داوری تجاری بین المللی چیست؟

یکی از تقسیم بندی های مهم داوری، تقسیم داوری به داخلی و بین المللی است. در برخی از کشورها از جمله ایران،دو رژیم حقوقی متفاوت بر داوری های داخلی و بین المللی حاکم است. در ایران هرگاه داوری داخلی تلقی شود، آن داوری تابع مقررات مذکور در مواد ۴۵۴ تا ۵۰۱ قانون آیین دادرسی مدنی می باشد. در حالی که اگر داوری بین المللی باشد، آن داوری تابع مقررات مذکور در قانون داوری تجاری بین المللی مصوب سال ۱۳۷۶ خواهد بود. در مطلب زیر سعی شده است به امتیازات داوری نسبت به دادرسی، قانون حاکم بر داوری بین المللی، اشکال مختلف موافقت نامه داوری، ابلاغ رای داوری و تجدید نظر رای داوری اشاره شود.

قرارداد بذل مدت در نکاح منقطع

نظر به اینکه طبق سند نکاحیه منقطع شماره ………………………….. مورخ   /   /  ۱۳ تنظیمی دفتر رسمی ثبت ازدواج شماره …………… تهران بانو:        …………………. فرزند آقای ……………………… و نام مادر خانم ……………….. دارای شناسنامه شماره  …………. صادره از         …………… متولد ……………. ساکن …………………………….

بمدت ………………….. سال کامل شمسی از تاریخ وقوع نکاح همسر منقطعه اینجانب: ……………… فرزند آقای ………………… و نام مادر خانم ……………………… دارای شناسنامه شماره………………………… صادره از ………………… متولد ………………………. ساکن:…………………………………………………………….

بوده، علیهذا بموجب این سند رسمی (و داخل در مدت نکاح منقطع مزبور) باقیمانده مدت نکاح منقطع فوق الذکر را به بانوی مشارالیها بذل نموده و می نمایم و بنابراین بانوی نامبرده از زوجیت منقطعه اینجانب خارج میگردد و مهریه نیز طبق قبض سپرده شماره ………………………. (موجود در این دفتر) به صندوق ثبت بسود بانوی موصوفه تأدیه شده و تمامی شرایط صحت بذل مدت آن نکاحیه منقطعه از هر حیث باقرار جاری شده است.

قبض حق التحریر بشماره…………………………….. تسلیم گردیده و شمارات چاپی این سند عبارتست از:

سری (………………………………..)

تاریخ:                                         محل امضاء:

نمونه قولنامه ملک

فروشنده: ………………………………………………………….

خریدار: ……………………………………………………………..

مورد معامله: ……………………………………………………….

قیمت: مبلغ ……………………. ریال رایج که مبلغ ……………………. ریال از آن نقدا طی چک شماره ……………………. عهده بانک شعبه         ……………….. از سوی خریدار به فروشنده به عنوان بیعانه تسلیم گردیده و مابقی بها را خریدار متعهد است به هنگام تنظیم و امضای سند رسمی انتقال ملک نقدا به فروشنده بپردازد.

شروط:

۱. تاریخ تنظیم و امضاء سند رسمی انتقال ملک این قولنامه روز……………. ماه…………… سال یکهزار سیصد و………………… ……….۱۳ شمسی می باشد که طرفین ملزم به حضور در دفترخانه اسناد رسمی واقع در ………………… به نشانی ……………………………….. در تاریخ مزبور می باشند.

 ۲. تخلیه و تحویل مورد معامله تاریخ………. ماه …………. یکهزار و سیصد و ………………….. ……. ۱۳ شمسی می باشد که باید در سند رسمی موصوفه قید و قبض تخلیه و تحویل از سوی دفترخانه صادر گردد و درصورت عدم تخلیه و تحویل موقع مورد معامله، فروشنده ملزم به تأدیه روزانه مبلغ ………………… ریال به عنوان وجه التزام و جبران خسارات وارده به خریدار علاوه بر تخلیه و تحویل مبیع می باشد.

۳. خریدار حق انتقال این قولنامه را جزئا یا کلا ولو به صورت صلح حقوق و یا وکالت و غیره ندارد. ۴. درصورت عدم حضور خریدار در دفترخانه فوق در آن تاریخ جهت تنظیم و امضاء سند رسمی مربوطه و عدم تادیه مابقی ثمن معامله به طور نقد در همان تاریخ به منزله تخلف خریدار تلقی گردیده و ضمن کأن لم یکن شدن این قولنامه، فروشنده حق دارد بیعانه دریافتی مذکور را به عنوان وجه التزام، بنفع شخصی خود برداشت نماید و خریدار در این صورت حقی بدان ندارد.

۵- عدم حضور فروشنده در تاریخ مذکور در دفترخانه موصوفه برای تنظیم و امضاء سند ذکر شده منزله تخلف فروشنده محسوب گردیده و فروشنده ملتزم است در این صورت علاوه بر رد مبلغ دریافتی بیعانه فوق نیز مبلغی معادل بیعانه فوق الذکر به عنوان وجه التزام به خریدار بپردازد.

۶. ملاک عدم حضور هریک جهت انجام تعهدات متن، گواهی دفترخانه مذکور خواهد بود.

۷. تادیه مالیات ها اعم از مالیات نقل و انتقال و تعاون ملی و غیره و عوارض شهرداری و بیمه به عهده فروشنده است و هزینه های محضر اعم از حق الثبت و حق التحریر و بهای اوراق رسمی مربوطه و احتمالا پاداش کارکنان دفترخانه به عهده طرفین و بالمناصفه می باشد.

۸. درصورت بروز قوه قاهره (فورس ماژور) موثر در تأخیر تحصیل گواهی های مالیاتی، استعلام ثبت و نوسازی و بیمه و احتمالا پایان کار یا عدم خلاق و تمدیدیه های آن که مورد تعهد فروشنده است با اخذ گواهی های مربوط علت قانونی تأخیر آن از مراجع صادر کننده آن گواهی ها و با اعلام قبلی رسمی فروشنده به خریدار وقت حضور موضوع شرط اول و بالطبیعه وقت تخلیه و تحویل موضوع شرط دوم بالا به همان میزان افزوده خواهد شد.

۹. این قولنامه در ۲ نسخه متحد المتن والاعتبار تنظیم و پس از امضاء بین طرفین مبادله گردیده است.

برای مثال به موجب ماده واحده قانون تسهیل تسویه بدهی بدهکاران شبکه بانکی کشور مصوب ۹۸:

به‌منظور حمایت از رونق تولید و تسهیل تسویه بدهی ریالی غیر جاری تولیدکنندگان به بانک‌ها و مؤسسات اعتباری، چنانچه تسهیلات – گیرندگانی که تمام یا بخشی از بدهی سررسید شده خود را تا پایان سال ۱۳۹۷ پرداخت نکرده‌اند، بخواهند بدهی غیر جاری خود را نقداً تسویه نمایند، بدهی آنان به ترتیب زیر محاسبه خواهد شد:

درصورتی‌که قرارداد تسهیلات گیرنده با بانک یا مؤسسه اعتباری تجدید یا امهال نشده باشد، همان قرارداد، ملاک محاسبه مانده بدهی تسهیلات گیرنده بر اساس این قانون خواهد بود.

استمهال چه تفاوتی با امهال دارد؟

حال که با استمهال آشنا شدیم و موارد کاربرد آن را در حقوق و قوانین ایران شناختیم لازم است که با مفهوم دیگری که شبیه به استمهال است نیز آشنا شویم.

امهال از نظر معنای لغوی همانند استمهال به معنای فرصت دادن و زمان دادن می باشد. و به اصطلاح همانند استمهال به معنای فرصت دادن به بدهکار جهت پرداخت قروض خود به طلبکار می باشد. اما موضوعی که امهال را با استمهال متمایز و متفاوت می کند در نوع پرداخت آن است.

به عبارتی در استمهال در صورت مهلت دادن به بدهکار جهت پرداخت، خسارت تاخیر در پرداخت نیز از او قابل مطالبه خواهد بود.

برای مثال اگر چکی در موعد مقرر پرداخت نشده باشد و دارنده به صادر کننده چک مهلتی جهت پرداخت بدهد، می تواند علاوه بر دریافت مبلغ اصل چک، خسارت تاخیر در پرداخت چک را مطابق با قانون از صادر کننده درخواست نماید.

اما درامهال این گونه نیست؛ در امهال در صورتی که به بدهکار مهلتی جهت پرداخت بدهی داده شود خسارت تاخیر در بدهی قابل مطالبه نخواهد بود.

استمهال در قوانین ایران

همانطور که اشاره شد واژه استمهال در قوانین و مقررات ما در مواردی بکار برده شده است که هر کدام به موجب و جهت جداگانه ای از طرف خواهان یا خوانده یک دعوا مطرح شده است. یکی از کاربرد های استمهال در پرداخت وجه به طرف مقابل دعوا است.

به موجب ماده ۲۹۲ آیین دادرسی کیفری که بیان داشته است:

چگونگی پرداخت دیه و مهلت آن به ترتیبی است که در قانون مجازات اسلامی و قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی پیش بینی شده است در صورتی که محکوم علیه (منظور کسی که در دعوا محکوم شده است، شکست خورده است) نتواند در مدت مقرر بپردازد و از دادگاه درخواست استمهال و تقسیط نماید دادگاه به تقاضای او رسیدگی و یا تعیین مهلت مناسب، برای پرداخت تقسیطی، حکم مقتضی صادر می نماید.

همچنین در خصوص چک، قانون مقرر داشته است که:

صادرکننده چک در صورت شکایت دارنده به جهت عدم پرداخت چک در موعد مقرر، می تواند از دادگاه جهت پرداخت وجه چک، تقاضای استمهال در پرداخت چک نماید.

مورد دیگر در این خصوص درخواست استمهال مستاجر نسبت به درخواست تخلیه عین مستاجره از طرف موجر است.

به موجب ماده ۱۳ آئین نامه اجرایی قانون روابط موجر و مستاجر سال ۷۶:

چنانچه در زمان اجرای دستور تخلیه مراجع قضایی و دوایر اجرای ثبت به علت وقوع حوادث غیر مترقبه مستأجر قادر به تخلیه مورد اجاره ‌نباشد و استمهال نماید، مراتب درخواست وی توسط مامور اجرا به مقام قضایی دستور دهنده گزارش می‌شود. مقام قضایی صالح مربوط می‌تواند با استمهال مستأجر برای یک نوبت به مدت حداکثر یک ماه موافقت کند.

مورد دیگر در خصوص صلاحیت و اقدامات سازمان بازرسی کل کشور در خصوص رسیدگی به تخلفات است.

به موجب آئین نامه اجرایی قانون تشکیل سازمان بازرسی کشور مصوب ۹۸:

چنانچه پس از بررسی انجام نظارت و بازرسی، فرد درمظان اتهام قرار گیرد؛ برای تفهیم اتهام و ارائه دفاعیات به وی جهت مراجعه حضوری ابلاغ می شود، در یکی از اقدامات بیان شده در آئین نامه مذکور به استمهال اشاره شده است. براین اساس، چنانچه فرد برای تدارک دفاع استمهال نماید، بازرس با تعیین مهلت مناسب مراتب را صورتجلسه می کند.

مورد دیگر در خصوص استمهال، استمهال کارشناس جهت بررسی بیشتر و دقیق تر به موضوع ارجاع شده به وی می باشد.

مطابق با قانون نظام مهندسی و ایمنی ساختمان، تبصره ماده ۱۷:

 محاکم قضایی می‌تواند جهت انجام کارشناسی نیز از سازمان استان محل خواستار معرفی ‌یک کارشناس یا هیأت کارشناسی خبره و واجد شرایط شوند هیأت مدیره سازمان مکلف است حداکثر ظرف مدت پانزده روز نسبت به معرفی‌ کارشناس یا کارشناسان صلاحیت دار در رشته مربوط به ماهیت دعوی اقدام نماید.

در مواردی که به لحاظ ماهیت کار، نیاز به وقت بیشتر باشد هیأت‌ مدیره می‌تواند با ذکر دلیل از مراجع قضایی ذیربط استمهال نماید.

مورد دیگر به کار گیری از استمهال در ارتباط با تخلفات انتظامی قضات است.

مطابق با ماده ۴۳ آئین نامه اجرایی قانون نظارت بر رفتار قضات:

در صورت تکمیل تحقیقات، پرونده در جلسه کمیسیون مطرح و قاضی که در صلاحیت او تردید شده است به نحو مقتضی دعوت و پس از تفهیم جهات تردید در صلاحیت، توضیحات وی استماع و در صورت استمهال، مهلت کافی جهت تدارک دفاع داده می‌شود. عدم حضور قاضی مورد نظر مانع رسیدگی نخواهد بود.

اما استمهال فقط مختص به اشخاص حقیقی نمی باشد و درمواردی اشخاص حقوقی نیز مطابق با قانون می توانند درخواست استمهال نمایند.

مطابق با ماده ۲۳ قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال ۹۴:

کلیه بانک ها و موسسات مالی و یا اعتباری دولتی و خصوصی مکلفند با درخواست بنگاه های تولیدی که به دلیل شرایط کشور طی سال های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ دچار مشکل و دارای بدهی سررسید گذشته گردیده اند و تاکنون برای تسهیلات اخذ شده معوق از تمهیدات استمهال و یا امهال استفاده نکرده اند با تأیید هیأت مدیره برای یک بار و با دوره تنفس شش ماهه و بازپرداخت سه ساله اقدام به تسویه حساب تسهیلات معوق نمایند.

جریمه های تسهیلات فوق به صورت جداگانه محاسبه و در انتهای دوره بازپرداخت و در صورت انجام تعهدات به موقع بنگاه تولیدی، مشمول بخشودگی می گردد. بنگاه هایی که حداکثر یک سال پس از تصویب این قانون تعیین تکلیف نمایند مشمول این ماده می باشند.

استمهال یعنی چه

کلمه استمهال نیز از این قبیل کلمات است که معنای آن در خود لغت است. کلمه استمهال از ریشه مهلت است و به معنای مهلت خواستن، زمان خواستن و زمان طلبیدن می باشد.

اما واژه استمهال در علم حقوق و به تبع آن در قوانین ما بسیار مورد استفاده قرار گرفته است .

معاملات تاجر بعد از صدور حکم ورشکستگی چه حکمی دارد.؟

 اصولا باطل است و قانونگذار سخت گیری بیشتری نسبت به این دوره در نظر گرفته است.

تاجر متوقف چه کسی است؟

تاجری که توان پرداخت بدهی خود را ندارد و از این جهت موقف نامیده می شود که معاملات وی متوقف خواهد شد.

معاملات تاجر بعد از صدور حکم ورشکستگی

در اینجا منع معاملات تاجر به اوج می رسد و از محدودیت به ممنوعیت تغییر موضع می دهد یعنی در این حالت معاملات تاجر بعد از صدور حکم ورشکستگی اصولا باطل است.

اما اگر قرارداد ارفاقی منعقد شود تا وقتی که قرارداد ارفاقی باطل نشده معاملات میان این بازه صحیح در نظر گرفته است مگر این که معلوم شود همین معاملات هم به قصد اضرار بوده است.

که در ماده ۴۲۳ خود چنین مقرر می دارد:

” هرگاه تاجر پس از توقف، معاملات ذیل را بنماید، باطل و بلااثر خواهد بود “

1. هر صلح محاباتی یا هبه و به طور کلی هر نقل و انتقال بلاعوض (انتقال مالکیت عین مال یا منافع آن است از قبیل عمری، رقبی یا سکنی و امثال آن ) اعم از این که راجع به منقول یا غیرمنقول باشد.
2. تادیه هر قرض اعم از حال یا موجل به هر وسیله ای که به عمل آمده باشد.
3. هر معامله ای که مالی از اموال منقول یاغیرمنقول تاجر را مقید نماید. ( از قبیل رهن، گرو یا وثیقه ) و به ضرر طلبکاران تمام شود.

آنچنان که از این ماده بر می آید قانون گذار در دوره مشکوک هیچ اعتمادی به تاجر ندارد و بر معاملات رایگان وی به درستی مهر باطل می نهد.

اما در باره معاملات معوض وی این سخت گیری را ندارد.

بلکه وقتی آنان را قابل ابطال می داند که به واسطه آن معامله ضرر به طلبکاران وارد شود.

معاملات تاجر ورشکسته از تاریخ توقف تا صدور حکم ورشکستگی

از تاریخ توقف، تاجری که عالم به توقف خود می باشد، باید از کلیه معاملاتی که به زیان بستانکاران می باشد خودداری کند، چون به محض توقف از ادای دیونش، در وضعیتی قرار می گیرد که هر گونه عمل حقوقی او مشکوک تلقی می شود، به همین دلیل فاصله میان توقف تاجر و صدور حکم ورشکستگی را اصطلاحاَ دوران مشکوک هم نام گذاری کرده اند.

از این رو، قانون گذار برخی معاملات تاجر را با دیده سوء ظن و باطل یا قابل ابطال تلقی می کند.

زیرا قانون گذار چنین تصوری می کند که معاملات مزبور بر اساس تقلب استوار است.

لذا برای حمایت از حقوق بستانکاران و برای جلوگیری از سلب اعتماد آنان نسبت به واحدهای تجاری، مقرراتی وضع کرده است.

معاملات تاجر از تاریخ توقف تا صدور حکم ورشکستگی/ دوره مشکوک

از تاریخ توقف محدودیت های به تاجر شروع می شود. به این صورت که باید معاملاتی را که به ضرر طلبکاران است را ترک کند.

زیرا در دوره مشکوک قرار دهد و قانون تاب این را ندارد که معامله ای از تاجر متوقف سر بزند که در آن ضرر کرده زیرا ضرر وی در واقع ضرر طلبکاران است.

به همین دلیل است قانون تاکید می کند که برخی معاملات تاجر به دلیل مشکوک بودن باطل است یا قابل ابطال خواهد بود.

معاملات تاجر قبل از تاریخ توقف

قبل از اینکه تاجر متوقف از تادیه دیون شود معاملات وی اصولا صحیح است و با اشکالی مواجه نیست این امر هم منطقی به نظر می رسد.

به همین دلیل طلبکاران تاجر نمی توانند متعرض این معاملات شوند.

اما در یکی دو مورد استثناهایی وجود دارد که یک مورد آن بدیهی است و از قواعد عام برداشت می شود و آن عبارت است از معامله صوری یعنی معامله ای که در آن قصد واقعی به انجام معامله وجود نداشته است‌.

+طبق ماده ۴۲۶ قانون تجارت:

اگر در محکمه ثابت شود که معامله به طور صوری یا مسبوق به تبانی بوده است آن معامله خود به خود باطل، عین و منافع مالی که موضوع معامله بوده مسترد و طرف معامله اگر طلبکار شود جزء غرما حصه ای خواهد بود.

در یک مورد دیگر قانون تجارت مقرره ای پیش بینی کرده است که اگر تاجر قبل از تاریخ توقف برای فرار از دین یا اضرار به طلبکارها معامله ای کرده باشد که در آن بیشتر از یک چهارم قیمت واقعی در زمان معامله ضرری بوده آن معامله قابل فسخ خواهد بود.

مگر این که طرف معامله قبل از صدور حکم فسخ، تفاوت قیمت را بپردازد. دعوای فسخ در ظرف دو سال از تاریخ وقوع معامله در محکمه پذیرفته می شود ( ماده ۴۲۴ قانون تجارت).

آثار صدور حکم ورشکستگی

در رایی که دادگاه مبنی بر ورشکستگی صادر می کند یک سری موارد را در آن درج می کند:

مثل تعیین تاریخ توقف، تعیین مدیر تصفیه، مهر و موم اموال تاجر ورشکسته و…

• امام نکته ی مهم تعیین تاریخ توقف است. یعنی در واقع دادگاه باید در حکم تشخیص داده باشد که این تاجر از چه زمانی متوقف از تادیه و پرداختن دیون خود بوده؟
• اما چه اهمیتی دارد که دادگاه زمان توقف تاجر را تشخیص دهد؟

اهمیت آن در این است که اگر تاجر متوقف شده باشد ممکن است به واسطه معاملاتی و اقداماتی اموال باقی مانده خود را به دیگران بدهد تا از شر طلبکاران خلاص شود یا اینکه اموری را انجام دهد که به ضرر طلبکاران واقع شود.

و اهمیت در آن این است که قانون آثاری را بر تاریخ توقف بار کرده از این جهت که از تاریخ توقف به بعد را دوره مشکوک نامیده اند زیرا معاملات و عملکرد تاجر باید زیر زره بین برود تا مبادا در این مواقع کاری بر خلاف مصالح طلبکاران انجام داده باشد.

لذا دوره ای که توقف حاصل می شود تا زمانی که حکم ورشکستگی صادر می شود را همچنان که گفتیم دوره مشکوک می نامند.

 

ورشکستگی یا توقف از تادیه دین چیست؟

طبق ماده ۴۱۲ و آنچه در مقدمه گفتیم:

ورشکستگی تاجر یا شرکت تجاری در نتیجه توقف از تادیه وجوهی که بر عهده اوست حاصل می شود.

“توقف” را در بالا معنا و تعریف کردیم که مفهوم آن عجز و ناتوانی از تادیه دیون است.

حکم ورشکستگی به درخواست چند شخص ممکن است صادر شود.

• یک شخص که خود تاجر است که می تواند درخواست صدور حکم ورشکستگی بدهد البته دادگاه به صرف گفته تاجر اکتفا نمی کند و قضیه را بررسی خواهد کرد و سپس رای بر ورشکستگی می دهد.
• شخص دیگری که می تواند درخواست صدور حکم ورشکستگی تاجر را از دادگاه بخواهد دادستان است
•  طلبکاران تاجر متوقف نیز می توانند از دادگاه صدور حکم مزبور را بخواهند.

در صورت صادر شدن حکم ورشکستگی، ویژگی خاصی که این حکم دارد این است که هم نسبت به طرفین دعوا است و هم نسبت به باقی افراد برخلاف تمام آرا به همین دلیل چون ورشکستگی متوجه باقی افراد نیز می باشند، باید در روزنامه چاپ و اعلان شود.

تفاوت حقوق عمومی با سایر حقوق

در خصوص مهم ترین تفاوت در این باره، می بایست به هدف حقوق عمومی با سایر حقوق اشاره کرد.

هدف حقوق عمومی، منافع و مصالح کشور می باشد ولی در حقوق خصوصی و در مواردی حقوق جزا (جرائم قابل گذشت) هدف اصلی منافع شخص یا اشخاص می باشد.

تفاوت دیگر در خصوص اعمال حق در حقوق عمومی می باشد که کاملا متفاوت با حقوق جزا و خصوصی می باشد.

به عبارت دیگر برای تظلم خواهی و رسیدگی به کلیه شکایات وارده در حیطه ی حقوق عمومی، مرجع صالح، تشریفات و… تابع قوانین و مقررات مختص به خود می باشد.

برای مثال طریقه رسیدگی در دیوان عدالت اداری که صالح به رسیدگی اغلب دعاوی مرتبط با زیر مجموعه ی حقوق عمومی است، با دادگاه های حقوقی و کیفری که مرتبط با دعاوی حقوق خصوصی و کیفری هستند با یکدیگر تفاوت دارد.

---

حقوق کار

 اختلافات و دعاوی بین کارگر و کارفرما، متاسفانه درصدی بالایی از دعاوی و منزاعات را به خود اختصاص داده وچه بسا بسیاری از افراد نیز به جهت عدم آگاهی از این حقوق (حقوق کار، تامین اجتماعی، قوانین و مقررات استخدامی) حقوق آنها مورد تضعیع قرار می گیرد.

حقوق مالیه

کمتر کسی در جامعه وجود دارد که با مالیات و عوارض و مسائل مرتبط با آن روبه رو نشده باشد یا بعضا با نهاد و ارگان های ذی ربط اخذ کننده آن ،چالش یا منازعه حقوقی نداشته باشند.

برای آشنایی با کلیه ضوابط، قواعد و مقررات مربوط به این حوزه، حقوق مالیه به عنوان منبع اصلی تعیین شده است.

نکته حقوق اداری

آشنایی با تشکیلات، ضوابط، اختیارات و وظایف ارگان ها و نهاد های دولتی، وابسته به دولت و کلیه ی دستگاه اجرایی نیازمند به بحث، تفسیر و تشریح تخصصی می باشد و از آنجایی که شناخت، عنصر اصلی و اولیه در جهت تظلم خواهی و آشنایی با وظایف و اختیارات نهاد و ارگان های مذکور می باشد آشنایی و تسلط بر حقوق اداری برای اهداف بیان شده امری مهم و ضروری محسوب می شود.