تصرف عدوانی در ملک مشاع به معنای تصرف غیرقانونی و بدون اجازه در ملکی است که به دیگران تعلق دارد.
به معنای ساده تر: تصرف عدوانی در ملک مشاع زمانی مصداق دارد که دو یا چند نفر مال غیر منقولی را به طور مشترک در تصرف داشته یا استفاده می‌کردند و برخی از آنان مانع تصرف و استفاده دیگران شوند.
در صورت حصول اختلاف بین دادگاه‌های صلح و همچنین سایر مراجع قضائی و غیر قضائی به ترتیب زیر اقدام می‌شود:
الف - در مورد دادگاه‌های صلح واقع در حوزه‌های قضائی شهرستان‌های یک استان و نیز اختلاف بین دادگاه صلح با دادسراها یا دادگاه‌های حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضائی یک استان، حل اختلاف با دادگاه تجدیدنظر آن استان است.
ب - در مورد دادگاه‌های صلح واقع در حوزه‌های قضائی دو استان و نیز اختلاف بین دادگاه صلح و دادسراها یا دادگاه‌های حقوقی یا کیفری یا بخش حوزه قضائی دو استان، حل اختلاف با شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استانی است که مرجع قضائی آن استان آخرین قرار عدم صلاحیت را صادر نموده است.
پ - در مواردی که دادگاه صلح به صلاحیت مراجع غیر قضائی، از خود نفی صلاحیت کند، پرونده برای تعیین صلاحیت به دادگاه تجدیدنظر استان ارسال می‌شود، تشخیص آن مرجع لازم‌الاتباع است.
تفاوت اصلی دادگاه صلح و شورای حل اختلاف در هدف و رویکرد آنهاست:
.دادگاه صلح: این دادگاه بر اجرای عدالت و صدور حکم متمرکز است. قاضی در این دادگاه نقش اصلی را در صدور حکم ایفا می‌کند و هدف نهایی رسیدگی به پرونده و صدور حکم است.
.شورای حل اختلاف: این شورا بر ایجاد سازش و حفظ روابط بین طرفین اختلاف تاکید دارد. اعضای شورا تلاش می‌کنند تا طرفین را به سازش ترغیب کنند و هدف نهایی حل و فصل اختلافات به صورت صلح‌آمیز و بدون صدور حکم است.
در واقع، شورای حل اختلاف به عنوان یک نهاد پیش از دادگاه عمل می‌کند و هدف آن جلوگیری از ورود پرونده به دادگاه است. در صورتی که سازش بین طرفین امکان‌پذیر نباشد، پرونده به دادگاه صلح ارجاع داده می‌شود.
=دادگاه صلح: دادگاه صلح در همه مراحل دادرسی، از جمله ارجاع به شورای حل اختلاف، اولویت را به صلح و سازش می‌دهد.
=سایر دادگاه‌ها: سایر دادگاه‌ها نیز ممکن است تلاش کنند تا بین طرفین دعوا صلح برقرار کنند، اما اولویت اصلی آن‌ها صدور رای و حل و فصل اختلافات از طریق قانون است.
*دادگاه صلح: احکام صادره از دادگاه صلح در بعضی موارد قابل تجدیدنظر هستند.
*سایر دادگاه‌ها: احکام صادره از سایر دادگاه‌ها معمولاً قابل تجدیدنظر هستند.
1-دادگاه صلح: احکام صادره از دادگاه صلح ساده‌تر و کوتاه‌تر از احکام سایر دادگاه‌ها هستند.
2-سایر دادگاه‌ها: احکام صادره از سایر دادگاه‌ها معمولاً پیچیده‌تر و مفصل‌تر هستند.
1-دادگاه صلح: تشریفات دادرسی در دادگاه صلح ساده‌تر و سریع‌تر است. مدت زمان رسیدگی به پرونده‌ها کوتاه‌تر است و مراحل دادرسی پیچیدگی کمتری دارد.
2-سایر دادگاه‌ها: تشریفات دادرسی در سایر دادگاه‌ها معمولاً پیچیده‌تر و زمان‌برتر است.
1-دادگاه صلح: ساختار تشکیلاتی دادگاه صلح ساده‌تر از سایر دادگاه‌ها است و تعداد قضات و کارکنان کمتری دارد.
2-سایر دادگاه‌ها: سایر دادگاه‌ها معمولاً ساختار پیچیده‌تری دارند و تعداد قضات و کارکنان بیشتری در آن‌ها فعالیت می‌کنند.
هدف و حوزه صلاحیت
1*دادگاه صلح: هدف اصلی دادگاه صلح، رسیدگی به پرونده‌های ساده‌تر و متوسط است که بار کاری سایر دادگاه‌ها را کاهش می‌دهد و به تسریع در رسیدگی به پرونده‌ها کمک می‌کند.
2*سایر دادگاه‌ها: سایر دادگاه‌ها مانند دادگاه‌های کیفری، خانواده، و تجدیدنظر، به پرونده‌های پیچیده‌تر و با اهمیت حقوقی بالاتر رسیدگی می‌کنند.
مطابق با ماده 11 قانون شورای حل اختلاف دعاوی ذیل حتی با توافق طرفین قابل طرح در دادگاه صلح نیست:
1-اختلاف در اصل نکاح، اصل طلاق، بطلان نکاح، فسخ و انفساخ نکاح، بذل مدت و انقضای آن، رجوع، نسب، ولایت قهری و قیمومت
2-اختلاف در اصل وقفیت و وصیت و تولیت
3-دعاوی راجع به حجر و ورشکستگی
4-دعاوی راجع به وجوه و اموال عمومی و دولتی و انفال
5-اموری که به‌موجب قوانین دیگر در صلاحیت مراجع اختصاصی یا مراجع قانونی غیر دادگستری می‌باشد.
تقدیم دادخواست: فردی که از حق خود ناراضی است، دادخواستی را به دادگاه صلح تقدیم می‌کند. در این دادخواست، باید موضوع دعوی، دلایل و خواسته خود را به طور دقیق بیان کند.
1-ابلاغ دادخواست: دادخواست به طرف مقابل ابلاغ می‌شود تا وی فرصت دفاع از خود را داشته باشد.
2-ارجاع به شورای حل اختلاف: معمولاً در اولین جلسه دادگاه، قاضی سعی می‌کند طرفین را به سازش و حل اختلاف از طریق شورای حل اختلاف تشویق کند.
3-رسیدگی قضایی (در صورت عدم سازش): اگر طرفین به توافق نرسند، دادگاه وارد مرحله رسیدگی قضایی می‌شود. در این مرحله، دادگاه به ادعاهای طرفین گوش می‌دهد، دلایل آن‌ها را بررسی می‌کند و با توجه به قوانین و مقررات، حکم خود را صادر می‌کند.
4-صدور حکم: پس از اتمام رسیدگی، دادگاه حکم خود را صادر می‌کند. این حکم می‌تواند به نفع یکی از طرفین یا به صورت مختلط باشد.
5-تجدیدنظرخواهی: در دعاوی که بهای خواسته بالای ۵۰ میلیون تومان باشد یا در مواردی که حق تجدیدنظرخواهی وجود دارد، طرفین می‌توانند از حکم دادگاه صلح تجدیدنظرخواهی کنند.
6-اجرای حکم: پس از قطعی شدن حکم، اجرای آن به عهده واحد اجرای احکام دادگاه است.
روند رسیدگی در دادگاه صلح به طور کلی به این شکل است که دادگاه سعی می‌کند در ابتدا با استفاده از سازوکارهای صلح و سازش، طرفین دعوا را به توافق برساند. اما در صورتی که سازش حاصل نشود، وارد مرحله رسیدگی قضایی می‌شود.
خیر، داشتن وکیل الزامی نیست. اما برای گرفتن نتیجه مطلوب می‌تواند لازم باشد.
اشخاص با تنظیم صلح نامه عمری، مالکیت اموال را به ورثه منتقل می‌کنند و تنها حق انتفاع را برای مدتی معین (تا زمان در قید حیات بودن)، برای خود باقی می‌گذارند. منظور از حق انتفاع نیز این است که شخص بتواند از منافع مالی که متعلق به شخص دیگری است، استفاده کند. در نتیجه بعد از فوت، مالی باقی نمی‌ماند که برای آن، مالیات بر ارث صلح عمری در نظر گرفته شود. در حقیقت مفهوم ارث تنها زمانی محقق می‌شود که شخص فوت کند و ورثه قصد تقسیم اموال او را داشته باشند. بنابراین تا زمانی که شخص فوت نکند، حق تصمیم گیری در خصوص اموال را دارد و به تبع آن، مالیات بر ارث برای اموالی که توسط او منتقل می‌شوند، تعیین نخواهد شد. این انتقال می‌تواند از طریق صلح نامه عمری، عقد بیع، عقد هبه و غیره انجام شود.
صلح عمری به معامله ای گفته می شود که در آن فرد تمام یا بخشی از اموال و دارایی های خود را به افراد دیگر مانند همسر، فرزند و … انتقال می دهد. در صلح عمری تا زمانی که فرد در قید حیات است منافعی که از آن ملک به دست می آید متعلق به خودش می باشد و زمانی که شخص فوت کند اموال به نام شخصی که صلح به نام او انجام شده در می آید. در صورتی که حق انتفاع سکونت در یک مسکن باشد به آن صلح سکنی گفته می شود.
در مواردی که مشخص نباشد چه کسی ضربه منجر به جرح یا قتل را وارد کرده است، دادگاه ممکن است با توجه به نظریه کارشناسی پزشکی قانونی، شهادت شهود و سایر ادله موجود تصمیم‌گیری کند. در چنین مواردی، اصل بر تقسیم مسئولیت بین شرکت‌کنندگان در نزاع خواهد بود.
مطابق ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی، مجازات افراد درگیر در نزاع بسته به نتیجه حاصله متفاوت خواهد بود:
=در صورت وقوع قتل: هر یک از شرکت‌کنندگان به حبس از یک تا سه سال
=در صورت وقوع نقص عضو: هر یک از متهمین به حبس از شش ماه تا سه سال
=در صورت منتهی به ضرب و جرح : شرکت‌کنندگان ممکن است به حبس از سه ماه تا یک سال.
تبصره: مجازاتهای فوق مانع اجرای مقررات قصاص یا دیه حسب مورد نخواهد شد.
برای تحقق این جرم، سه رکن اصلی باید وجود داشته باشد:
1-رکن مادی: درگیری فیزیکی بین حداقل سه نفر که موجب آسیب جسمی، جرح یا قتل شود.
2-رکن معنوی: قصد درگیری یا مشارکت در نزاع، حتی اگر نتیجه‌ای مانند جرح یا قتل مدنظر فرد نبوده باشد.
3-رکن قانونی: استناد به قوانین کیفری که شرکت در نزاع را جرم‌انگاری کرده و مجازات‌هایی را برای آن تعیین نموده است.
بر اساس قوانین کیفری ایران، نزاع دسته‌جمعی به درگیری فیزیکی میان سه نفر یا بیشتر گفته می‌شود که به صورت عمدی یا غیرعمدی موجب صدمه، جرح یا قتل گردد. در این نوع نزاع، کلیه شرکت‌کنندگان بسته به میزان دخالت و رفتارشان مسئولیت کیفری خواهند داشت. ماده ۶۱۵ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) به صراحت این جرم را تعریف کرده و برای آن مجازات‌هایی تعیین نموده است.
ریاست محترم “شهرستان محل اقامت خوانده”
با سلام احتراماً به استحضار می‌رساند:
خوانده محترم طی یک صورت‌جلسه مکلف گردید چک‌های متعلق به موکل را به وی مسترد نماید لکن به دلیل کلاهبرداری و اعزام به زندان از انجام این مهم استنکاف نمود و طی اقاریر خود در مرحله بازپرسی اذعان نموده است که چک‌ها را مسترد ننموده است و چک‌های ناشی از کلاهبرداری در ید وی قرار گرفته و پیرو این اقرار بازپرس محترم نیز دستور جلوگیری از پرداخت را به بانک محال علیه و اداره ثبت (اجراییات) صادر نمود و پس از مضی مدت و طی روال مشارالیه محکوم و رای آن نیز در دادگاه تجدیدنظر قطعی گردید لکن مع‌الاسف از استرداد چک‌ها استنکاف می‌نماید حالیه با عنایت به‌مراتب ماراذکر در راستای ابطال و استرداد لاشه چک مستدعی است دستور فرمایید رسیدگی شایسته را مبذول فرمایند.
