درصورتی که مهریه عمداً یا سهواً در عقد ذکر نشود، به معنای عدم استحقاق زن برای دریافت مهریه نیست، بلکه در صورت عدم توافق طرفین، دادگاه برای زن، مهریه تعیین می کند.
🔹اگردر زمان ازدواج مهریه در نظر گرفته نشده و یا شرط عدم مهریه باشد، طرفین می توانند پس از عقد، مهریه را به هر میزانی که راضی باشند تعیین کنند.
کارفرما، مسئول انجام کلیه تعهداتی است که نمایندگانش مانند مدیر یا مسئول اداره کارگاه، در قبال بیمه شده به عهده می گیرند.
🔹در صورتی که کارفرما، از کسر حق بیمه سهم کارگر، خودداری نماید، مسئولیت پرداخت، به عهده شخص کارفرما است؛ و نه کارمند یا کارگر او.
درخصوص چک های برگشتی، درصورتی که ارائه لاشه چک، به بانک، و یا اخذ رضایت محضری ذینفع میسر نباشد، می توان به این شکل عمل نمود.
🔹مشتری، مشروط بر مسدود نبودن حساب توسط دادگستری، می تواند با واریز کسری موجودی، حساب را تا زمان تعیین تکلیف چک برگشتی و یا نهایتا به مدت ٢٤ ماه، مسدود نماید.
🔹دراین موارد بانک باید ظرف ٥ روز کاری طی نامه ای تامین وجه چک را به اطلاع کسی که گواهی عدم پرداخت به نام او صادر شده بنماید.
دستور عدم پرداخت وجه چک به بانک، مطابق ماده 14 قانون صدور چک، باید مستند به ادعای جعل، یا سرقت، یا کلاه برداری، یا خیانت در امانت، و یا به طور کلی ضمن ادعای تحصیل چک طی یک جرم، به بانک تسلیم گردد.
🔹بنابراین، صِرف اختلاف حساب، یا عدم انجام تعهدات قراردادی طرف مقابل، نمی تواند مستندی برای دستور عدم پرداخت چک به بانک باشد.
✅قضات بر سر «عندالاستطاعه» بودن مهریه و حق حبس زوجه با اختلاف نظری مواجه هستند که در جلسه نقد رای نظرات موافق و مخالف مورد بررسی قرارگرفت.
🔹از دهه ۸۰ تاکنون زوجین هنگام تنظیم عقدنامه در دفترخانه ها از عنوان «عندالاستطاعه» یا «عندالمطالبه» استفاده می کنند.
آیا ثبت چنین قیدی دربارة مهریه در عقدنامه ازدواج اثری نسبت به حقوق و تکالیف و تعهدات طرفین دارد؟ ضمانت اجرای تعهد زوج به پرداخت مهریه در این صورت چیست؟
✅دو تفسیر و دو نظر قضایی دربارة اثر قید عند الاستطاعه بودن مهریه نسبت به حق حبس زوجه وجود دارد. به همین جهت جلسه نقد رأی با حضور ۸۰ نفر از قضات استان تهران با موضوع حق حبس زوجه به دلیل عندالاستطاعه بودن مهریه برگزار شد.
🔹در این جلسه آراء شعب دوم و بیست و چهارم دادگاه تجدید نظر استان تهران مورد تجزیه و تحلیل قضات شرکت کننده قرار گرفت. این دو رأی دو حکم کاملا متناقض با هم صادر کرده بودند.
🔹ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی اذعان می دارد: زن می تواند تا مهریه او تسلیم نشده از ایفاء وظایفی که در مقابل شوهر دارد، امتناع کند. مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.
🔹وهمچنین بر اساس قانون زوجین نسبت به هم حقوق تکالیفی دارند. مرد مکلف به پرداخت نفقه و مهریه و زن هم مکلف به تمکین است. عدم تمکین زن هم موجب سقوط حق نفقه می شود. البته تمکین در دو بخش تمکین عام و خاص تعریف می شود. تمکین عام یعنی زن زیر سقف خانه ای که همسر اختیار کرده زندگی کند و تکمین خاص یعنی اینکه زن وظایف زوجیت و زناشویی را انجام دهد.
🔹مستفاد از ماده ۱۰۸۵ قانون مدنی، با شرایطی تا زمانی که مرد مهریه را به زن پرداخت نکرده است، زن می تواند از تمکین خاص خودداری کند.
🔹البته وقتی زن یک بار تمکین کرد، دیگر نمی تواند به دلیل عدم پرداخت مهریه از تمکین خاص خودداری کند.
🔹درصورتی که زن به استناد عدم پرداخت مهریه از تمکین خاص خودداری نموده است، همچنان مستحق نفقه خواهد بود و مرد به استناد عدم تمکین او نمی تواند، از پرداخت نفقه خودداری کند.
🔹دراین مورد برخی از قضات معتقدند که اعمال حق حبس در صورت «عندالاستطاعه» بودن درست نیست. اما گروه دیگر معتقدند؛ قید عندالاستطاعه به معنای تعیین اجل برای دین نیست و چنین مهریه ای حال است و در نتیجه زن همچنان حق دارد، در صورت عدم پرداخت مهریه از تمکین خاص خودداری نماید.
🔹با توجه به رأی گیری در پایان این نشست، اکثر قضات شرکت کننده معتقد بودند با وجود قید «عند الاستطاعه» برای مهریه، زن دیگر حق خودداری از تمکین در صورت عدم پرداخت مهریه توسط زوج را ندارد. البته دیوانعالی کشور می تواند با صدور رأی وحدت رویه به این اختلاف نظر پایان ببخشد.
✅ترکه (ماترک) یا میراث به کلیه اموال و تعهدات گویند یا به عبارتی کلیه دارایی متوفی که بعد ازفوت او به وراث و نزدیکان وی انتقال می یابد اطلاق می شود.
🔹امور راجع به ترکه عبارتند از اقداماتی که جهت حفظ ترکه و رسانیدن آن به صاحبان حقوق انجام می شود از جمله: مهر و موم و تحریرترکه و اداره ترکه و …
معنی مهر و موم ترکه چیست؟
از لحاظ حقوقی، مهر و موم ترکه عبارت است از اقدامی که توسط مراجع قضایی صورت می‌گیرد، تا ورثه از هرگونه استفاده و دخل و تصرف در ترکه ممنوع شوند و این امر به منظور حفظ و نگهداری از ترکه انجام می‌گیرد.
مهر و موم ترکه صرفاً با درخواست هر یک از ورثه متوفی یا نماینده قانونی آنان، موصی‌له در صورتی که وصیت به جزء مشاع شده باشد، طلبکار متوفی و وصی انجام می‌گیرد و همین افراد نیز حق رفع مهر و موم ترکه را دارند. درخواست رفع مهر و موم ترکه نیز به دو صورت بدون تنظیم ریز ترکه یا با درخواست تنظیم ریز ترکه صورت می‌گیرد.
چه مرجعی صالح جهت رسیدگی به امور ترکه می باشد؟
✅مرجع صالح برای رسیدگی به امور راجع به ترکه، دادگاه بخشی است که آخرین اقامتگاه متوفی درایران در حوزه آن دادگاه بوده و اگر متوفی در ایران اقامتگاه نداشته باشد دادگاه آخرین محل سکونت متوفی صالح به رسیدگی می باشد و اگر متوفی در ایران ساکن هم نبوده باشد، دادگاهی که اموال غیر منقول متوفی در حوزه آن واقع شده، صالح است و اگر اموال غیر منقول هم در حوزه های متعدد واقع باشند، دادگاهی که که قبل از همه اقدام نموده صالح می باشد.
🔹مهرو موم ترکه چگونه انجام می شود؟
قرار دادن لاک و موم گداخته در درب ورودی خانه یا پاکت و صندوق و …
زدن مهر رسمی بر لاک و موم گداخته شده
🔹مهرو موم ترکه ممکن است به درخواست اشخاص یا بدون درخواست آنها صورت گیرد که در مواد ۱۶۷و۱۶۸ قانون امور حسبی مقرر گردیده است .
چه اشخاصی می توانند درخواست مهر و موم ترکه را بنمایند ؟
✅هر یک از ورثه متوفی یا نماینده قانونی آنها.
🔹موصی له در صورتی که وصیت به جزء مشاع شده باشد.
طلبکار متوفی که طلب او مستند به سند رسمی یا حکم قطعی باشد به مقدار طلب در صورتیکه در مقابل طلب رهن نبوده و ترتیب دیگری هم برای تأمین طلب نشده باشد.
🔹کسی که از طرف متوفی به عنوان وصایت معین شده باشد.
در مورد مهرو موم بدون درخواست اشخاص، صرف اطلاع دادگاه برای اقدام کافی است و شرایط آن این است که کسی که در ملک استیجاری یا … فوت شده وکسی برای حفظ اموال او نباشد و اموال دولتی یا عمومی نزد متوفی امانت بوده باشد.
تحریر ترکه (لیست کردن اموال متوفی) به چه ترتیبی است؟
✅وراث و نمایندگان قانونی آنان و وصی می‌توانند برای تعیین میزان و مقدار ترکه، از مقام قضایی تحریر ترکه را درخواست کند. در این صورت بعد از دعوت اشخاص ذینفع و آگهی تعیین وقت که از یک‌ماه نباید کمتر و از سه ماه نباید بیشتر باشد، منتشر میشود. غیبت اشخاصی که برای تحریر ترکه یا مهر و موم ترکه احضار شده‌اند مانع از تحریر ترکه نیست. هرگاه ترکه متعلق حقوق عمومی قرار بگیرد یا غایب یا محجوری در بین وراث باشد یا وارث متوفی معلوم نباشد، امین یا قیم ملزم است درخواست تحریر ترکه را از مرجع ذی‌صلاح کند.
چه اقداماتی جهت مهر و موم ترکه لازم است؟
مقام صالح جهت مهر و موم ترکه و اقدامات لازم در مواد۱۷۰ تا۱۷۵ قانون امور حسبی مقرر شده است.
جهت رفع (برداشتن) مهر وموم چه اقداماتی لازم است ؟
✅مقررات مربوط به رفع مهر وموم درماد ۱۹۴ تا ۲۰۵ قانون امور حسبی بیان شده است. ازجمله اینکه افرادی که حق درخواست مهر و موم را دارند حق درخواست رفع آن را نیز دارند؛ درخواست رفع مهر وموم از دادگاهی می شود که صالح به رسیدگی به امور ترکه است.
🔹 متداول ترین سئوال مطرح شده در مورد مهر وموم ترکه:
پدرم فوت کرده است برای دانستن اموال به جا مونده از ایشان چه باید کرد؟ چون ایران نیستم و رابطه ای هم با خانواده ندارم.
✅پاسخ: شما بایستی در ابتدای امر در خصوص مهر و موم و نیز تحریر ترکه اقدام نمایید و از طریق مراجع قضایی دارایی ایشان را شناسایی نمایید.در صورتی که ترس از این دارید که ممکن است حق شما ضایع شود می توانید تقاضای مهر و موم ترکه را نمایید.
ممکن است شخصی، همیشه خودرو خود را طوری پارک کند که شما نتوانید از رمپ جهت وارد شدن به پارکینگ استفاده کنید، یا جلوی درب پارکینگ و در حریم آن پارک می کند و عملاً امکان ورود و خروج نداشته یا به سختی امکان پذیر می باشد.
🔹درچنین مواردی، باید از آن در ساعت های مختلف عکس بگیرید و یا با تنظیم استشهادیه، به عنوان ایجاد مزاحمت و ممانعت از حق، در دادسرا شکایت کیفری کنید.
درتصادفات رانندگی منجر به خسارت، رانندگان مکلفند ضمن علامتگذاری محل استقرار چرخ ها، ابتدا ماشین ها را جهت باز شدن مسیر، به کنار راه منتقل و سپس درخواست کارشناس تصادفات نمایند.
🔹در تصادفات رانندگی منجر به جرح یا فوت، این مسئولیت با مامورین انتظامی است تا ضمن علامتگذاری محل استقرار جسد و یا موانع دیگر، ضمن حفظ صحنه تصادف اقدام به بازگشایی مسیر نمایند.
قرارداد
طرف اول قرارداد(موجر): خانم/آقای ……………….. فرزند آقای ……………….. دارای شناسنامه شماره ……………….. صادره از ……………….. متولد ……………….. ساکن : …………………………………………………………
طرف دوم قرارداد(مستاجر): شرکت ………………..(سهامی خاص) مقیم تهران به نشانی ……………………………
(اجاره یک باب پارکینگ)
طرف اول قرارداد(موجر): خانم/آقای ……………….. فرزند آقای ……………….. دارای شناسنامه شماره ……………….. صادره از ……………….. متولد ……………….. ساکن ……………………………………………………………
طرف دوم قرارداد(مستاجرین):
1- خانم/آقای ……………….. فرزند آقای ……………….. متولد ……………….. دارای شناسنامه شماره ……………….. صادره از ……………….. به نشانی: …………………………………………………………………….
جناب آقای ……
معاون محترم آموزش
موضوع : دفاعیه اتهام تقلب امتحان
با سلام و احترام
احتراما اینجانب …… دانشجوی رشته …… بعلت استرس و خستگی ناشی از مطالعه و مرور دروس و کمبود خواب به اشتباه جزوه درسی …… را با خود به جلسه امتحان بردم و مراقب امتحان صرفا به دلیل همراه داشتن جزوه مربوطه مانع از ادامه امتحان اینجانب شده و به ناحق نام اینجانب را بعنوان متقلب به دایره امتحانات اعلام نمود. با عنایت به اینکه اینجانب از دانشجویان فعال و کوشا در درس مربوطه بوده ام و نیازی به انجام تقلب نداشته ام و ازسویی نمرات دروس ترمهای گذشته اینجانب موید این مطلب می باشد.
لذا با توجه به وضیحات ارایه شده تقاضا دارم نسبت به نمره لحاظ شده برای اینجانب تجدید نظر و اتهام تقلب رفع گردد
در پایان مجددا و عاجزانه از شما و دیگر اعضای کمیته تمنا دارم درخواست اینجانب را جهت ضایع نشدن زحمات و تلاش اینجانب در طول ترم تحصیلی با دید مساعد و مثبت مورد بررسی و توجه قرار دهید.
پیشاپیش از بذل توجه جنابعالی کمال تشکر را دارم.
با تشکر ……
چگونگی طرح شکایت کیفری
تظلم خواهی به دوگونه در دادگستری میسر است .
۱- شکایت کیفری
که در این صورت به تظلم خواه شاکی گفته میشودوکسی که از او شکایت شده مشتکی عنه یا متهم نامیده میشود وآنچه علیه متهم مطرح میگردد شکایت نام دارد در این صورت اگر چیزی به متهم نسبت داده شود اسم آن اتهام است .
۲-ادعای حقوقی
درچنین صورتی به تظلم خواه مدعی میگویند (یعنی خواهان) و کسی که علیه او ادعائی مطرح شود مدعا علیه نامیده می شود(یعنی خوانده)وآنچه راخواهان طلب میکند ادعا (یعنی خواسته) نام دارد.
به اموری که در شرع یا قانون مورد امر یا نهی است وتخطی از آن مستوجب مجازات است ،جزائی یا کیفری می گویند مانند سرقت ، کلاه برداری ، خیانت در امانت و…. به عبارتی هرگاه قانونگذار فعل یا ترک فعلی را ممنوع کرده و برای مرتکب آن مجازات مشخص کند، انجام یا عدم انجام امر و نهی قانونگذار جرم خواهد بود.در بیشتر موارد قانونگذار از اشخاص می خواهد اعمال پیش بینی شده در قانون را انجام ندهند و الا مجازات می شوند.
به عنوان مثال پیش بینی جرایمی چون قتل،ضرب وجرح و کلاهبرداری به منزله اعلام این امر به اشخاص است که از ارتکاب این اعمال خودداری کنند و اگر این اعمال را انجام دادید مجازات خواهید شد. در مقابل،در پاره ای از موارد قانونگذار از شهروندان انتظار دارد کاری را به انجام برسانند وبه تکلیفی عمل کنند، در غیر این صورت برای شخصی که از عمل به این تکالیف امتناع کند، مجازات پیش بینی شده است. به عنوان نمونه تأمین هزینه زندگی زن و فرزندان مشترک را قانونگذار به عنوان یک تکلیف بر زوج تحمیل کرده است و شوهر و پدری که با وجود توان مالی از پرداخت هزینه زندگی زن و سایر افراد واجب النفقه خودداری کنند، متحمل مجازات خواهند شد. در این مقاله در پی آنیم که به اختصار توضیح دهیم، در صورت تحقق یکی از این جرایم چگونه و بر چه اساسی باید مبادرت به طرح شکایت کرد وشاکی با چه فرآیندی در دادرسی کیفری روبروست: در امور کیفری ،اگر از کسی شکایت داشته باشید ،باید شکایت خود را در نامه ای که در اصطلاح حقوقی، شکوائیه و یا عریضه نامیده می شود، بنویسید و به دادسرای محل خود تحویل دهید.اگر به دادسرا دسترسی ندارید و امری فوری باشد ، می توانید به کلانتری نزدیک محل خود رجوع نموده و شکایت نامه خود را تسلیم نمائید.
به اموری که در شرع یا قانون مورد امر یا نهی است وتخطی از آن مستوجب مجازات است ،جزائی یا کیفری می گویند مانند سرقت ، کلاه برداری ، خیانت در امانت و….
طـرح شکایـت
بیشتر پرونده های مطروحه در دادگستری با شکایت متضرر از جرم آغاز می شود. هر روزه در صحن مجتمع های قضایی شاهد اشخاصی هستیم که با تنظیم وتقدیم شکایت به مراجع ذی صلاح، مبادرت به طرح و تعقیب دعاوی خود می کنند واز مقامات قضایی تقاضای اعاده حقوق از دست رفته خود و مجازات مرتکبین جرایم را دارند.در تنظیم شکایت کیفری، شاکی باید چند مسأله را به طور دقیق در شکایت خود درج کند.
۱ـ مشخصات و آدرس خود (شاکی ) ۲ ـ مشخصات مرتکب یا مرتکبین جرم (مشتکی عنه ) «در صورت امکان» و اعلام نشانی آنها ۳ ـ محل وقوع جرم ۴ ـ شرح عمل مجرمانه مورد ادعا و چگونگی و تاریخ وقوع آن ۵ ـ دلایل ارتکاب جرم درصورت وجود شهود آدرس آنها ۶ ـ میزان خسارت وضرر و زیان وارده ـ در صورت ورود خسارت و امکان تعیین آن ـ در شکواییه مطروحه شاکی به بیان شکایت خود با ذکر موارد پیش گفته کرده و از مقامات قضایی دادخواهی می کند که بااین طرح شکایت فرآیند دادرسی کیفری آغاز می شود. جهت آشنایی خوانندگان محترم، شکواییه ای را به عنوان نمونه در ذیل می آوریم:
نمونه یک شکواییه
ریاست محترم دادگستری شهرستان…
با کمال احترام به استحضار می رساند که اینجانب الف در تاریخ … توسط آقایان ب وج در محل میدان فاطمی این شهرستان مورد حمله و هجوم قرار گرفته و ازناحیه دست راست وسر مصدوم و مجروح و بلافاصله به بیمارستان ساسان منتقل شدم و گواهی پزشک معالج مبنی بر میزان صدمات وارده به پیوست این شکایت تقدیم می شود. استدعا دارد دستور فرمایید تا اینجانب جهت تعیین و تشخیص دقیق صدمات وارده ومیزان آنها به پزشکی قانونی معرفی گردم.
در ضمن آقایان دـ هـ به نشانی … نیز شاهد حمله و ایراد صدمه به اینجانب بوده اند که تقاضا دارد عنداللزوم و با صلاحدید آن مقام جهت ادای شهادت احضار گردند.
با عنایت به مراتب فوق از نامبردگان شکایت داشته و تقاضا دارد که مورد تعقیب و مجازات قرار گیرند.
شاکی:
الف به نشانی…
مشتکی عنهم:
ب: به نشانی ….
ج : به نشانی …
با تشکر
الف
امضاء
جناب آقای ….
رییس محترم شرکت ….
موضوع : درخواست پرداخت بدهی
با سلام و احترام
بدینوسیله به استحضار می رساند بدهی آن شرکت از تاریخ …… لغایت …… بابت خرید کالا و ارایه خدمات بالغ بر …… ریال گردیده است لذا از حضرتعالی تقاضا دارم دستور لازم جهت پرداخت مبلغ مذکور را صادر فرمایید.
بدیهی است با عنایت به تعهدات این شرکت و لزوم تسویه حساب و پرداخت بدهی دیگر شرکتها ، دستور تسریع در پرداخت موجب کمال امتنان خواهد بود.
درصورت نیاز ریز هزینه ها بحضور ارسال خواهد گردید.
باتشکر
تاریخ……
…..
بسمه تعالی
ریاست محترم دادگستری شهرستان…
با کمال احترام به استحضار می رساند که اینجانب ….. در تاریخ … توسط آقایان ….. و….. در محل ….. این شهرستان مورد حمله و هجوم قرار گرفته و ازناحیه دست راست وسر مصدوم و مجروح و بلافاصله به بیمارستان ….. منتقل شدم و گواهی پزشک معالج مبنی بر میزان صدمات وارده به پیوست این شکایت تقدیم می شود. استدعا دارد دستور فرمایید تا اینجانب جهت تعیین و تشخیص دقیق صدمات وارده ومیزان آنها به پزشکی قانونی معرفی گردم.
در ضمن آقایان ….. ، ….. به نشانی … نیز شاهد حمله و ایراد صدمه به اینجانب بوده اند که تقاضا دارد عنداللزوم و با صلاحدید آن مقام جهت ادای شهادت احضار گردند.
با عنایت به مراتب فوق از نامبردگان شکایت داشته و تقاضا دارد که مورد تعقیب و مجازات قرار گیرند.
شاکی: …..
به نشانی…
مشتکی عنهم :
….. : به نشانی ….
….. : به نشانی …
با تشکر ـ …..
امضاء
جناب آقای ……..
مدیر محترم ……..
باسلام واحترام
با توجه به گزارش انتظامات سازمان آقای …….. در روز …….. مورخ …….. بدون اخذ مرخصی در اداره حضور نیافته است. مراتب جهت استحضار صدور اوامر مقتضی تقدیم می گردد.
با تشکر ……..
تسبیب در جنایت عبارت است از اینکه
کسی سبب تلف شدن یــا
جنایت دیگری را فراهم کند و
خود مستقیما مرتکب جنایت نشود,
به طوری که
اگر نبود جنایت حاصل نمی شد
مانند اینکه چاهی بکند و کسی در آن بیفتد و آسیب ببیند.
(ماده ۵۰۶ ق.م.ا)
اجتماع سبب و مباشر
👇👇👇
اگر دو یا چند عامل برخی به مباشرت و برخی به تسبیب در وقوع جنایتی تاثیر داشته باشند
عاملی که جنایت مستند به اوست ضامن است.
اگر در جمع اسباب ومباشرین جنایت مستند به تمام عوامل باشد
👇👇👇
همه عوامل به طور مساوی ضامن می باشند
مگر تاثیر رفتار مرتکبان متفاوت باشد
که در این صورت
هر یک به میزان تاثیر رفتارشان مسئول اند.
اگر در جمع اسباب و مباشرین سبب اقوا از مباشر باشد
👇
فقط سبب ضامن است
(ماده ۵۲۶ ق.م.ا)
موارد اقوا بودن سبب از مباشر
👇👇👇
مباشر بی اختیار باشد.
مثل مباشر تحت اکراه و اجبار با رعایت مقررات مربوط به اجبار و اکراه
مباشر جاهل باشد.
مثل قربانی ناآگاه
مباشر صغیر غیر ممیز باشد.
مباشر مجنون باشد.
مباشر حیوان باشد.
مباشر شی باشد.
یا موجودی غیر جاندار باش
اشخاصی که معاون جرم محسوب میشوند:👇👇👇
اگر شخصی دیگری را ترغیب ، تهدید ، تطمیع یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوء استفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد.
شخصی که وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد.
شخصی که وقوع جرم را تسهیل نماید.
تحقق معاونت در جرم
👇👇👇
وحدت قصد و تقدم
یـا
اقتران زمانی بین رفتار معاون و مرتکب جرم
شرط است.
اگر فاعل اصلی جرمی شدیدتر از آنچه مقصود معاون است مرتکب شود،
👇
معاون به مجازات معاونت در جرم خفیف تر محکوم می شود.
( ماده ۱۲۶ ق.م.ا)
🔻تعداد زیادی از افراد جامعه تصورمیکنند با وکالت نامه مالکیت به آنها منتقل میشود اما اینگونه نیست و وکالت در واقع نیابت و نمایندگی از طرف موکل است برای انجام کارهایی که وکیل اجازه دارد آن امور را انجام دهد که از آن جمله تشریفات قانونی مربوط به درخواست وتنظیم سند رسمی مالکیت می باشد.
🔹خرید و فروش وکالتی برای خریدار مالکیت ایجاد نمیکند. این قرارداد، جزو قراردادهای جایز است و هر یک از موکل و وکیل هر زمان که بخواهد می تواند آن را بر هم زند.
🔹هم موکل می تواند می تواند از اذن خود رجوع نماید و هم وکیل حق استعفا دارد و این عقد مانند سایر قراردادهای جایز با فوت و جنون و سفه؛ منفسخ می شود.
🔹هرگاه متعلق وکالت از بین برود یا موکل عملی را که مورد وکالت است؛ خود انجام دهد یا بطور کلی عملی که منافی با وکالت وکیل باشد بجا آورد، مثل اینکه مالی را که برای فروش آن وکالت داده بود، خودش بفروشد، وکالت منفسخ می شود.
🔹با انجام شدن مورد وکالت و همچنین با انقضای مدت در مواردی که برای آن مدت تعیین می شود وکالت نیز منقضی می گردد.
عقدی است که دو عوض دارد و عوضین در مقابل هم قرار می گیرند مانند بیع که ثمن در مقابل مبیع است.وقتی عقد معوض است بین عوضین باید یک رابطه عادلانه موجود باشد یعنی از نظر اقتصادی عادلانه باشد والا مغبون خیار فسخ به لحاظ غبن دارد.
🔷در عقد معوض طرفین حق حبس دارند یعنی هر یک از طرفین می توانند اجرای تعهد از ناحیه خود را منوط به اجرای تعهد از ناحیه طرف مقابل کند.
🔶در عقد معوض اگر تعهد یکی از طرفین باطل بود، تعهد طرف دیگر نیز باطل است.فرد الف یک کیلو تریاک به فرد ب داده است که فرد ب برای او اسبی بیاورد.لذا چون تحویل تریاک باطل است تحویل اسب هم باطل می باشد.
💢ویژگی عقد معوض:
1⃣وجود رابطه عادلانه بین عوضین
2⃣داشتن حق حبس توسط طرفین
3⃣در صورت بطلان تعهد یک طرف تعهد طرف دیگر نیز باطل است
4⃣در عقد معوض عوضین باید معلوم و معین باشند
5⃣در عقد معوض تلف مبیع یا عوض قبل از قبض باعث انفساخ عقد است.
بحث بعدی در رابطه با مجنون بودن قاتل است. فرد مجنون نیز مانند نابالغ مسئولیت کیفری ندارد و اگر مرتکب جرمی مانند قتل گردد؛ مجازات نمی‌شود. هرچند فرد مجنون که اراده یا قوه عقل برای رفتارهای خود ندارد نباید مجازات شود اما اگر حالات و رفتار وی خطرناک بوده و آزاد بودنش باعث اخلال در امنیت و نظم جامعه باشد؛ در این
حالت وی نباید رها شود و طبق قانون تا زمان بهبودی یا رفع حالت خطرناک در مراکز و بیمارستان‌های روانی مشخصی نگهداری و مراقبت میشود.
🔹نکته مهم در این رابطه ارتکاب قتل توسط مجنون ادواری است.
اگر مجنون ادواری مرتکب قتل شود برای رفع مسئولیت و مجازات نشدن؛ باید در حالت جنون مرتکب جرم باشد نه در حالت سلامت عقل. تردید در جنون قاتل در زمان قتل نیز از مسائل مهمی است که قضات باید حالت قاتل را تشخیص بدهند. یک معیار مهم، حالت سابق بر ارتکاب جرم است.اگر حالت سابق بر ارتکاب جرم افاقه و سلامت روانی باشد احتمال اینکه جرم نیز در حالت افاقه رخ داده بیشتر است و مرتکب باید جنون خودش را در زمان ارتکاب جرم اثبات کند و اگر حالت سابق، جنون باشد، اولیای دم باید ثابت کنند که قاتل مجنون نبوده تا بتوانند او را قصاص کنند. (ماده ۳۰۸ قانون مجازات اسلامی)
🔹جنون آنی( لحظه‌ای)؛ قابل قبول یا غیرقابل قبول
«خون جلوی چشمانم را گرفت و دیگر متوجه نشدم چه‌کار کردم.» «به حدی عصبانی شدم که نفهمیدم دارم می‌کشمش.» این جملات و جملات مشابه را بارها از افرادی شنیده‌ایم که در درگیری‌ها و دعواها یک نفر را به قتل می‌رسانند. عصبانیت لحظه‌ای که بعد از فروکش کردن، حسرت و پشیمانی بسیاری را به‌همراه دارد. در اصطلاح به این نوع خشم لحظه‌ای که فرد، قبل و بعد از آن همچون افراد عادی است و سلامت روانی دارد و در حالت عادی آن عمل را انجام نمی‌دهد؛ جنون آنی میگویند.
باید بدانیم که اثبات جنون آنی امر بسیار سخت و پیچیده‌ای است و صرف عصبانیت بیش از حد باعث نمی‌شود که فرد برای ارتکاب جرمش مسئولیت کیفری نداشته باشند. بلکه اگر فردی ادعا کند در هنگام جرم دچار جنون آنی شده باید اثبات شود که وی طبق معیار قانون قدرت اراده و یا تمییز و عقل خود را از دست داده تا مجازات از او برداشته شود وگرنه هرچند در عصبانیت زیاد مرتکب جرم شده اما توانایی درک موقعیت خود را داشته و دارای اراده بوده درنتیجه همچون افراد عاقل است و مجازات میشود.
تشخیص این مسئله نیز با قاضی و روان‌پزشکان و روان‌شناسان جنایی است که به قاضی کمک می‌کنند.
حق حضانتی که بر عهده والدین بوده، ممکن است در شرایط خاصی به تقاضای نزدیکان و خویشان طفل یا قیم او، از والدین سلب شود.
در این زمینه قانون مقرر داشته است: هر گاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر و مادری که طفل تحت حضانت او است، صحت جسمی یا تربیت اخلاقی طفل در معرض خطر باشد، دادگاه می‌تواند با تقاضای بستگان، قیم یا رئیس حوزه قضایی، ترتیب مقتضی دیگری را برای حضانت کودک اتخاذ کند.
مواردی که می‌تواند از مصادیق تغییر حضانت باشد عبارتند از:
🔹1- اعتیاد زیان‌آور به الکل، مواد مخدر و قمار.
🔹2- اشتهار به فساد اخلاقی و فحشا.
🔹3- ابتلا به بیماری روانی به تشخیص پزشکی قانونی.
🔹4- سوءاستفاده از طفل یا اجبار او به ورود به مشاغل ضداخلاقی مانند فساد، فحشا، تکدی‌گری و قاچاق.
🔹5- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف.
هر یک از پدر یا مادر که مدعی عدم صلاحیت طرف مقابل است، می‌تواند دادخواست سلب حضانت را به استناد یک یا چند مورد از موارد بالا به دادگاه ارایه کند. البته صرف ادعا کافی نیست و باید دلایل قابل قبولی به دادگاه ارایه دهد.
ممکن است دادگاه موارد دیگری را نیز مشمول موارد عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی دارنده حضانت بداند؛ مانند کار وقت‌گیری که مانع نگهداری شایسته طفل باشد، یا سهل‌انگاری و بی‌توجهی مداوم به سلامت جسمانی یا تربیت اخلاقی طفل که تشخیص آن با دادگاه است.
🔻* نحوه ملاقات با طفل
در قانون مدنی تصریح شده است: «هر کدام از والدین که طفل تحت حضانت او نیست، حق ملاقات طفل خود را دارد. تعیین زمان و مکان ملاقات و سایر جزییات مربوط به آن، در صورت اختلاف بین والدین با محکمه است.»
با توجه به این ماده، هر یک از والدین این حق را دارند که در فواصل معین با کودک خود ملاقات کنند و حتی فساد اخلاقی مادر یا پدر هم باعث نمی‌شود از ملاقات او با فرزندش جلوگیری شود، بلکه تمهیدات لازم برای ملاقات در محیط مناسب و با حضور اشخاص مورد اعتماد اندیشیده خواهد شد.
پدر یا مادری که حضانت فرزند را بر عهده دارد، نمی‌تواند او را از محل حضانت خارج کند؛ مگر آن که در شرایط ضروری از دادگاه برای انتقال اجازه بگیرد.
همچنین قانون حمایت خانواده مقرر می‌دارد: «صغیر و مجنون را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت و نگهداری آن به او واگذار شده است، از محل اقامت مقرر بین طرفین یا محل اقامت قبل از وقوع طلاق به محل دیگر یا خارج از کشور فرستاد؛ مگر اینکه دادگاه آن را به مصلحت صغیر و مجنون بداند و با در نظر گرفتن حق ملاقات اشخاص ذی‌حق این امر را اجازه دهـد. دادگاه در صـورت موافقت با خارج کردن صغیر و مجنون از کشور، بنا بر درخواست ذینفع، برای تضمین بازگرداندن صغیر و مجنون تأمین مناسبی اخذ میکند.»
حال اگر پدر بارها مانع ملاقات مادر با فرزندان شود، مادر می‌تواند موضوع سلب صلاحیت پدر برای نگهداری از فرزندان را در دادگاه مطرح کند.
مطابق قانون، اگر کسی که حکم حضانت علیه او صادر شده است (پدر، مادر یا شخص دیگر)، مانع اجرای حکم شود یا از پس دادن طفل خوداری کند، دادگاه صادرکننده حکم، او را ملزم میکند که فرزند یا فرزندان را به طرفی که حضانت را بر عهده دارد، بازگرداند و فرد، در صورت عدم اجرای حکم، بر طبق قانون حمایت خانواده به بازداشت تا اجرای حکم محکوم خواهد شد.
در مجموع و در صورت تخلف از شرایط حضانت، طرف مقابل می‌تواند با مراجعه به دایره اجرای احکام دادگاه، برای اجرای حکم و الزام فرد متخلف به اجرای قانون درخواست کند.
در صورت فوت یکی از ابوین، حضانت طفل با آنکه زنده است، خواهد بود. به عنوان مثال، با فوت پدر، حضانت طفل با مادر است؛ نه پدربزرگ طفل.
تأکید میشود که حضانت فرزندانی که پدرشان فوت کرده، با مادر آنهاست؛ مگر آن که دادگاه به تقاضای ولی قهری (پدربزرگ پدری طفل) یا دادسـتان، اعطای حضـانت به مادر را خلاف مصلحت فرزند تشخیص دهد.
در صورتی که پدر و مادر، هر دو فوت کرده باشند، حضانت با جد پدری و پس از آن با سایر خویشاوندان طفل بر مبنای ترتیبات ارث است.
تعیین هزینه متعارف جهت حضانت، با دادگاه و پرداخت آن به عهده پدر یا جد پدری است. در تعیین نفقه توسط دادگاه، شرایطی از قبیل سن کودک، نیازهای روزمره، موقعیت‌های اجتماعی و محل اقامت مد نظر بوده و پس از تعیین هزینه متعارف توسط دادگاه، مادر یا نماینده قانونی او مجاز به دریافت هزینه مزبور است که دادگاه در صورت درخواست زن یا سایر اشخاص واجب‌النفقه، میزان و ترتیب پرداخت نفقه آنان را تعیین میکند.
البته از آنجایی که حضانت حق و تکلیف ابوین است، مادر نمی‌تواند بابت وظیفه حضانت و نگهداری طفل، اجرتی مطالبه کند.
اگر مادر تأمین هزینه‌ها را قبول کرد، اما پس از مدتی منصرف شد یا به هر دلیل دیگری توان پرداخت نداشت، می‌تواند دوباره از پدر بخواهد که هزینه‌های فرزند یا فرزندان را تأمین کند.
در صورت مخالفت، مادر می تواند از طریق دادگاه، پدر را مجبور به پرداخت نفقه کند، زیرا پرداخت نفقه از نظر قانونی همچنان بر عهده پدر است.
🔻* شرایط لازم برای حضانت
در قوانین ما «توانایی عملی، شایستگی اخلاقی، عقل، اسلام و عدم ازدواج مادر با شخص دیگر» به عنوان شرایط لازم برای تعلق حق حضانت به ذی‌حق دانسته شده است، البته در صورتی که پدر فوت کرده باشد، با وجود ازدواج مادر، حضانت از او سلب نخواهد شد.
اگر پدر و مادری که دارای حق حضانت است، به بیماری واگیرداری مانند سل، سفلیس یا حصبه دچار شود و بیم سرایت به طفل وجود داشته باشد، دادگاه با رعایت مصلحت طفل، حضانت را از والد بیمار به دیگری واگذار میکند.
پرسشی که در اینجا مطرح میشود، این است که اگر طفل با وجود حکم دادگاه به حضانت پدر، تمایل به زندگی با وی نداشته باشد، آیا می‌تواند مادر زندگی کند؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت، هرچند محکمه، حق حضانت را به پدر داده است، اما عملاً در اجرای احکام اگر طفل، زندگی با پدر را نخواهد، نمی‌توان آن حکم را اجرا کرد.
نگاهداری اطفال یا همان حضانت در امور تربیتی و آموزشی، هم حق و هم تکلیف ابوین بوده و طبق قوانین، حضانت فرزند تا رسیدن طفل به سن بلوغ (در دختران 9 سالگی و در پسران 15 سالگی) بر عهده والدین است.
به این معنا که برای حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می کنند، مادر تا 7 سالگی اولویت دارد و پس از آن، حضانت با پدر است همچنین بعد از 7 سالگی در صورت حدوث اختلاف، حضانت طفل با رعایت مصلحت کودک به تشخیص دادگاه خواهد بود که قانون جز در موارد استثنایی نمی‌تواند آنان را از این حق محروم کند.
در مواردی پدر و مادر می‌توانند به نفع یکدیگر از حق حضانت خود صرف نظرکنند بنابراین قراردادهای بین والدین در مورد حق حضانت در صورتی که بر خلاف مصلحت طفل نباشد، معتبر و لازم‌الاجراست.
بر این اساس، حضانت طفل پس از 7 سالگی به طور مطلق به پدر واگذار نمی‌شود، بلکه هرگاه بین پدر و مادر طفل در مورد حضانت او اختلاف شود، معیار تعیین دارنده حضانت صرفا مصلحت طفل است.
چه بسا با وجود نبود عیب و نقصی در پدر به تشخیص دادگاه، مصلحت طفل از جمله در وابستگی‌های شدید طفل و مادر و اثر سوء جدایی آنها از یکدیگر اقتضا میکند که حضانت او بر عهده مادرش باشد.
پس از رسیدن طفل به سن بلوغ، دادگاه خود را فارغ از رسیدگی در خصوص حضانت دانسته و فرزندان حق انتخاب ادامه زندگی نزد یکی از والدین را خواهند داشت؛ در هر صورت تأمین مخارج زندگی با پدر خواهد بود.
اگر پدر از دادن فرزندان زیر 7 سال به مادر خودداری کند، مادر می‌تواند با مراجعه به دادگاه، اولا الزام زوج را به پرداخت نفقه فرزند بخواهد و ثانیا برای صدور دستور موقت مبنی بر استرداد (پس دادن) فرزند، درخواست دهد.
با توجه به اینکه قانون، حضانت را با مادر دانسته، دیگر نیازی نیست که وی امری را در دادگاه اثبات کند. به همین دلیل، دادگاه بدون رعایت تشریفات قانونی و خارج از نوبت، حکم استرداد طفل را صادر میکند و این حکم فورا قابل اجراست تا مادر بتواند با پرداخت نفقه از سوی خود یا به شرط مطالبه بعدی از زوج به وظیفه حضانت در قبال طفل یا اطفال خود عمل کند.
البته چنانچه مادر در ضمن سند رسمی طلاق، متقبل حضانت و نگهداری فرزند مشترک با هزینه شخصی خود شده باشد، نمی‌تواند به موجب دادخواست بعدی از خود سلب تکلیف کند؛ چنین درخواستی قابلیت پذیرش ندارد.
ازدواج مجدد مادر، حق حضانت وی را به نفع پدر ساقط میکند اما در مواردی که پدر فوت کرده باشد، ازدواج مجدد مادر موجب سقوط حق حضانت وی نخواهد شد.
