانک مسکن هم به‌طور ویژه از طریق طرحی به نام طرح رها، امکان این سپرده‌گذاری را فراهم کرده است. شما در این طرح می‌توانید بعد از محاسبۀ باقیماندۀ بدهی، مبلغی معادل 110 درصد آن را در بانک سرمایه‌گذاری کنید. بعد از این کار، سند شما از رهن بانک آزاد خواهد شد.

آیا امکان خرید و فروش خانه‌ای که فک رهن نشده وجود دارد؟

در آگهی‌های فروش بعضی از فروشندگان قید می‌کنند که خانه «وام دار» است. معنای این عبارت این است که خانه با وام خریداری شده و سند آن در رهن بانک است. در چنین مواقعی مبلغ وام هنگام معامله از قیمت خانه کم می‌شود. اما به دلیل فک رهن نشدن این خانه، امکان اینکه سند آن به نام مالک جدید بشود وجود ندارد. این معامله‌ها معمولاً به صورت قولنامه‌ای و با وکالت انجام می‌شود. فروشنده در هنگام معامله به خریدار وکالت می‌دهد که هر وقت اقساط وام تسویه شد، بتواند خانه را به نام خودش بزند.

ریسک معاملاتی که سندشان فک رهن نشده بالاست و مشکلات حقوقی زیادی دارد. بنابراین در زمان انجام چنین معامله‌هایی باید دقت زیادی داشت. فروشنده می‌تواند چنین خانه‌ای را از طریق قولنامه هم‌زمان به چندین نفر بفروشد و کلاهبرداری کند.

چرا باید خانه‌ای را که در ضمانت بانک است فک رهن کنیم؟

اگر قصد داشته باشید خانه‌ای را که در رهن بانک است معامله کنید، فک رهن ضروری خواهد بود. براساس قوانین، معاملۀ خانه بدون فک رهن به ضرر منافع بانک است. در نتیجه اگر پیش از معامله سند را آزاد نکنید، بانک می‌تواند به جرم کلاهبرداری از شما شکایت کند.

چطور می‌توانیم بفهمیم که یک ملک در رهن است؟

ممکن است شما بخواهید ملکی را اجاره کنید یا بخرید. یکی از موارد مهمی که در هنگام خرید و اجاره خونه باید به آن توجه کرد، آزاد بودن سند است. برای اینکه مطمئن شوید سند خانه در رهن کسی یا بانک نیست، باید به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنید. این دفترخانه‌ها می‌توانند وضعیت سند را استعلام و به شما اعلام کنند. توصیه می‌شود به دلیل جلوگیری از بروز مشکلات بعدی، خانه‌هایی را که در رهن بانک هستند نخرید.

نکتۀ مهم:

مکانی که به‌عنوان رهن در اختیار طلبکار است، حکم امانت را دارد. بنابراین او بعد از اتفاق افتادن هر کدام از این سه مورد، باید مال را آزاد کند.

چه راه‌هایی برای فک رهن وجود دارد؟

به طور کلی برای فک رهن‌ها چهار راه وجود دارد:

 

بدهکار بدهی خود را به‌طور کامل پرداخت کند.

طلبکار از دریافت طلبش منصرف شود و آن را به طور کامل ببخشد.

طلبکار از دریافت ضمانت و رهن منصرف شود و آن را آزاد کند.

مال در گرو (مرهونه) از بین برود.

فک رهن چیست؟

حال که با تعریف رهن و موارد حقوقی مربوط به آن آشنا شدیم، بهتر است به تعریف فک رهن بپردازیم. کلمۀ «فکّ» از نظر لغوی به معنای آزاد کردن و جدا ساختن است. در اصطلاح حقوقی فک رهن به آزاد کردن مالی گفته می‌شود که به عنوان وثیقه در دست طلبکار بوده است.

به عنوان مثال برای اینکه بتوانیم ملکی را که در رهن بانک است بخریم یا بفروشیم، باید آن را فک رهن کنیم. در واقع فک رهن به معنی آزاد کردن سند ملکی است که به‌عنوان وثیقه یا ضمانت در اختیار بانک بوده است.

9 نکتۀ حقوقی مهم دربارۀ رهن

در بعضی قراردادها و عقودی که در قانون مدنی آمده است، شرط است که مال به طرف مقابل تسلیم بشود. عقد رهن هم جزو این قراردادهاست و مال حتماً باید به رهن گیرنده یا طلبکار تسلیم شود.

اگر مالی به‌عنوان رهن یا ضمانت به کسی داده شود، بدهکار همچنان مالک آن است. بنابراین می‌تواند آن را اجاره دهد.

اگر بدهکار بخواهد مالی را که در رهن است بفروشد، باید موافقت طلبکار را جلب کند. البته بدهکار هر زمان که خواست می‌تواند با پرداخت بدهی، وثیقه و رهن خود را آزاد کند.

مالی که رهن یا ضمانت داده می‌شود، باید قابل مشاهده و لمس باشد. فرض کنید فردی که به کسی بدهکار است، از نفر سومی طلبکار باشد. او در این شرایط نمی‌تواند آن طلب را به‌عنوان ضمانت یا رهن در نظر بگیرد. چون آن طلب در حال حاضر قابل مشاهده و لمس نیست. حتی حق سرقفلی مغازه هم به دلیل قابل رؤیت نبودن، نمی‌تواند وثیقه یا ضمانت باشد.

در صورتی که طلبکار بدهی‌اش را نپردازد، طلبکار می‌تواند طلبش را با فروش وثیقه یا ضمانت وصول کند.

عقد رهن قراردادی است که به سبب وجود دین یا بدهی بسته می‌شود. بنابراین هر زمان که طلب یا دین پرداخت شود یا از بین برود، رهن و ضمانت هم معتبر نخواهد بود.

امکان فسخ قرارداد رهن بعد از امضا شدن برای طلبکار وجود دارد. اما بدهکار نمی‌تواند به‌صورت یک طرفه و بدون موافقت طلبکار قرارداد را فسخ کند.

بدهکار علاوه بر مال خود، می‌تواند مال شخص دیگری را هم به‌عنوان رهن به طلبکار بدهد. البته برای این کار باید رضایت آن شخص را بگیرد. به این نوع رهن، رهن عاریه‌ای گفته می‌شود.

اگر چند نفر در یک مال شریک باشند (اصطلاحاً مال مشاع  باشد) هر کدام از آنها می‌توانند سهم خود را به رهن بگذارند.