حقوق و اختیارات قیم

• تقاضای اجرت برای قیم امکان پذیر است و قیم می تواند برای انجام امور راجع به قیمومیت اجرت مناسب و متعارفی را با نظر دادستان از اموال محجور برداشت کند. سه عامل در تعیین اجرت قیم دخیل است.

الف) کیفیت و کمیت کار قیم در اداره اموال و مواظبت شخص محجور.

ب) وضع محلی که اقامتگاه قیم است و امور قیمومت آنجا انجام می‌گردد.

ج) درآمد مولی علیه.

• فرد قیم می تواند در اموال منقول تحت قیمومیت دخل و تصرف داشته باشد، ولی نسبت به اموال غیر منقول باید با اجازه دادستان در آن دخل و تصرف کند.
• در صورت اینکه فرد صغیر به سن بلوغ رسیده باشد تمامی اموال از قبیل منقول و غیر منقول به خود او تعلق می گیرد و اگر راجع به عملکرد قیم خود شکایتی دارد که وی مصلحت را رعایت نکرده می تواند به مراجع قانونی شکایت کند ولی در این صورت فرد قیم هم با ارائه مدارک می تواند ادعا کند که در نگهداری از اموال مصلحت را رعایت کرده است.

وظایف قیم

قیم نماینده قانونی محجور است و باید در تربیت و مراقبت او بکوشد. از سوی دیگر باید در تمام اقدامات و اعمال خود مصلحت مولی علیه را رعایت بکند. علاوه بر این قانون وظایف خاصی نیز برای او برشمرده است:

1. قیم قبل از دخالت در امور مولی علیه باید صورت جامعی از دارایی‌های او تهیه کند و برای دادستان حوزه ای که در آن سکونت دارد بفرستد.
2. قیم باید اموال ضایع شدنی محجور را بفروشد و پول آن را برای موردی که به مصلحت محجور است خرج نماید.
3. قیم باید هزینه زندگی محجور و اشخاص واجب النفقه او را پرداخت کند.
4. قیم باید اسناد و اشیا قیمتی محجور را با اطلاع دادستان در محل امنی نگه داری کند.
5. قیم در صورت وجود وجوهی بیش از نیاز مولی علیه باید از آنها بهره برداری کند وگرنه مسئول تادیه خسارت می باشد.
6. قیم باید حداقل سالی یک بار حساب تصدی خود را به دادستان بدهد. در پایان قیمومت نیز باید حساب دوره تصدی خود را به مولی علیه سابق و یا قیم بعدی بدهد.

در صورت تخلف از وظایف فوق و ورود ضرر قیم مکلف به جبران خسارت است از سوی دیگر بنا به مورد، امکان عزل او و یا حتی مجازاتش (به جرم خیانت در امانت) وجود دارد.

 

چه افرادی نمی توانند قیم شوند؟

1. کسانی که خود تحت ولایت یا قیمومت هستند.
2. کسانی که به علت ارتکاب جنایت یا یکی از جنحه های ذیل به موجب حکم قطعی محکوم شده باشند: سرقت – خیانت در امانت – کلاهبرداری – اختلاس – هتک ناموس یا منافیات عفت – جنحه نسبت به اطفال – ورشکستگی به تقصیر.
3. کسانی که حکم ورشکستگی آنها صادر و هنوز عمل ورشکستگی آنها تصفیه نشده است.
4. کسانی که معروف به فساد اخلاق باشند.
5. کسی که خود یا اقربای طبقه اول او دعوایی بر محجور داشته باشد.

قیم باید چه شرایطی داشته باشد؟

1. قیم باید عاقل، بالغ، بصیر و آگاه به مورد مد نظر باشد.
2. قیم باید دارای اهلیت کامل و شایستگی اخلاقی و قابل اعتماد باشد.

طبق قوانین ایران محجورین به سه دسته تقسیم می شوند

1. صغیر
2. مجنون
3. سفیه و غیر رشید

اقسام اهلیت

1. اهلیت تملک یا تمتع :

یعنی این که تمام اشخاص میتوانند صاحب حق و تکیف شوند (این نوع اهلیت با تولد انسان آغاز و با مرگ او پایان میپذیرد )

2. اهلیت تصرف یا استیفا :

عبارت است از قابلیت فرد برای اجرای حق یا قبول تعهد.

* به افرادی که فاقد اهلیت نوع دوم هستند محجور میگویند.

اهلیت یعنی چه؟

اهلیت در لغت به معنای داشتن لیاقت و صلاحیت برای امری، شایستگی و سزاواری است. اهلیت در اصطلاح حقوقی نیز عبارت است از: توانایی قانونی شخص برای دارا شدن یا اجرای حق.

محجور یعنی چه و به چه کسی محجور میگویم؟

محجور از ریشه حجر و به معنی منع و بازداشتن برگرفته شده است و در اصطلاح حقوقی به کسی گفته می شود که از بخشی از تصرفات و اعمال حقوقی منع شده‌است، به عبارت دیگر حجر عبارت است از منع شخص به حکم قانون از اینکه بتواند امور خود را بطور مستقل و بدون دخالت دیگری اداره کند.

طبق قانون (ماده ۱۹۰ قانون مدنی و ….) یکی از شرایط اصلی و اساسی برای انجام اعمال حقوقی بحث اهلیت می باشد.

رای وحدت رویه در مورد خلع ید از نظر چیست؟

واژه و مفهوم دیگری که در عنوان رای وحدت رویه در مورد خلع ید نظر ما را به خود جلب می کند عنوان رای وحدت رویه است. به نوعی این عنوان می تواند برای بسیاری از افراد جامعه مبهم باشد. اما واقعیت این است که رای وحدت رویه مفهومی شبه قانونی است که از نظر اعتبار و نحوه اجرا و بسیاری از شرایط دیگر مانند قوانین عادی است.

یعنی به صورت عادی و عمومی شما می توانید رای وحدت رویه را با عنوان قانون جا به جا کنید. یعنی به جای استفاده از رای وحدت رویه در مورد خلع ید از عنوان قانون خلع ید استفاده کنید. مسلما از دید تخصصی این دو مفهوم تفاوت های بنیادی با یک دیگر دارند. اما چیزی که شما به عنوان یک مخاطب عمومی جامعه باید بدانید این است که رای وحدت رویه مجموعه قوانینی است که توسط دیوان عالی کشور تهیه و تصویب می شود. این رای معمولا در خصوص مواردی است که قانون درباره آن سکوت کرده و یا ابهاماتی در قانون وجود دارد. از این رو قاضی می تواند در اینگونه موارد با مراجعه به رای وحدت رویه رای خود را صادر کند. معمولا رای وحدت رویه به صورت دوره ای تجدید و مورد بررسی قرار می گیرد. از این رو این دسته از شبه قوانین ها به مسائل اجتماعی نزدیک تر هستند. بنابراین اگر جایی در پرونده و دعوی خود از عنوان رای وحدت رویه استفاده شد نگران نشوید این مفهوم تقریبا برابر با عنوان قانون است و قرار نیست اتفاق خاصی را برای شما رقم بزند. پس لازم نیست ذهن و فکر خودتان را درگیر این مسئله کنید.

تصرف عدوانی و رای وحدت رویه در مورد خلع ید

با وجود این که در این مقاله صرفا قرار است از رای وحدت رویه در مورد خلع ید صحبت شود اما به نظر می رسد بهتر است از یکی از مفاهیم نسبتا نزدیک به این قانون و البته کاملا گمراه کننده به نام تصرف عدوانی نیز صحبت شود. در واقع تصرف عدوانی قانونی است که از نظر شرایط و ویژگی های نقطه مقابل خلع ید قرار می گیرد. از این رو شناخت کلی از این مفهوم می تواند ما را در مسیر درست تری از شناخت رای وحدت رویه در مورد خلع ید قرار دهد. در ادامه با ما همراه باشید که می خواهیم به اندازه چند دقیقه با تصرف عدوانی و تفاوت های آن با مسئله و قانون خلع ید آشنا شویم.

همانطور که گفتیم در دعوی خلع ید مالکیت فرد از شروط اصلی و سه گانه دادخواهی بود. اما در تصرف عدوانی مالکیت به عنوان یک شرط مطرح نیست. بلکه اثبات سبق تصرف اهمیت دارد. یعنی فردی که خواهان است ثابت می کند از ده سال پیش در این ملک حضور داشته و فرد خوانده طی یک سال گذشته ادعای تصرف آن را مطرح کرده است.

به طور کلی اگر بخواهیم تفاوت های تصرف عدوانی و رای وحدت رویه در مورد خلع ید را بیان کنیم می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم:

در مسئله خلع ید همه مراحل دادرسی و تشریفات آن باید به صورت کامل طی شود. در حالی که در مسئله تصرف عدوانی معمولا این تشریفات وجود ندارد و این دسته از دعوی ها بدون نوبت رسیدگی می شود.

یکی دیگر از تفاوت های میان رای وحدت رویه در مورد خلع ید و تصرف عدوانی را در بالا بیان کردیم. در تصرف عدوانی نیازی به مالکیت فرد خواهان وجود ندارد اما در خلع ید خواهان ابتدا باید مالکیت خود را اثبات کند و بر اساس این مالکیت ادامه مراحل دادرسی را انجام دهد

در دعوی تصرف عدوانی رای بدوی و ابتدایی دادگاه برای اجرایی شدن کافی است اما در تصرف خلع ید حکم و رای باید قطعی صادر شود تا لازم الاجرا باشد. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود.

همانطور که بیان کردیم در مورد خلع ید تخلیه ید دعوی به صورت حقوقی مطرح می شود و خواهان نمی تواند دعوی کیفری مطرح کند اما در تصرف عدوانی امکان شکایت به صورت کیفری وجود دارد. این مسئله نیز نکته بسیار مهمی محسوب می شود.

همچنین دعوای خلع ید تخلیه ید در حوزه دعوا های مالی مطرح می شود. یعنی هزینه دادرسی به صورت درصدی از کل ارزش مال منقول یا غیر منقول محاسبه می شود. اما تصرف عدوانیی دعوی مالی محسوب نمی شود، از این رو هزینه دادرسی مربوط به آن نیز به شکل غیر مالی تنظیم می شود.

تمامی این موارد به خوبی نشان می دهد که قانون تصرف عدوانی از نظر ویژگی ها و شرایط به نوعی نقطه مقابل رای وحدت رویه در مورد خلع ید محسوب می شود. این ها نکات ریز و حساسی است که هر کدام از آنها می تواند به یک وکیل خبره و با تجربه امکان حرکت موثری در دادگاه بدهد. به بیان ساده تر می توان ساعت ها در مورد این تفاوت ها و ویژگی ها صحبت کرد. اما در این جا فرصت بحث و بررسی برای آن وجود ندارد. از این رو سعی می کنیم به سادگی از کنار آن بگذریم.

تخلیه یا خلع ید چه تفاوتی با یکدیگر دارند

اگر در بالا دقت کرده باشید در برخی از موارد از هر دو عنوان تخلیه یا خلع ید استفاده شد. استفاده همزمان این دو مفهوم در کنار یکدیگر لزوما به معنی برابر بودن مفاهیم آن ها نیست. بلکه صرفا نشان می دهد این دو مفهوم به سبب نزدیکی قانونی که با یک دیگر دارند معمولا مسیر یکسان قانونی طی می کنند. از این رو در برخی از موارد هر دو عنوان به شکل همزمان گفته شد.

با این وجود برای روشن شدن موضوع بهتر است به چند تفاوت اصلی میان تخلیه ید و خلع ید بپردازیم تا مسئله به طور کامل روشن شود.

نکته اول این است که قانون خلع ید تنها و تنها برای اموال غیر منقول کارایی دارد. یعنی شما تنها می توانید در اموالی مانند ملک و زمین و خانه و … از قانون خلع ید استفاده کنید. اما قانون تخلیه ید برای تمامی اموال غیر منقول و منقول قابل استفاده است. یعنی شما برای خودرو خودتان نیز می توانید از این قانون بهره ببرید.

اما نکته مهم دیگر این است که خلع ید زمانی کارایی دارد که شما هیچ قرارداد یا توافق نامه ای با متصرف کننده نداشته باشید. یعنی شما نمی توانید از مستاجر خودتان با وجود اتمام  دوره اجاره با عنوان خلع ید شکایت کنید. این قرارداد مسیر قانونی شما را چند درجه تغییر می دهد و شما را به مسیر تخلیه ید می برد. در واقع زمانی که شما و طرف مقابل با یک دیگر قراردادی داشته اید و به هر دلیل این قرارداد از اعتبار ساقط شده است شما می توانید از تخلیه ید استفاده کرده و حکم لازم را از دادگاه دریافت کنید.

توجه داشته باشید با وجود این که این دو مفهوم تقریبا نزدیک به یک دیگر هستند و مسیرهای قانونی نسبتا مشابهی دارند اما از دید قانون و دادگاه دو مفهوم کاملا متفاوت است. بدین معنی که شما در دادگاه نمی توانید این دو مفهوم را به جای یک دیگر به کار ببرید و تصور کنید که مسئله ای ایجاد نمی شود. اگر دعوی شما در حوزه خلع ید باشد و شما از تخلیه ید استفاده کرده باشید پرونده و دعوی شما رد می شود و این یعنی از دست دادن زمان و هزینه نسبتا بالا بدون این که نتیجه ای به دست بیاورید.

یک نکته مهم دیگر که در مورد هر دو قانون خلع ید و تخلیه ید وجود دارد این است که این قوانین در حوزه حقوقی مطرح است و هیچ دعوی کیفری در آن وجود ندارد. یعنی شما نمی توانید از خوانده به صورت کیفری شکایت کنید و انتظار مجازات او را داشته باشید. این نکته بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود.

شرایط تخلیه یا خلع ید

یکی دیگر از مفاهیمی که باید مورد بررسی قرار بگیرد شرایطی است که قانون برای اجرایی شدن رای وحدت رویه در مورد خلع ید در نظر گرفته است. یعنی افراد قبل از این که بخواهند وارد مسیر نسبتا سنگین و پیچیده قضایی شوند باید ابتدا بدانند که اساسا شرایط بررسی پرونده آنها وجود دارد یا خیر.

در مورد رای وحدت رویه در مورد خلع ید سه شرط اصلی و اساسی وجود دارد که توجه به آن ها می تواند کار شما را ساده تر کند. اولین شرط این است که خواهان مالک باشد. یعنی شما به عنوان مستاجر یا هر عنوانی غیر از مالک نمی توانید خواهان در قانون رای وحدت رویه در مورد خلع ید باشید. مگر این که شما وکالت نامه مربوطه از مالک ملک را در اختیار داشته باشید و به عنوان وکیل مالک در دادگاه و با عنوان خواهان حضور پیدا کرده باشید. البته برای اثبات این عنوان لازم است مدارک لازم به دادگاه ارائه شود. مدارک رسمی از جمله سند ملک می تواند کار را سریع تر پیش ببرد. اما در صورت نبود مدرک و سند رسمی می تواند از اسناد غیر رسمی مانند مبایعه نامه و … استفاده کرد. حتی در این گونه موارد اسناد خطی و دست خط های قدیمی در صورت نبود هیچ نوع سند یا مدرکی می تواند کارساز باشد. به هر حال مالک به شیوه ای باید در قدم اول مالکیت خود را ثابت کرده باشد تا اجازه طرح دعوی بر اساس رای وحدت رویه در مورد خلع ید داشته باشد.

شرط دوم این است که ملک توسط فرد ثانی تحت تصرف قرار گرفته باشد. به بیان ساده تر شرط دون را می توان ” تصرف خوانده ” دانست. یعنی شما به عنوان مالک زمانی حق دادخواهی و شکایت از فرد مقابل را دارید که او به نحوی اقدام به تصاحب ملک شما کرده باشد. در صورتی که تنها حدس زده باشید و یا بر اساس اتفاقات دیگر این فرد قبل از شکایت شما به تصرف خود پایان داده باشد عملا دادخواهی شما بی نتیجه خواهد بود. زیرا هیچ تصرفی از دید دادگاه صورت نگرفته است که بخواهد حکم تخلیه یا خلع ید را صادر کند.

نکته و شرط مهم آخر، غیر قانونی بودن این تصرف است. به بیان ساده تر اگر میان شما و خوانده قراردادی مبنی بر اجاره یا حق تصرف ملک وجود داشته باشد عملا شما نمی توانید از او در این زمینه شکایت کنید. به بیان ساده تر شما زمانی می توانید از خوانده شکایت کنید که او بدون اجازه و به شکل غیر قانونی دست به این تصرف زده باشد. این که شما با وی قراردادی داشته باشید و او بر اساس این قرارداد اقدام به تصاحب ملک شما کرده باشد عملا کار غیر قانونی صورت نگرفته و شما نمی توانید از او در این حوزه و زمینه شکایت کنید.

این ها سه شرط اساسی و بسیار مهم مربوط به رای وحدت رویه در مورد خلع ید است که باید به آن توجه شود. این نکات به ظاهر ساده است که می تواند آینده پرونده شما را مشخص کند. گاهی عدم توجه به هر کدام از این موارد می تواند پرونده شما را تا ماه ها درگیر مسیرهای قضایی مختلف کند.

خلع ید چیست؟

قبل از این که بخواهیم سراغ رای وحدت رویه در مورد خلع ید و شرایط و ویژگی های آن برویم ابتدا لازم است با مفهوم نسبتا غریب خلع ید یا تخلیه ید آشنا شوید. در واقع این واژه قانونی از جمله مفاهیمی محسوب می شود که در جامعه چندان قابل فهم نیست و بسیاری از افراد جامعه حتی برای یک بار هم آن را نشنیده اند. از این رو لازم است که در این جا ابتدا کمی در این باره صحبت شود تا در ادامه بتوان راحت تر مفاهیم و ویژگی های مربوط به رای وحدت رویه در مورد خلع ید مورد بحث و بررسی قرار دهیم.

اولین سوالی که در این جا مطرح می شود این است که اساسا خلع ید چیست و چه کارکردی در قانون دارد. به طور کلی و ساده اگر بخواهیم صحبت کنیم می توانیم اینگونه بیان کنیم که اگر مالک بخواهد تصرف غیر قانونی فرد دیگر بر ملک خود را از راه قانونی از بین ببرد باید از مفاهیم و قوانین مربوط به خلع ید استفاده کند.

به بیان ساده تر خلع ید قانونی است که در مورد اموال غیر منقول – ملک، زمین و … – کارایی دارد و این قدرت را به مالک می دهد تا نسبت به استقلال و حفظ حریم اموال خود دفاع کند. اگر بخواهیم کمی قانونی تر صحبت کنیم بر اساس ماده 308 قانون مدنی ” غصب استیلا بر حق غیر است به نحو عدوان ” متوجه می شویم که عنوان ” غصب ” به کار گرفته شده است. یعنی فردی به زور یا به هر ترتیب غیر قانونی دیگر سعی در تملک و تصاحب تمام یا بخشی از ملک فرد دیگری را داشته است. در قانون عنوانی از خلع ید تخلیه ید گفته نشده است. اما به طور ضمنی این دست از قوانین همه مربوط به خلع ید تخلیه ید می باشد.

بنابراین اگر ملکی به صورت غیر قانونی – غصب – تحت اختیار دیگری قرار گرفته باشد مالک می تواند بر اساس قانون و رای وحدت رویه در مورد خلع ید دادخواهی خود را به دادگاه ارائه دهد و بر اساس این قانون درخواست تخلیه یا خلع ید غصب کننده را دریافت کند.

چرا رای وحدت رویه در مورد خلع ید مهم است؟

رای وحدت رویه در مورد خلع ید یکی از مهم ترین و اساسی ترین موضوعاتی است که در جریان پرونده های مربوط به خلع ید می تواند بسیار کار آمد باشد و جریان این پرونده ها را تا حد زیادی تسریع بخشد. در حالت کلی رای وحدت رویه برای تمامی کسانی که در جریان پرونده های مربوط به خلع ید وارد می شوند دارای اهمیت بسیار زیادی است و می تواند باعث تغییر سرنوشت جریان پرونده های آنان شود.

بسیاری از افرادی که با رای وحدت رویه خلع ید آشنایی ندارند، هیچ اطلاعی در مورد قوانین آن دارند معمولا در جریان دادرسی پرونده های مختلف با شکست مواجه می شوند و اگر بخواهیم این موضوع را ریشه یابی کنیم متوجه این نکته میشویم که آگاهی های افراد در مورد پرونده های حقوقی مختلف می تواند بازخوردهای نسبتا خوبی داشته باشد و شرایط دادرسی پرونده ها را بسیار راحت تر کند.

معمولا دیوان عالی کشور اکثر آرای وحدت رویه را صادر می کند  و شرایط قانونی مناسبی را هم برای حفظ عدالت و حق و حقوق افراد مختلف بوجود می آورد. تمامی کسانی که میخواهند در مورد خلع ید اطلاعات جامع و کاملی را بدست آورند بهتر است از آرای وحدت رویه نیز استفاده کنند. رای وحدت رویه در مورد خلع ید شامل مباحث گسترده و بسیار مهمی است که افراد می توانند با استفاده از آنها شرایط پرونده خود را بهبود بخشند.

ملاک محاسبه خسارت در دادخواست

دادگاه رسیدگى کننده موظف است خسارت را بر اساس شاخص اعلامى بانک مرکزى محاسبه نماید. بانک مرکزى به صورت ماهیانه و سالیانه شاخص بهاى کالا و خدمات را اعلام مى کند. با مثالی نحوه محاسبه خسارت تاخیر در تادیه را توضیح می‌دهیم. اعداد در این مثال فرضى است.

 

طلبکار مبلغ ١٠٠ میلیون تومان به بدهکار قرض داده است و در مقابل چک دریافت کرده است. در زمان مطالبه وجه، دادگاه تاریخ سررسید چک را ملاک قرار مى‌ دهد. فرض کنیم تاریخ سررسید چک اسفند سال ٩٨ بوده و دادگاه حکم به محکومیت بدهکار داده است. ملاک بعدی زمان پرداخت پول است. فرض کنیم فروردین ١٤٠١ بدهکار حاضر به اداى دین خود شده است. در اینجا دو عدد مورد توجه است. عدد شاخص در زمان سررسید، عدد شاخص در زمان اداى دین و نهایتاً مقدار پول است.  اگر عدد شاخص در سال ٩٨ را ١٠٠ و شاخص سال ١٤٠١ را ١٥٠ در نظر بگیریم؛ مبلغ بدهى ضربدر عدد ١٥٠ تقسیم بر عدد ١٠٠ می شود. عدد بدست آمده میزان خسارت تاخیر در تادیه است.

نکته  دیگر در دعاوى پس گرفتن پول، مطالبه خسارت هاى دیگر اعم از هزینه دادرسی، هزینه کارشناسی، حق الوکاله وکیل و… مى ‌باشد.

در این نوشتار سعى شد مراحل دادخواست پس گرفتن پول به اختصار توضیح داده شود. توصیه مى ‌شود در زمان انجام مراوده مالی نسبت به اخذ رسید یا اسنادى که مورد قبول دادگاه است اهتمام داشته باشید.

مطالبه خسارت در دعوى پس گرفتن پول

در دادخواست تقدیمى به دادگاه، طلبکار می ‌تواند غیر از مطالبه اصل مبلغ، درخواست خسارت نماید. دادگاه در رسیدگى خود مطابق قوانین، راى به پرداخت خسارت مى دهد. به این خسارت اصطلاحاً خسارت تاخیر در تادیه مى ‌گویند. نحوه محاسبه خسارت تاخیر در تادیه متفاوت است. در رسید عادی و قرارداد، خسارت از زمان تقدیم دادخواست محاسبه مى‌ شود. در چک خسارت از تاریخ مندرج در چک محاسبه می‌ شود. در سفته خسارت از زمان واخواست مورد محاسبه قرار مى‌ گیرد.

چگونگى طرح دعوا جهت پس گرفتن پول

برابر قوانین موجود براى پس گرفتن پول خواهان (طلبکار) مى‌بایستى دادخواستى تقدیم دادگاه کند. طبق قانون اگر مبلغ طلب کمتر از ٢٠ میلیون تومان باشد مرجع رسیدگى کننده به دعوا شوراى حل اختلاف خواهد بود. اگر مبلغ طلب بیش از ٢٠ میلیون تومان باشد، مرجع رسیدگى کننده دادگاه عمومى می‌ باشد.

پس از تقدیم دادخواست و تعیین شعبه (شوراى حل اختلاف یا دادگاه) و تعیین وقت رسیدگى، ابلاغیه ‌اى براى طرفین دعوا ارسال مى ‌شود. دو طرف دعوا در جلسه رسیدگى حاضر مى ‌شوند. دادگاه وارد رسیدگى مى ‌شود.

در صورتى که ادله و مدارک خواهان (طلبکار) براى پس گرفتن پول مورد پذیرش دادگاه باشد، خوانده (بدهکار) مى ‌تواند نسبت به اصالت آنها اعتراض کند. مثلاً اگر رسید یا چکى به عنوان مدرک تقدیم دادگاه شده باشد بدهکار مى تواند نسبت به جعلی بودن نوشته یا امضاء ادعا کند. در صورت طرح چنین ادعایی دادگاه مدرک مورد استناد را جهت بررسی در اختیار کارشناسان رسمى دادگسترى قرار مى دهد.

پس از طى مراحل اولیه رسیدگى دادگاه اقدام به صدور حکم مى کند. حکم صادر شده اصطلاحاً بدوى بوده و براى دو طرف دعوى قابل اعتراض است. خوانده (بدهکار)، خواهان (طلبکار) از تاریخ ابلاغ راى دادگاه ٢٠ روز مهلت دارند نسبت به تقدیم اعتراض خود اقدام نمایند.

لازم به ذکر است اگر راى دادگاه به صورت غیابی صادر شود، شخص غایب ٢٠ روز مهلت واخواهى دارد. واخواهى در همان شعبه صادر کننده راى و تجدید نظر خواهى در دادگاه تجدید نظر رسیدگى مى ‌شود. راى صادره از طرف دادگاه تجدید نظر قطعى می ‌باشد. پس از قطعیت راى در صورت محق بودن طلبکار، اجرائیه توسط اجراى احکام صادر مى ‌شود. در اجرائیه به بدهکار ١٠ روز مهلت داده مى شود بدهى خود را پرداخت کند. در صورت عدم پرداخت در مهلت مقرر، مرجع قضایی دستور توقیف اموال و جلب بدهکار را صادر مى کند.

شهادت شاهد در این امر

در بحث پس گرفتن پول، در برخى مواقع به دلیل فقدان مدرک قابل استناد، دادگاه شهادت شهود را می ‌پذیرد. در این موارد شاهد یا شاهدین می‌بایستى شهادت دهند که در زمان تبادل پول در محل حضور داشته‌اند.  ضمن اینکه اظهارات شاهدین در صورت تعدد آنها می‌بایستى یکسان باشد.

مثلاً شاهدی در دادگاه حاضر مى ‌شود اظهار مى ‌کند در زمان پس گرفتن پول، حاضر بوده و مبلغ ده میلیون تومان فی مابین دو طرف مبادله شده است. شاهد دوم هم همین اظهارات را بیان می ‌کند. شاهد اول در اظهارات خود می‌ گوید مبلغ یاد شده فلان مقدار اسکناس بود. شاهد دوم مى گوید مبلغ از طریق یک فقره چک بانکى بود. این تعارض در اظهارات شهود باعث رد شهادت مى ‌شود. یا شهود مى ‌گویند دیده‌اند که پول مبادله شده ولی نمى‌دانند بابت قرض بوده یا بازپرداخت بدهى. این موارد باعث سقوط شهادت شهود است.

پس گرفتن پول

جهت مطالبه وجه یا همان پس گرفتن پول می‌بایستى ادله ‌اى محکمه پسند ارائه داد. مهم‌ترین مدرک جهت این ادعا، رسید پرداخت یا حواله بانکى یا چک یا سفته یا قرارداد یا نهایتاً شهادت شاهد است. در این موارد نیز  مى‌بایستى قرض بودن پول یا پرداخت آن به جهت انجام امرى معین کاملاً مشخص شود. در ادامه توضیحاتى در خصوص نحوه پس گرفتن پول ارائه مى‌ گردد.

پس گرفتن پول یا استرداد وجه یا مطالبه وجه، مطابق قوانین نیازمند ادله و مستندات محکمه پسند است. در صورت داشتن ادله قوى مانند چک، سفته، رسید بانکى یا رسید عادى، پس گرفتن پول به مراتب راحت‌تر است.

در مواقعى که بدهکار از بازپرداخت بدهى خود امتناع می ‌کند، طلبکار می‌بایستى با مراجعه به دادگاه دادخواست حقوقى تقدیم کند. به این جهت باید دادخواست مطالبه وجه یا الزام به استرداد پول داد. قطعاً در دادگاه براى اثبات ادعاى خود به مدارک محکمى نیاز داریم. رسید عادی، قرارداد، چک و… از جمله مدارکى هستند که مورد قبول دادگاه می باشند.

فرق تخلف و جرم در قانون اساسی

در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مجازات ها را می توان به چهار دسته ی کلی تقسیم نمود. این چهار دسته شامل قصاص، حدود، تعزیرات و دیات می باشند. قانون گذار جرم را دارای سه بعد می داند. این سه بعد شامل ابعاد روانی، مادی و معنوی می باشند. قانون گذار برای تعریف جرایم و تعیین مجازات آن ها به ابعاد گفته شده توجه می کنند. به طور مثال در صورت وقوع یک قتل، قانون گذار می بایست به موارد زیر توجه نشان دهد. اول این که آیا مجرم یا متهم قتل را به صورت عمد انجام داده یا غیر عمد اتفاق افتاده است. یا این که از سوی فرد یا افراد دیگری تحت فشار بوده و به اجبار این جرم را مرتکب شده است. البته فرد زمانی مجرم محسوب می شود که وقوع جرم از سوی او برای قانون گذار ثابت گردد.

جرایم صورت گرفته، یا دارای شاکی خصوصی هستند یا دادستان شاکی خواهد بود. در صورتی که جرم انجام شده شاکی خصوصی داشته باشد، با رضایت شاکی خصوصی، جرم بخشیده خواهد شد. البته می توان در صورت رضایت شاکی خصوصی جرم را تعدیل یا تبدیل هم نمود. اما جرایمی که دادستان شاکی آن ها می باشد، قابل بخشش نیستند.