میزان سهم الارث:

وارث: مادر

سهم الارث: با وجود فرزند: یک ششم / بدون فرزند: یک سوم

وارث: زوجش

سهم الارث: با وجود فرزند: یک چهارم / بدون فرزند: یک دوم

وارث: زوجه

سهم الارث: با وجود فرزند: یک هشتم / بدون فرزند: یک چهارم

نکات کاربردی حقوقی در قرارداد‌ها

برای اینکه در یک رویارویی با شریک و یا طرف حقوقی مقابلتان، بتوانید برای وی مسئولیت و تعهد ایجاد نمایید، چه شرایطی لازم است.

الف) وجود قرارداد
برای اثبات مسئولیت، وجود قرارداد، امری ضروری است و احراز رابطۀ قراردادی میان خواهان و خوانده یکی از ارکان مسئولیت قراردادی است؛ و این رابطه فقط در مورد طرفین قراردادی باید باشد، و اگر طرف قرارداد به شخص دیگری که خارج از قرارداد است ضرری بزند، این مسئولیت قراردادی نخواهد بود.

ب) رابطۀ علیت بین خسارت و عدم اجرای قرارداد
باید بین خسارت وارده و قرارداد، چنان رابطه‌ای باشد که بتوان گفت، خسارت در نتیجۀ عدم اجرای تعهد به بار آمده است. برای مثال در عقد بیع اگر فروشنده، مبیع را تحویل ندهد و ضرری از این بابت به مشتری برسد، این در نتیجۀ مسؤلیت قراردادی است.

ارکان مسؤلیت قراردادی
تخطّی: اینکه متعهد، تعهد ناشی از عقد را به جا نیاورد.
اثبات ضرر: «دادگاه در صورتی حکم به خسارت خواهد داد که ضرر اثبات شود» (برداشت از ماده ۵۲۰ آئین دادرسی مدنی)
رابطۀ سببیت: «این ضرر بلاواسطه ناشی از عدم انجام تعهد یا تأخیر آن باشد». (برداشت از ماده ۵۲۰ آئین دادرسی مدنی)

نتیجه‌ی اجرا نکردن تعهد
«در صورتی که متعهد به میل خود تعهد را انجام ندهد، می‌توان با مراجعه به مقامات قانونی، اجبار متعهد به اجرای قرارداد را خواستار شد» (برداشت از ماده ۲۳۷ قانون مدنی) اگر اجبار ممکن نبود، ولی موضوع تعهد از جملۀ اموری است که می‌تواند توسط دیگری به عمل آید، حاکم می‌تواند توسط دیگری تعهد را اجرا نموده و مخارج آن را از متعهد متخلف اخذ نماید. در صورتی که نه اجبار ممکن بود و نه فعل توسط دیگری قابل انجام بود، متعهد له یا خواهان حق فسخ قرارداد را خواهد داشت.

جبران خسارات قراردادی
هرگاه در نتیجۀ عدم اجرای تعهد، خسارتی به متعهد له وارد شده باشد، وی می‌تواند به دادگاه مراجعه کرده و جبران خسارت را مطالبه نماید.
 

کمیسیون ماده 56 منابع طبیعی

این کمیسیون تنها مرجع صالح برای تشخیص ملی بودن اراضی می باشد.چنانچه این کمیسیون نسبت به اراضی افراد، اقدام به صدور رای، مبنی بر ملی بودن بنماید، ملک مورد نظر، در اختیار دولت قرار خواهد گرفت. که بسته به اینکه در داخل محدوده شهر باشد یا خارج ازمحدوده شهر باشد، به سازمان مسکن و شهرسازی یا اداره منابع طبیعی، تحویل می گردد.

مرجع اعتراض به رای کمیسیون ماده 56، کمیسیون ماده واحده مستقر در اداره منابع طبیعی و سپس محاکم دادگسترس می باشد.

کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری

مطابق ماده 12 قانون زمین شهری تشخیص عمران و احیاء و تعیین زمین بایر از موات را بعهده وزارت مسکن و شهرسازی گذاشته که بموجب دستورالعمل صادره از وزارت مسکن و شهرسازی مصوب 2/5/67 تشخیص عمران و تعیین نوع زمین بعهده کمیسیونی موصوف به کمیسیون ماده 12 محول شده است.

اعضای کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری مرکب از 3 نفر نمایندگان مزارت مسکن و شهرسازی که با حکم وزیر مسکن تشکیل می گردد.

 

_{^{اراضی ذیل نمی توانند در کمیسیون ماده 12 قانون زمین شهری مطرح شوند:}}

اراضی متعلق به شهرداری ها و شرکتهای وابسته به شهرداری

اراضی دارای گواهی عمران

اراضی متعلق به دولت

کمیسیون پس از بازدید از محل، تحقیقات لازم از معمرین، استماع دفاع مالکین و وکیل آنها، بررسی اسناد موجود در پرونده و تطبیق کروکی با نقشه هوایی، با اکثریت اعضاء اقدام به صدور رای می نماید.

مرجع تجدیدنظر از آرای صادره از کمیسیون ماده 12،دادگاه عمومی محل وقوع  زمین است و مهلت اعتراض آن از تاریخ امضای آن سه ماه است.

مالکیت ما فی الذمه چیست؟

گفتیم که فردی که تعهد یا قول و قراری دارد باید به شکلی آن را انجام بدهد تا آن تعهد از بین برود و دیگر تکلیفی نداشته باشد‌.

 مالکیت ما فی الذمه یکی از راه های از بین رفتن و سقوط تعهد است. به این معنا که فرد مدیون، مالک آنچه که بر عهده ی وی بوده و باید پرداخت می کرده می شود. در واقع به این شکل می شود که خودش همزمان هم مدیون می شود و هم طلبکار.

 این مالکیت ما فی الذمه (مالک شدن آنچه که بر ذمه فرد است) ممکن است به دو صورت اتفاق بیفتد.

فرق بطلان معامله با ابطال معامله

گاهی عقد از همان ابتدا باطل است مثل مواردی که در بالا گفته شد که از طرفی به آن باطل مطلق گفته می شود. اما گاهی عقد بین طرفینی که معامله را انجام داده اند صحیح است ولی یک شخص دیگری می تواند معامله آنان را باطل کند که به آن معامله، معامله قابل ابطال گفته می شود (بطلان نسبی).

مصادیق بطلان معامله در قانون مدنی زیاد است اما در ابطال معامله باید به قرارداد نجات قانون دریایی و مباحثی در قانون تجارت مراجعه کرد.

اثر جدایی ابطال معامله با بطلان معامله

در بطلان معامله و یا معامله باطل عقد از همان ابتدا هبچ اثری ندارد اما در ابطال معامله تا زمانی که دادگاه حکم به باطل کردن نداده است عقد صحیح است و با حکم دادگاه از روز اول باطل و بی اثر می شود.

شرایط گرفتن طلب با خسارت تاخیر

در ماده ۵۲۲ قانون آیین دادرسی مدنی به شرایط این امر اشاره کرده است:

در دعاوی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه داین و تمکن مدیون، مدیون امتناع از پرداخت نموده، در صورت تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار، دادگاه با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می گردد محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد مگر این که طرفین به نحو دیگری مصالحه نمایند.

تنظیم قانونی قرارداد در معاملات املاک :

نکته مهم بعدی جهت شرکت در معاملات املاک با قرارداد غیررسمی آنست که معامله باید نزد بنگاه دارای مجوز کسب اتحادیه املاک انجام گرفته و بلافاصله، کد رهگیری و هولوگرام دریافت نمایند. اگر قرارداد رسمی در دفتر اسناد یا سایر مراجع قانونی توسط مامور فاقد صلاحیت تنظیم یا ثبت شود ، نوع آن غیر رسمی و عادی تلقی میشود. 
همینطور باید بدانید بنگاه املاک صرفا با داشتن یک سردر با همین مضمون جهت انجام معاملات املاک کافی نیست ! مشاورین املاک می بایست دارای مجوز کسب قابل رویت باشند.

تنظیم و ثبت سند :

از دیگر نکات مهم معاملات املاک به منظور آنکه نه خریدار و نه فروشنده دچار دعاوی حقوقی و ثبتی نشوند ، لازم هست که هر نوع تنظیم سند یا انتقال آن در دفتر اسناد رسمی و سامانه ثبت اسناد و املاک کشور صورت پذیرد.در معاملات املاک استیجاری اگر قولنامه توسط مشاورین املاک تنظیم میشود ، حتما بر دریافت کد رهگیری در زمان تنظیم قرارداد معاملات املاک تاکید شود.با توجه به اینکه قولنامه ها از نوع سند مالکیت عادی هستند ، تنظیم مواد مندرج درآن برای هر دو طرف قرارداد دارای حساسیت بیشتری نسبت به اسناد رسمی است.

تعیین شرایطی بر فسخ قرارداد :

از آنجا که امکان بروز بسیاری از اختلافات آتی در معاملات املاک وجود دارد ، بهتر است جهت پیشگیری از دردسرهای بعدی ، شرایطی بر فسخ را برای هرکدام از آنها تعیین و به شکل کتبی در قولنامه وارد شود. 

عدم پرداخت یکجای کل مبلغ معامله :

نکته مهم دیگر اینکه هرگز تا زمان تحویل گرفتن کامل ملک ، وجه کامل را به فروشنده یا موجر پرداخت نکنید !  تحویل کامل ملک نه تنها به شکل دریافت فیزیکی محل بلکه پس از انتقالات ثبتی سند است. به فروشندگان توصیه میشود ، اگر کل مبلغ معامله را قبل از تحویل ملک دریافت نکرده اند  ،  باقیمانده پول را از نظر مقدار و زمان دقیق پرداخت با شرطی مبنی بر فسخ یک طرفه قرارداد بدون مراجعه به دادگاه ( در صورت عدم محقق شدن آن ) در قرارداد درج نمایند تا خریدار یا مستاجر هم به شکل متقابل مکلف به پرداخت مبلغ باقیمانده در موعد مقرر شود.

معاملات املاک ورثه ای :

در معامله املاک ورثه ای باید مشخصات دقیق تمام ورثه یا موکلین آنها با اطلاعات ملک و گواهی انحصار وراثت تطبیق دهید. همچنین معامله اینگونه املاک جز با حضور و موافقت تمامی وراث امکان پذیر نبوده و در صورت مخالفت حتی یک نفر، معامله به زمانی پس از پیگیرهای قانونی جهت تعیین سهم هر یک از ورثه موکول میشود. در معاملات املاک با چند مالک ، حضور و امضای همگی آنها یا وکلای قانونیشان الزامی ست اگر یک نفر از مالکین از طرف بقیه آنها وکالت شرکت در معامله را داشته باشد ، تنها حضور و امضای وی کفایت میکند.

 صرف داشتن مبایعه‌ نامه دلیلی بر مالکیت شما نیست چرا که پایبندی کامل به تعهدات مندرج در متن مبایعه نامه ، توسط هر یک از دو طرف قرارداد ، از الزامات ضروری معاملات املاک می باشد.

مطابقت ملک با وضعیت موجود آن:

حتما لازم است قبل از معامله ملک، زمین یا ملک مورد نظر را به صورت دقیق مشاهده کرده و تمامی جوانب آن را از حیث خرابی ، عیوب و نقوص در نظر بگیرید. اگر در ساختمان عیب و نقصی وجود دارد حتی در صورت اطلاع دو طرف معامله ، سعی کنید حتما مشخصات دقیق آن در متن قولنامه درج شود. 

خرید زمین های کشاورزی و داخل طرح:

بعضی از زمین‌ها در محدوده‌ی طرح تفصیلی قرار گرفته‌اند که اصطلاحاً گفته می‌شود درون طرح قرار دارند؛ بنابراین قبل از خرید زمین باید از طرح تفصیلی شهر مربوطه اطلاعاتی را کسب کنید و درباره‌ی مشمول طرح نبودن ملک مربوطه مطمئن شوید. همچنین برای زمین‌های کشاورزی به نکات حقوقی خرید زمین های کشاورزی توجه کنید. بعضی از زمین‌های کشاورزی دارای سند رسمی نیستند و به صورت محلی و سنتی برای آن‌ها سند تنظیم شده است. برای خرید زمین‌هایی از این دست باید قبل از انعقاد هرگونه قرارداد از مراجع مربوطه و دفاتر اسناد رسمی استعلام‌هایی را کسب کنید .و درباره‌ی صحت این دسته از اسناد مطمئن شوید.

خرید زمین های مصادره ای و ستاد اجرایی فرمان امام:

یکی از نکات حقوقی خرید زمین توجه به قوانین خرید زمین از نهادها و اشخاص حقوقی است. برای این قسم از خرید زمین حتماً باید مجوزهای وکالت طرف فروشنده از نهاد مربوطه را به دقت بررسی کنید و از صحت آن‌ها مطمئن شوید. همچنین توجه داشته باشید که خرید زمین‌هایی که توسط دادگاه‌های انقلاب مصادره و به دستگاه‌هایی مانند بنیاد شهید، ستاد اجرایی فرمان امام(ره)، کمیته امداد، بنیاد مستضعفان و… منتقل شده‌اند، معمولاً با مشکلاتی همراه است؛ زیرا مالکان قبلی ممکن است ادعایی را درباره‌ی ملک سابق خود مطرح کنند که از سمت نهادهای قضایی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

بررسی وضعیت سند :

قدم بعدی  اطلاع کامل از شرایط ملک و وضعیت سند مورد معامله است . به منظور انجام معاملات املاک مطمئن و بی دردسر چه بهتراست که در زمان تنظیم قرار داد علاوه بر بررسی و شناسایی اشخاص حقیقی و حقوقی، حتما وضعیت مورد معامله از نظر ثبت در دفتر اسناد ، مشاعات ساختمان ، توابع و ملحقات ،وثیقه ای و توقیفی بودن، مشخص شود.اسناد ملکی دارای اقسام متفاوت با قوانین ثبتی مختص به خود هستند . لذا خریدار یا مستاجر پیش از عقد قرارداد باید از نوع و وضعیت سند آگاه شود. اگر نکته مبهمی در مورد وضعیت سند مالکیت مشاهده میشود در این گونه موارد رودربایستی نکنید و تمامی مواردی که حاکی بر بی شک و شبهه بودن ملک مورد نظر است را از شخص فروشنده طلب کنید. میتوانید با استفاده از کد رهگیری املاک ، از طریق سامانه دفتر اسناد و املاک کشور، استعلامات لازم را به عمل آورید.

شناسایی کامل مدارک فروشنده ملک:

در قدم اول باید مدارک شناسایی و وکالت نامه قانونی فروشنده یا امضا کنندگان قرارداد را به طور دقیق بررسی کنید این در حالی است که اگر به جای هریک از طرفین معامله شخص دیگری به عنوان وکیل یا قیم ، قولنامه را امضا میکند باید اطلاعات فروشنده و مالک اصلی با مدارک صاحب سند نیز مطابقت داده شود. نکته مهم دیگر ممنوع المعامله نبودن طرفین معامله است. به عنوان مثال فرد ورشکسته از نظر قانون امکان شرکت در هیچ معامله ای را ندارد.

از دیگر نکات مهم قبل از انجام معاملات ملکی اطلاع از محجور بودن یا نبودن افراد به دلایلی مانند کهولت سن یا بیماری است چرا که از نظر قانونی معامله با این افراد باطل است.
 به منظور بررسی این موضوع میتوانید از اداره سرپرستی محجوران پیگیری و استعلام نمایید.

13 نکته حقوقی مهم در هنگام خرید و فروش زمین های کشاورزی قولنامه ای آشنا خواهید شد.

 

1-اولین نکته مهم همان احراز هویت فردی  و  گواهی های اثبات مالکیت فروشنده است. 

 

2-در انتهای قولنامه مهر و امضای دهیاری و اعضای شورای روستا حتما باید ضمیمه شود .

 

3-از اداره کشاروزی، برای انتقال ملک استعلام گرفته  که مصادره ای نباشد و مشکلات حقوقی اراضی  نداشته باشد و کاربری ملک به طور دقیق احراز گردد .

 

4-از اداره منابع  طبیعی استعلام بگیرید برای اینکه زمین مرتع نباشد ،دولتی نباشد ، و حریم جنگل یا رودخانه و سد و... نباشد و مشکلات دیگر حقوقی مربوط به منابع طبیعی نداشته باشد.

 

5-برخی از این زمین ها دارای سند تک برگ یا منگوله دار و یا  برگه مخصوص گواهی مالکیت هستند هستند و برخی هم قولنامه ای هستند ، که وضیعت آن باید در توضیحات قولنامه ذکر شود

 

6-ذکر این جمله که (( چنانچه هر گونه فسادی در معامله مشخص شود  فروشنده متعهد است علاوه بر فسخ فلان مبلغ را به عنوان خسارت به خریدار پرداخت کند))

 

7-بهتر است تعهد محضری از فروشنده  برای محکم کردن معامله دریافت شود. 

 

8-جهت محکم کاری :تحقیق محلی از اهالی روستا ، همچنین دریافت امضا از مالک زمین مجاور و یا امضا از مالک قبلی میتواند در محکم کردن خرید شما کمک کند .(  این کار باعث شفافیت برخی موارد میشود مثلا غصبی نبودن ، فروش مال غیر و مالک نبودن ، بدهی های احتمالی زمین ،توقیفی نبودن ،مدعی های دیگر و...) 

 

9-در مورد حق پشیمانی یا مدعی شدن شخص دیگر و یا قابل انتقال نبودن ملک در قولنامه توضیح دهید (مثلا  حق پیشمانی ده درصد از مبلغ کل بدون تشریفات قانونی) 

 

10-بین طرفین شرط شود که چنانچه هر یک از چکها به هر علت در موقع ارائه به بانک پرداخت نشود ، بیع و قرارداد به خودی خود منفسخ خواهد شد و فروشنده می تواند ملک را به دیگری منتقل کند در این حالت صرفا مبلغ پرداختی خریدار به کسر ۱۰ درصد قابل استرداد خواهد بود "

 

11-اگر زمین  یا باغ دارای سند باشد  قبل از عقد قرارداد ، توسط دفترخانه از اداره ثبت ، در مورد  توقیفی نبودن ملک و یا ممنوع المعامله نبودن مالک و یا وکیل ، استعلام کنید .

 

12-در مورد کلیه متعلقات از جمله داشتن یا نداشتن چاه و داشتن مجوز و باطل شدن یا نشدن آن مجوز صریحا در قولنامه بنویسید و  بهتر است در مورد مجوز ازاداره آبیاری استعلام به عمل آورید.

 

13- زمین هایی که لب جاده هستند باید فاصله حریم قانونی را داشته باشند که در مورد آن میتوان از اداره راه استعلام لازم را دریافت کرد که مثلا در طرح توسعه  و راهسازی جاده نباشد

در پایان ذکر این مورد ضروری است که مالکان یا متصرفان اراضی زراعی و باغ‌های خارج از بافت شهری و روستایی باید مطلع باشند که چنانچه به صورت غیرمجاز و بدون اخذ مجوز از کمیسیون مربوطه، اقدام به تغییر کاربری نمایند، مرتکب جرم شده اند.

 

آیا زن میتواند در ملک موروثی اقامت کند؟

در صورتی که تنها زن وارث متوفی است این امکان وجود دارد.

اما درصورت وجود دیگر وراث بدون اجاز از سایر وارثین نمی توانید در ملک موروثی سکونت کنید.

اگر مردی همسر خود را به دلایل طلاق دهد آیا ارثی به او تعلق میگیرد؟

مطابق ماده 943 قانون مدنی؛

چنانچه طلاق به صورت باین باشد و مدت عده بر زوجین تمام شده باشد زن از شوهر ارث نمی برد.

و اگر طلاق به صورت رجعی باشد و درزمان عده شوهر فوت کرده، همسر او از اموالش ارث میبرد.

تفاوت طلاق رجعی با طلاق باین: در طلاق رجعی مرد میتواند طبق قانون تا پایان عده به همسر خود رجوع کند اما در طلاق باین چنین امکانی وجود نخواهد داشت.