حج مادر فوت شده

زمانی که متوفی موفق نمیشود حج خود را ادا نماید، بعد از فوت حج مادر فوتشده به وراث او به ارث می رسد، و مشمول قانون ارث میشود، و وراث برای هر گونه اقدامی جهت فروش یا نقل و انتقال فیش حج ابتدا باید گواهی انحصار وراثت مادر فوت شده را از شورای حل اختلاف بگیرند. و با مشخص شدن وراث و میزان سهم هر یک میتوان نسبت به حج مادر فوت شده تصمیم گیری شود.

فروش فیش حج متوفی

برای فروش فیش حج و همه اموال متوفی ابتدا گواهی انحصار وراثت لازم است، هر یک از وراث میتواند با مدارک کل ورثه و مدارک متوفی و گواهی فوت درخواست گواهی انحصار وراثت را به شورای حل اختلاف محل سکونت متوفی تقدیم نموده، و با گذراندن مراحل رسیدگی و نشر آگهی حدودا بعد از ۲ ماه گواهی مربوطه صادر میشود. و وراث میتوانند اقدام به فروش فیش حج متوفی بنمایند.

تکلیف فیش حج متوفی

اگر متوفی در زمان زنده بودن خود فیش حج ثبت نام نموده باشد بعد از فوت جزو ترکه محسوب شده و تمام وراث در آن سهیم می شوند، ابتدا با گرفتن انحصار وراثت و شهادت سه نفر شهود وراث میتوانند به اثبات برسانند که وارث متوفی بوده و در آن گواهی میزان سهم هر یک از ورثه از فروش فیش حج مشخص میشود، و با گرفتن گواهی انحصار وراثت و اخذ مفاصا حساب مالیات بر ارث وراث مجاز به نقل و انتقال فیش حج متوفی هستند.

نحوه انتقال فیش حج متوفی

وراث هر نوع نقل و انتقالی که در مورد ماترک دارند ابتدا باید مراحل قانونی ارث را طی نمایند. و با اخد گواهی انحصار وراثت و مشخص شدن وارثین میتوانند در مورد نحوه انتقال فیش حج متوفی تصمیم بگیرند، البته فیش حج باید مجوز نقل و انتقال را داشته باشد ، وبعد از آن ورثه میتوانند درخواست واگذار نمودن فیش حج را طبق دستورالعمل مربوطه انجام دهند.

صلح عمری برای همسر

صلح عمری نوعی عقد لازم است، که هیچیک از طرفین نمی تواند بی دلیل و بدون حق فسخ نمی تواند عقد را برهم بزند، صلح عمری برای همسر به این معناست که مالک می تواند تا زمان عمر خود یا عمر مصالح یا عمر دیگری از مال استفاده نماید و بعد از فوت منتقل شود، صلح عمری برای همسر این امتیاز را دارد که بعد از فوت مالک دیگر درگیر قواعد ارث و مالیات بر ارث نیز نباشد، و اموالی را که مالک در قالب عقد صلح انتقال داده است بعد از فوت مالک به همسر منتقل می شود.

 

معایب صلح عمری

در مورد معایب صلح عمری توضیح دهیم لازم است به این نکته اشاره کنیم که ممکن است در صلح عمری شرط شده باشد که مالک بتواند در هر زمان عقد را فسخ نماید، و قابل برگشت بودن صلح عمری از بزرگترین معایب عقد صلح بوده، و ضمن اینکه هزینه های قانونی ثبت و اجرای صلح عمری و پرداخت مالیات های لازم عملا کار را سخت تر کرده است.

تایید مامور و کارشناس بازدید کننده منطقه

مأمور بازدیدکننده منطقه باید از منطقه مورد بازدید نقشه تهیه نماید و در صورت عدم امکان، کروکی تهیه نموده و تحقیقات لازم را به وسایل مقتضی‌نسبت به وضعیت منطقه مورد بازدید و مستثنیات قانونی آن بنماید و اگر احراز کند که مستحدثات بعد از تصویب قانون ملی شدن جنگلها احداث شده تاریخ‌احداث و دلایل آن را در برگ بازدید بنویسد و با اظهار نظر به واحدی که او را مأمور رسیدگی نموده تسلیم کند.

استعلام از مراجع ذیربط

در رابطه با تشخیص خصوصیات منابع ملی از حیث وضع طبیعی و تعریف قانونی همچنین مشخصات ثبتی، نسق زراعی، محل وقوع، حدود و مساحت‌ منطقه مورد بازدید و مستثنیات موضوع ماده 2 قانون ملی شدن جنگلها با استعلام از مراجع ذی‌ربط ذکر می‌شود و هر گاه در مرز منطقه مورد بازدید کوه یا‌ رودخانه یا بزرگراه یا جاده عمومی وجود داشته باشد شرح داده می‌شود تا محل منابع و مستثنیات آن از هر حیث مشخص باشد. ادارات ثبت اسناد و کشاورزی‌و سایر مراجع موظفند اطلاعات لازم را در اختیار مأمورین سازمان جنگلها و مراتع کشور قرار دهند.

مراحل تشخیص و احراز مستثنیات از منابع ملی

مانند اثبات مالکیت با قولنامه و سایر مسائل ملکی گرفتن سند برای مستثنیات نیز شامل یکسری اقدامات اداری و حقوقی است. برای این اقدامات ابتدا باید دانست که تشخیص منایع و اراضی ملی به چند قسم است و اراضی و منابع بایستی از این فیلترهای قانونی عبور کنند تا مشخص گردد که منابع ملی هستند یا مستثنیات .در زیر به مواردی که منجر به تشخیص این مهم می گردد اشاره شده است:

 

=استعلام از مراجع ذیربط

=تایید مامور و کارشناس بازدید کننده منطقه

=تکثیر در روزنامه کثیرالانتشار و روزنامه محلی

=در صورت عدم اعتراض به آگهی تایید سازمان مربوطه

اقرارنامه:

اگر دلیل فرد جهت اثبات مالکیت اقرار باشد بایستی اقرار نامه در قالب دست نوشته در دفاتر اسناد رسمی ثبت گردد و یا به شکل لایحه ارسال شود. چنانچه اقرار کننده به صورت حضوری در دادگاه اقدام به اقرار نماید دیگر نیاز به اقرارنامه کتبی نبوده و در دادگاه اقرار شخص به عنوان مدرک ثبت خواهد شد.

 

 

انکار و تردید:

در این صورت استناد کننده به سند بایستی اصل بودن سند را با دارا بودن مدارک اثبات نماید.

اسناد عادی و رسمی:

چنانچه سندی برای اثبات مالکیت وجود داشته باشد بایستی برابر اصل شده و در هنگام طرح دعوای اثبات مالکیت به همراه دادخواست ضمیمه شده و به مراجع قضایی ارسال گردد اصل سند نیز در روز رسیدگی تقدیم دادگاه شود. قولنامه ، سند رسمی، رسید های واریزی و پرداختی جهت خرید یا فروش مورد معامله همگی در حکم سند عادی هستند که می توان در جلسه رسیدگی دعوای اثبات مالکیت به این مدارک و اسناد استناد نمود.

طرف دعوی در دعاوی برای مستثنیات

یکی از مراجع ذی صلاح که به پرونده های مختلف در رابطه با گرفتن سند برای مستثنیات و اعتراض به تشخیص اراضی ملی از مستثنیات رسیدگی می نماید و در خصوص گرفتن سند برای مستثنیات تصمیم گیری می نماید هیات ماده واحده قانون تعیین تکلیف اراضی اختلافی موضوع اجرای ماده ۵۶ قانون جنگل ها و مراتع می باشد که مورخ 1367/06/22 جایگزین کمیسیون ماده ۵۶ اصلاحی 1348/01/26 شده است و همچنین به اعتراضات مربوط به اجرای ماده ۵۶ اصلاحی مذکور رسیدگی می نماید.

 

طبق روال اداری و حقوقی در ایران، گرفتن سند برای مستثنیات نیز شامل پروسه اداری طرح دادخواست می شود. در تنظیم دادخواست برای مستثنیات خوانده ادرات دولتی و منابع طبیعی خواهند بود. برای گرفتن سند برای مستثنیات طبق قانون باید بر اساس قوانین ذیل عمل نمود:

 

1‌=ماده یک: تشخیص منابع ملی شده و مستثنیات

2=ماده دو: قانون ملی شدن جنگلها بر اساس

سند مستثنیات چیست؟

مستثنیات به املاکی گفته می شود که اجازه استفاده از آن ها برای انسان وجود داشته باشد. بر اساس این تعریف هر زمینی که در گذشته و هر زمان دیگری کشت و کاری در آن صورت گرفته و یا بنا و ساختمانی در آن احداث گردیده جز مستثنیات است. بدیهی است با اثبات مالکیت مستثنیات می توان جهت گرفتن سند برای مستثنیات اقدام نمود.

ماده 308 قانون مدنی

طبق ماده 308 قانون مدنی، غصب استیلا بر حق غیر است به نحو عدوان. عدوان به معنای متصرف بدون مجوز و با علم به علم به عدم استحقاق خود عامدا بر حق غیر مستولی شود. طبق ماده 310 همان قانون اگر کسی که مالی به عاریه یا به ودیعه و امثال آن ها در دست اوست منکر گردد از تاریخ انکار در حکم غاصب است. به عبارت دیگر امین با امتناع از تسلیم مال، وصف امانت را از دست داده و در حکم غاصب خواهد بود.

تکالیف طرفین عقود عاریه و ودیعه

با انعقاد هر یک از دو عقد مذکور، مالک علی الاصول می تواند هر زمان بخواهد مال موضوع توافق را مسترد دارد. با تقاضای مالک، گیرنده مکلف به رد عین مال است و چنان چه منکر وجود مال در ید خویش شود و یا از استرداد، امتناع ورزد ید امانی وی به ید غاصبانه تبدیل می گردد. با تبدیل ید امانی به غاصبانه، چنان چه مال به هر دلیلی از جمله قوه قاهره مثل زلزله تلف شود، گیرنده مسوول بوده و مکلف به رد بدل مال می باشد در حالی که در زمان امانی بودن ید با تلف بر اثر قوه قاهره، مسوولیتی متوجه گیرنده نخواهد بود. به عبارت دیگر با انکار و یا عدم استرداد توسط گیرنده، احکام غصب بر رابطه طرفین جاری خواهد شد.

ماده 648 قانون مدنی

طبق ماده 648 قانون مدنی قرض عقدی است که به موجب آن احد طرفین مال خود را به طرف دیگر تملیک می کند که طرف مزبور مثل آن را از حیث مقدار و جنس و وصف رد نماید و در صورت تعذر رد مثل، قیمت آن را بدهد. همان گونه که مشخص است در عقد قرض، مالکیت مال به گیرنده انتقال می یابد و وی مکلف است در زمان تعیینی بدل مال به قرض دهنده بدهد اما در عاریه، مالکیت مال به گیرنده منتقل نمی شود بلکه مال در مالکیت، معیر باقی می ماند و مستعیر یا گیرنده صرفا حق استفاده از مال را طبق توافق دارد و باید طبق توافق عین همان مال را پس بدهد.

تفاوت عاریه و قرض

نکته مهمی که در باب عاریه باید اشاره داشت این است که در عرف رایج از عبارت قرض برای انعقاد عقد عاریه استفاده می شود. مثلا الف که قصد استفاده از اتومبیل ب را دارد به وی می گوید اتومبیل خود را به من قرض بده. هر چند طرفین از عبارت قرض استفاده نموده اند اما ماهیت توافق ایشان عاریه است و در صورت اختلاف بین ایشان و ارجاع موضوع به محکمه، قاضی احکام عقد عاریه را بر روابط ایشان جاری خواهد نمود.

شرایط صحت عقود عاریه و ودیعه

شرایط صحت دو عقد اخیر به مانند سایر عقود تابع ماده 190 قانون مدنی می باشد. طبق ماده 190 برای صحت هر معامله شرایط ذیل اساسی است:

 

 1+قصد طرفین و رضای آن ها

2+اهلیت طرفین

3+موضوع معین که مورد معامله باشد.

4+مشروعیت جهت معامله.

منظور از شرط اول در تفاوت عقد عاریه و عقد ودیعه، قصد طرفین برای انعقاد هر یک از عقود مزبور و عدم اجبار و یا اکراه هر از طرفین می باشد. مراد از اهلیت نیز عقل، بلوغ و رشد متعاملین است. برای مثال اگر پسری 13 ساله دوچرخه خویش را به فردی بدهد تا مجانا از آن استفاده نماید عقد منعقد شده به دلیل فقدان بلوغ عاریه دهنده( معیر ) باطل است. همان گونه که اشاره شد علاوه بر شرایط اخیر، شرط صحت عقد عاریه این است که مال موضوع توافق با استفاده از بین نرود.

ماهیت عقد عاریه

وفق ماده 635 قانون مدنی، عاریه عقدی است که به موجب آن احد از طرفین به طرف دیگر اجازه می دهد که از عین مال او مجانا منتفع شود. عاریه دهنده را «معیر» و عاریه گیرنده را «مستعیر» گویند. پس بر خلاف عقد ودیعه، قصد مشترک طرفین این است که گیرنده از مال مجانا استفاده نماید. اگر احمد اتومبیل خود را به هوشنگ بدهد تا با آن به شمال کشور سفر کند ماهیت توافق طرفین به شرط مجانی بودن استفاده هوشنگ، عاریه نام دارد. عاریه نیز مانند ودیعه عقدی جایز است. در مثال اخیر اگر احمد با فسخ قرارداد، خودرو را از هوشنگ مطالبه کند وی مکلف است خودرو را به احمد مسترد کند. هم چنین با فوت یا حجر هریک از طرفین، عقد منحل می گردد. هم چنین مال موضوع عاریه باید مالی باشد که با استفاده از بین نرود. مثلا اگر الف به ب اذن دهد تا پرتقال های موجود در باغ او را بخورد چنین اذنی عاریه محسوب نمی شود زیرا پرتقال با استفاده(خوردن) از بین می رود.