به موجب ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی:
“هرکس به وسیله صحنه سازى از قبیل پى‌کنى، دیوارکشى، تغییر حد فاصل، امحاى مرز، کرت‌بندى، نهرکشى، حفر چاه، غرس اشجار و زراعت و امثال آن به «تهیه آثار تصرف در اراضى مزروعى اعم از کشت شده یا در آیش زراعى، جنگلها و مراتع ملى شده، کوهستانها، باغها، قلمستانها، منابع آب، چشمه‌سارها، انهار طبیعى و پارکهاى ملى، تأسیسات کشاورزى و دامدارى و دامپرورى و کشت و صنعت و اراضى موات و بایر و سایر اراضى و املاک متعلق به دولت یا شرکتهاى وابسته به دولت یا شهرداریها یا اوقاف و همچنین اراضى و املاک و موقوفات و محبوسات و اثلاث باقیه که براى مصارف عام المنفعه اختصاص یافته یا اشخاص حقیقى یا حقوقى به منظور تصرف یا ذى حق معرفى کردن خود یا دیگرى، مبادرت نماید یا بدون اجازه سازمان حفاظت محیط زیست یا مراجع ذى صلاح دیگر مبادرت به عملیاتى نماید که موجب تخریب محیط زیست و منابع طبیعى گردد یا اقدام به هرگونه تجاوز و تصرف عدوانی یا ایجاد مزاحمت یا ممانعت از حق در موارد مذکور نماید به مجازات یک ماه تا یک سال حبس محکوم مى‌شود.”
دادگاه موظف است حسب مورد رفع تصرف عدوانى یا رفع مزاحمت یا ممانعت از حقّ یا اعاده وضع به حال سابق نماید.
تبصره ۱ – رسیدگى به جرائم فوق الذکر خارج از نوبت به عمل مى‌آید و مقام قضائى با تنظیم صورتمجلس دستور متوقف ماندن عملیات متجاوز را تا صدور حکم قطعى خواهد داد.
تبصره ۲ – در صورتى که تعداد متهمان سه نفر یا بیشتر باشد و قرائن قوى بر ارتکاب جرم موجود باشد قرار بازداشت صادرخواهد شد، مدعى مى‌تواند تقاضاى خلع ید و قلع بنا و اشجار و رفع آثار تجاوز را بنماید.”
به اعتقاد برخی از حقوقدانان ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی تنها ماده برای مقابله با زمین‌خواری تعریف شده است که ضمانت اجرایی لازم را ندارد چراکه که مجازات موجود در این ماده بسیار اندک بوده و نمی‌تواند از زمین خواری جلوگیری کند. همانطور که مشاهده می گردد از ضمانت اجرای پیش بینی شده در ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی بسیار ناچیز بوده و از یک ماه تا یک سال حبس را به همراه دارد که این کوتاهی دوره و کم بودن مجازات نمی‌تواند بازدارندگی لازم را برای جلوگیری از این جرم ایجاد نماید.
همانطور که پیش از این نیز گفته شد زمین خواری به عنوان یک جرم مستقل در قانون مجازات اسلامی مورد جرم انگاری قرار نگرفته است ولی با در نظر داشتن ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی که یکی از طولانی ترین و پیچیده ترین مواد قانون مجازات است ، وصف مجرمانه این عمل می تواند مشمول عناوین مجرمانه قانونی متعددی از جمله تصرف در اراضی مزروعی اعم از یا آیش جنگلها، مراتع ملی شده، کوهستان ها، باغها، چشمه سارها پارک‌های ملی، تاسیسات کشاورزی و دامداری، اراضی موات، اراضی بایر و سایر اراضی و املاک متعلق به دولت شود. در صورتی که زمین خوار را مشمول ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی بدانیم مجازات وی بسیار اندک خواهد بود چرا که مجازات پیش‌بینی شده در ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی حبس از یک ماه تا یک سال است که بسیار اندک می باشد.
علاوه بر ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی تحت عنوان تصرف غیر قانونی ممکن است در برخی موارد زمین خوار را به اتهام کلاهبرداری نیز مورد تعقیب قرار داد مثلا افرادی که خود را ظاهراً مالک نشان میدهند و بر اساس همان اراضی دولتی را تملک میکنند و سپس در آن به احداث بنا روی می آورند در در صورتی که اتهام آنها ثابت گردد آنها به مجازات کلاهبرداری محکوم خواهند شد. در صورتی که شخص تحت عنوان کلاهبردار مورد تعقیب قرار گیرد براساس قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشاء اختلاس و کلاهبرداری، مجازات وی علاوه بر رد مال به صاحبش به هفت سال یک تا هفت سال و پرداخت جزای نقدی معادل مالی که اخذ کرده است محکوم میشود.
